جۇمابەك احمەت ۇلى تاشەنوۆ - حالىقتىڭ قايسار پەرزەنتى
جۇمابەك احمەت ۇلى تاشەنوۆ-حالىقتىڭ ءبىرتۋار پەرزەنتى. ونىڭ ەرلىگىن ءقازىر تاريحقا جاقىن ادامدار ناسيحاتتاپ، قالىڭ كوپشىلىكتىڭ ەستۋىنە سەبەپكەر بولىپ ءجۇر. جيىرماسىنشى عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا دۇنيەگە كەلگەن جۇمابەك احمەت ۇلىنىڭ ەرلىكتەرىنەن 108 جىلدا قازاق حالقىنان بولەك، تۇركى تىلدەس حالىقتار دا حاباردار. ونىڭ وسىنشا تانىمال بولۋىن تەك ءبىر سەبەپپەن تۇسىندىرە المايمىز. ناقتىراق ايتقاندا: قازاقستاننىڭ 5 وبلىسىن وزگە ەلگە كوشىرۋدەن ساقتاپ قالدى. الماتىنىڭ قاق ورتاسىندا «قازاق اۋىلىن قۇردى» دەپ ايىپتالسا دا، جۇمىسىنان ايىرىلعان دوستارىنا كومەكتەسۋدەن، ءۇيسىز قالعان حالقىنا پاتەر بەرۋدەن، ازىق-تۇلىكپەن قامتاسىز ەتۋدەن تايىنبادى. سول ۋاقىتتاعى ساياسي تۇراقسىزدىق جاعدايلارىندا قازاقستان جەرىندە يادرولىق قارۋدى سىناۋدان وتكىزۋ جايلى تىڭ دەرەكتەر پايدا بولعاندا، باسشىلىققا قارسى شىقتى. وڭتۇستىك قازاقستاننىڭ ماقتاارال، بوستاندىق اۋداندارىنىڭ ماقتا ەگەتىن جەرلەرىن وزبەكستانعا بەرۋگە قارسى پىكىر ءبىلدىرىپ، ساقتاپ قالدى. قازاق تىلىندەگى گازەت-جۋرنال باسىلىمدارىنىڭ جابىلماۋىنا، وزگە ءتىلدىڭ اۋدارماسى رەتىندە شىعارىلۋىنا جول بەرمەدى. سونداعى ونىڭ باسشىلىققا قارسى شىققانداعى ءار ءسوزى: «ماعان كەرەگى لاۋازىم ەمەس، قازاق حالقىنىڭ بىرلىگى مەن جەرىنىڭ تۇتاستىعى»-دەگەننىڭ توڭىرەگىندە بولدى. كەيىننەن: «مەن ول ارمانىما جەتتىم. ەلىم، جەرىم ورنىندا»-دەدى. ءار ادامنىڭ ارماندارى قانشالىقتى ءارتۇرلى بولاتىنى قىزىق، ءيا؟ بىرەۋى قىمبات كولىك، پاتەر، جوعارى شەندى ارمانداسا، ەندى بىرەۋى ەمىنە داۋا تابىلعانىن، وتباسىنىڭ اماندىعىن، حالقىنىڭ تۇتاستىعىن، جەرىنىڭ بۇتىندىگىن ارماندايدى. اركىم ءوز ارمانى ورىندالۋى ءۇشىن ماقساتقا اينالدىرىپ، قولىنان كەلەر بار شارانى جاساۋى قاجەت. جۇمابەك تاشەنوۆتىڭ لاۋازىمى-جوعارىدا اتاعان بارلىق ەرلىكتى جاساۋعا كومەك بەردى. ونىڭ جوعارى شەنى وعان «تىنىش وتىرۋعا بولاتىن جىلى ورىن» بولعان جوق، ۇلتتىڭ جوعالماۋىنا سەپتىگىن تيگىزەتىن «مۇمكىندىكتەر لاۋازىمى» بولدى. جۇمابەك تاشەنوۆتىڭ جاعدايىندا بۇل-يگى مۇمكىندىك بولدى. باستىسى-ول كوپشىلىكتىڭ ەلەستەتەتىن ستەرەوتيپىن جويعانداردىڭ ءبىرى مەن بىرەگەيى اتاندى. ول-باتىر بولۋ ءۇشىن قىلىشتى قولعا الىپ، ۇرىسقا اتتانۋ ماڭىزدى ەمەستىگىن دالەلدەدى. تاپانشادان وق ۇشىرىپ، جاۋدى جەڭىپ باتىر بولۋعا دا بولادى، ونى قولدا ۇستاماي-اق تا ەرلىك جاساعانداردىڭ قاتارىنان تابىلۋعا بولادى. سوندىقتان،قازىرگى جاستارعا ايتارىم: ءپاتريوتيزمدى يدەالدى تەرمينگە تەڭەۋدى قويىڭىزدار. پاتريوتيزم-بۇل تەك ەلدىڭ باسىنا ءىس تۇسكەندە ءتيىستى كيىم كيىپ، قولعا قارۋ الۋ ەمەس. پاتريوتيزم - بۇل ەڭ الدىمەن ەلىڭە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك. تىلىڭە، دىنىڭە، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىڭا دەگەن قۇرمەت. ۇلتتىق كودتىڭ جوعالماۋىنا الاڭداپ، ول ءۇشىن ءبىر پايداڭدى تيگىزە الىپ تا پاتريوت بولا الاسىن. بۇل جاقتا ەڭ باستىسى-مىندەتسىنبەۋ. ءار جاساپ جاتقان يگى ءىسىڭدى وزگەلەر ءۇشىن ەمەس، ەڭ الدىمەن ءوزىڭ ءۇشىن جاساۋداسىن. قورىتىندىلاي كەلە، ايتارىم: ەرلىگى ارقىلى بار قازاق جەرىنە تاڭىلعان جۇمابەك احمەت ۇلى تاشەنوۆ - جاستار مەن اعا بۋىن وكىلدەرىنىڭ تامسانىپ قاراپ، زەرتتەلۋگە تۇرارلىق تۇلعالاردىڭ بىرەگەيى. قازىردە ونىڭ اتى كوشە اتاۋلارى، مەكتەپتەرگە بەرىلۋدە. مەنىڭ ماقتاناتىنىم-ونىڭ تۋعان جەرىندە دۇنيەگە كەلگەنىم، ونىڭ اتى بەرىلگەن مەكتەپتە وقىپ، ءتامامداپ جاتقانىم، اۋداندا ونىڭ اتى بەرىلگەن كوشەدە اياق باسىپ جۇرە الاتىنىم، باستىسى - جۇمابەك احمەت ۇلىنىڭ كىم ەكەنىن تەرەڭ زەرتتەي العانىم، سەبەبى «ءوز ۇلتىنىڭ ۇلىلارىن ۇلىقتاماۋ، ول – ساتقىندىقتىڭ ساتقىندىعى». سەرىكپاي نازىم
You Might Also Like
-
قازاق-جەتىمىڭ تاستاماعان حالىق، اباي قۇنانباي ۇلى جۇت كەزىندە ءوز اۋىلىنان وزگە اۋىلدىڭ ادامدارىنا جەر بەردى، نانىڭ ءبولىپ جەدى. ال ءقازىر شە؟ اۋىرىپ جاتقان بۇلدىرشىندەرگە، اناداي، اكەدەي جاستى ادامدار...
-
قازاق حالقى قىز بالاسىن ەرەكشە قاستەرلەپ، ماپەلەپ وسىرگەن تەكتى حالىق. حالقىمىزدا نازىك جاندىلار جونىندە «قىز وسسە — ەلدىڭ كوركى» دەگەن ءسوز بەكەرگە ايتىلماسا كەرەك. سەبەبى، قىز با...
