InfoHub Logo

ساباق جوسپارى
كۇنى___________ ءپانى: فيزيكا وقۋ توبى: 1 «ا»، «ب»، «ۆ» ساباق رەتى ______
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مولەكۋلا - كينەتيكالىق تەوريانىڭ نەگىزگى تەڭدەۋى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا گازداردىڭ مكت نەگىزگى تەڭدەۋى ۇعىمىن، ونىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ءتۇسىندىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: مكت نەگىزدەرىن وقىپ – ۇيرەنۋدە وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ جۇيەسىن دامىتۋ، جۇيەلى تۇردە ويلاۋعا، ىزدەنۋگە باعىتتاۋ.
3. تاربيەلىك: ءومىردىڭ بارلىق اعىمى فيزيكالىق زاڭدىلىققا قاتىستى ەكەندىگىن كورسەتۋ. وقۋشىلاردى ەڭبەكتەنە، ىزدەنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمەلى بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، پروەكتور، سلايد
ءپانارالىق، پانىشىلىك بايلانىس: فيزيكا 7 سىنىپ
ساباق بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ
IV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
V. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
VI. قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ
ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
ءا) ساباق ماقساتىن ايتۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. گازدىڭ قانداي قاسيەتتەرىن بىلەسىڭدىر؟
2. مكت تۇرعىسىنان العاندا گاز قۇرىلىسى قانداي؟
3. يدەال گازعا قانداي قاسيەتتەر ءتان؟ ونى ەنگىزۋدىڭ سەبەبى نەدە؟
جاڭا ساباق ءتۇسىندىرۋ.
گاز قىسىمى – وتە كوپ مولەكۋلالاردىڭ كۇيىن سيپاتتايتىن ماكراسكوپيالىق شاما.
1. بارلىق مولەكۋلالاردىڭ m_o ماسساسى بىردەي
2. ىدىستا ءبىر عانا زات بار، ياعني مولەكۋلالارى ءبىر تەكتەس.
3. بارلىق مولەكۋلالاردىڭ جىلدامدىقتارىنىڭ ءمانى بىردەي
4. گازداعى بارلىق باعىتتار تەڭ قۇقىلى جانە مولەكۋلالار تەك ءوزارا پەرپەنديكۋليار ءۇش باعىتتىڭ بويىمەن عانا قوزعالادى.
 5. كەز كەلگەن ۋاقىت مەزەتىندە وسى ءۇش باعىتتىڭ ءارقايسىسىنىڭ بويىمەن ءبىر مەزەتتە مولەكۋلالار قوزعالاتىن بولادى.
سوقتىعىسۋلار ارالىعىندا مولەكۋلالار ينەرسيامەن قوزعالادى. مولەكۋلالاردىڭ ءبىر - بىرىمەن جانە ءوزى تۇرعان ىدىستىڭ قابىرعالارىمەن سوقتىعۋلارى سەرپىمدى سوقتىعىسۋ زاڭدارى بويىنشا ەسەپتەلەدى.
قابىرعامەن سوقتىعىسقانعا دەيىنگى مولەكۋلا ءيمپۋلسى p_{1 =} m₀ 
ونىڭ قابىرعاعا سەرپىمدى سوقتىعىستان كەيىنگى ءيمپۋلسىنىڭ تاڭباسى وزگەرەدى: p_{2 = -} m₀ 
گازدىڭ كولەم بىرلىگىندەگى مولەكۋلاسانى مولەكۋلالار كونسەنتراسياسى ەكەنىن ەسكەرىپ مىنا ورنەكتى الامىز:
- بۇل ورنەك گازداردىڭ مولەكۋلا كينەتيكالىق تەورياسىنىڭ نەگىزگى تەڭدەۋى نەمەسە وسى ورنەكتى قورىتىپ شىعارعان عالىمنىڭ قۇرمەتىنە كلاۋزيۋس تەڭدەۋى دەپ اتالادى. گاز قىسىمى مولەكۋلالاردىڭ كونسەنتراسياسىنا جانە ولاردىڭ ىلگەرلەمەلى قوزعالىسىنىڭ ورتاشا جىلدامدىعىنىڭ كۆادراتىنا تۋرا پروپورسيونال وسەدى.
مولەكۋلالار كونسەنتراسياسى نەعۇرلىم كقپ بولسا، سوعۇرلىم مولەكۋلالار ىدىستىڭ قابىرعاسىمەن ءجيى سوقتىعىسادى دا، قىسىم جوعارى بولادى.
يدەال گاز قىسىمى كولەم بىرلىگى ىشىندەگى بارلىق مولەكۋلالاردىڭ ىلگەرلەمەلى قوزعالىسىنىڭ ورتاشا كينەتيكالىق ەنەرگياسىنىڭ 2/3 بولىگىنە تەڭ. قىسىمدى ەسەپتەپ شىعارۋ ءۇشىن مولەكۋلالى كينەتيكالىق تەوريانىڭ نەگىزگى تەڭدەۋىنىڭ تاعى ءبىر ءتۇرىن الۋعا بولادى: .
يدەال گاز قىسىمى گاز تىعىزدىعىنا جانە گاز مولەكۋلالارىنىڭ ىلگەرلەمەلى قوزعالىسىنىڭ ورتاشا جىلدامدىعىنىڭ كۆادراتىنا تۋرا پروپورسيونال.
يدەال گاز مودەلىنىڭ كومەگىمەن تەوريالىق تۇردە ميكراسكوپيالىق پارامەترلەر مەن ماكراسكوپيالىق پارامەترلەر اراسىندا بايلانىس تاعايىندالدى. ميكراسكوپيالىق پارامەترلەرگە مولەكۋلا ماسساسى، مولەكۋلالار سانى، ورتاشا جىلدامدىقتىڭ كۆادراتى، مولەكۋلالاردىڭ جىلۋلىق قوزعالىسىنىڭ كينەتيكالىق ەنەرگياسىنىڭ ورتاشا ءمانى. ماكراسكوپيالىق پارامەترگە تىكەلەي تاجىريبەدە ولشەنەتىن جانە گازدى تولىق سيپاتتايتىن، ونىڭ ىدىس قابىرعاسىنا تۇسىرەتىن قىسىمى جاتادى.
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ سۇراقتارى:
1. گازداردىڭ مولەكۋلالى كينەتيكالىق تەورياسىنىڭ نەگىزگى تەڭدەۋى قانداي شامالاردىڭ اراسىنداعى بايلانىستى تاعايىندايدى؟
2. گاز قىسىمى قانداي شامالارعا تاۋەلدى؟
3. ىدىستاعى گاز قىسىمى ونداعى مولەكۋلالار سانىنا تاۋەلدى مە؟
4. گاز قىسىمى كولەمگە تاۋەلدى مە؟
5. يدەال گاز قىسىمىن ەسەپتەۋگە ارنالعان فورمۋلانى جاز
ۇيگە تاپسىرما: §26 گازداردىڭ مولەكۋلالى كينەتيكالىق تەورياسىنىڭ نەگىزگى تەڭدەۋى تاقىرىبىن وقىپ كەلۋ.
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر: 1. فيزيكا – 10 وقۋلىعى. 2. فيزيكا كۋرسى 3. مف، فا جۋرنالدارى.

​ساباقتىڭ تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ​​​