مۇقاعالي ماقاتايەۆ № 1 ولەڭدەرى
مۇقاعالي ماقاتايەۆ (1931 - 1976)
مۇقاعالي سۇلەيمەن ۇلى ماقاتايەۆ (9 اقپان 1931، الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى قاراساز - 27 ناۋرىز 1976، الماتى) شىن اتى مۇحاممەدقالي – قازاقتىڭ ليريك اقىنى، مۇزبالاق اقىن، ءوز زامانىندا لايىق باعاسىن الا الماسا دا وزىنەن كەيىنگىلەر ءۇشىن مارتەبەسى بيىك اقيىق اقىن.
ول 1931 ج. 9 - شى اقپاندا الماتى وبلىسى، قازىرگى رايىمبەك (بۇرىنعى نارىنقول) اۋدانىنىڭ قاراساز اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. اقىننىڭ تۋعان كۇنى جونىندە ەكى ءتۇرلى اقپارات بار. الايدا، قۇجاتتار بويىنشا اقىننىڭ تۋعان كۇنى اقپاننىڭ 9 - ندا تويلانادى. ەكىنشى اقپارات: اقىننىڭ اناسى ناعيمان اپا بىلاي دەگەن: «مۇقاعاليىم 1931 جىلى ناۋرىز ايىنىڭ 8 - ىندە دۇنيەگە كەلگەن بولاتىن. جاڭىلىسۋىم مۇمكىن ەمەس. سەبەبى بالام مىناۋ ءفانيدىڭ ەسىگىن اشقاننان ءبىراز ۋاقىت كەيىن ناۋرىز تويى بولادى، ناۋرىز كوجە جاسايمىز دەپ كۇتىپ وتىرعانبىز.» مۇقاعالي ماقاتايەۆ اتىنداعى ادەبي سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى ورازاقىن اسقار اقىننىڭ ەكىنشى تۋعان كۇنىنە بايلانىستى مىناداي ءسوز ايتادى: «ال قۇجات بويىنشا مۇقاعالي 9 اقپاندا دۇنيەگە كەلگەن. بۇل كۋالىكتى اقىن ەس بىلگەن كەزدە سول كەزدەگى سايلاۋ ناۋقانىنا بايلانىستى ءوزى جازدىرىپ العان ەكەن».[1] ازان شاقىرىپ قويىلعان اتى - مۇحاممەدقالي.
اكەسى قاراپايىم شارۋاشى: كولحوزدا سۋشى، شالعىشى بولىپ ىستەگەن. مۇقاعالي ءۇيدىڭ تۇڭعىشى بولعان، ونىڭ ارتىنان ءبىر قىز جانە ءۇش ۇل تۋعان. اقىننىڭ قارىنداسى مەن العاشقى ءىنىسى ەرتە كوز جۇمعان. سوڭعىلارىنىڭ ەسىمدەرى - توقتارباي مەن كورپەش. قازاق ءداستۇرى بويىنشا ءۇيدىڭ العاشقى بالاسى اتا - اجەسىنەن تاربيە الۋى ءتيىس، سوندىقتان مۇقاعالي اجەسى تيىننىڭ قولىندا ءوسىپ، اناسىن جەڭگەسىندەي قابىلدايدى. بالالىق شاعى سوعىسپەن قاتار وتكەندىكتەن، اقىن تاعدىردىڭ اششى ءدامىن ەرتە تاتادى("نەڭدى سەنىڭ اڭسايمىن، بالا شاعىم؟"). ءمۇقاعاليدىڭ اكەسى 1941ج كالينيگراد مايدانىندا قازا تابادى.
ولەڭدەرى
ولەڭدەردىڭ جالعاسى مۇقاعالي ماقاتايەۆ № 2 ولەڭدەرى
مۇقاعالي ماقاتايەۆ № 1 ولەڭدەرى
بىرەۋلەردى مەرت قىلىپ الامىن دەپ
ەگەر دە ايتا الماسام ايتارىمدى
كەرەك وسى ادامعا
كەرەمەتى - اي، مىنا جارىق ساۋلەنىڭ
سيىر ايداپ ورىسكە ەرتەڭمەنەن
ءۇزىلىپ تۇسكەن الماداي
1941 جىل. اقپان
He ايتام ساعان، جانىم - اي
He دەگەن كەرەمەت كۇن
He جەتپەيدى؟
He كەلىپ، نە كەتپەگەن بۇل عالامنان
He پايدا كۇرسىنگەننەن، وكىنگەننەن
Heگe جىلاماسىن؟!
Miنe، تاعى اشۋ كەلىپ، القىمىما تىعىلدى
ءىلىنىپ ءتۇن تۇر تاۋلارعا
ابىسىندار
اۆتوگراف
ادالمىن دەپ، اراممىن دەپ ايتا المان
ادامدى ادام تۇسىنبەۋ – ءبىر اقىرەت
ادامزاتتىڭ ۇرپاعى
ايتاتىن ساعان سىرىم بۇل
ايىعىپ كەلەم
الاسارىپ اي باتقان
الاۋلا، شىندىق – اق جالىن
الماتىنىڭ اسپانى
الپىسقا كەلدىڭىزدەر
التىن ادام
اناۋ - اسپان، مىناۋ - ب ا ق
اپىرماي، تۋعان جەر - اي
ارمان قۋىپ...
ارمىسىڭدار، ادامدار!
ارۋلار
ارىز جازىپ كەتەيىن
اسىعىپ الىس كۇندەرگە
اتتاندىرىپ تىم ءتاتتى ساتتەرىمدى
اتتانعاندا
اۋلاق، اۋلاق
اۋلىڭا ءبىر كەلگەندە...
اۋىزدىقتاپ تۇرا السىن ارماندى كىم
اۋعانباي
اياكوز - ارۋ
اعاجان
اق كيمەشەك كورىنسە
اقيقاتتىڭ اۋىلى
اقىن ىنىگە
اقىندى اقىن وياتپاسا، بولمايدى
اقىنعا
اڭسا، جانىم
اڭساپ ءجۇرىپ، كەزدەستىك
اڭعال دوسىم - اي
ءبىزدىڭ كوكتەم
ءبىزدىڭ ۇيگە كوكتەم كەلدى، قىز كەلدى
بىزدەر جەڭدىك!
بىلگىشىمە
ءبىر كەلىنشەك
ءبىر كۇنىممەن قوشتاستىم
ءبىر ءان بار بۇگىنگى ۇرپاق ەستىمەگەن
ءبىر اڭگىمە قوزعاشى اۋىل جايلى
ءبىر ولەڭى - ءبىر ەلدىڭ مۇراسىنداي
بابالارىم، راقمەت سەندەرگە
بايقا، قالقام!
بارلىعى دا مەنىكى
باسپا، مۇنار!
باسىما مەنىڭ، ب ا ق، قوندىڭ
باسىمنان قورقام
باسقا جىل
باتار كۇن
باۋىرجان مومىشۇلىنا
ب ا ق مەكەن
باقىت دەگەن
باقىتىم مەنىڭ الىستا
بەسىك باسىندا
بەتاشار
بەتحوۆەن
بيبىگۇلگە
بوزقاراعان
بولاشاق دارىگەرگە
بولاشاقتىڭ ەلشىسىمىن
بۇزىلعان ءۇي
بۇلقىنىپ جاتىر
بۇرىن ىلعي قۇس سايرايتىن تەرەزەمنىڭ الدىندا
ءبارىن دە قويشى...
بارىنە دە تۇسىنەم
بارىنە جاۋاپتىمىن
داريعا، دومبىرامدى بەرشى ماعان
داستارقان ۇستىندە
دەيتىن ەدى قارت اقىن
دوس بولام دەسەڭ
دۇشپانىڭ بار ما؟
دارىگەرىمە
ەگىن سالدىم
ەي، باۋىرىم!
ەي، مەنىڭ قيىن وتكەلىم
ەي، ءومىر
ەلىم باردا
ەلىم، ساعان عاشىقپىن!
ەلەس جايلى ەستەلىك
ەمحانادا
ەرتەڭ ءبىز جول جۇرەمىز
ەسىڭدە مە؟
ەسىڭە مەنى العايسىڭ
ەسكى جۇرتتا
ەسكى ءاندى، شەشە، قوزعاما!
ەسكە الۋ
ەش نارسەنىڭ كەرەگى جوق
جىگىتتەر، ماقتانبالىق
جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى
جازعىرما مەنى، جان - اعا
جالاڭ اياق قىز
جالعىز كوكەك
جامان ولەڭ
جانارسىز ادام كەلەدى
جانارىم
جانتىقتىڭ تۋىسقانى
جانىم، سەن جاسىماعىن
جانىم - اي!
جارىق دۇنيە - اي!
جاس بالا
جاساساڭ قايىر، قارىز...
جاستىق
جاعىمپازدار مەن...
جەزدىدە
جەتىنشى نويابر، الماتى
جەتىسۋ
ءجيى ەنەدى
جولداستارعا
جوق، دارىگەر
جىلقىبايدىڭ جۇرەگى
جىر - وشاق
جىرلار جازام
جىرلاسام با ەكەن
ءجۇر
ءجۇر، قالقام
جۇرەگىم مەنىڭ - جانارتاۋ
جۇرەگىم، جۇيكەم، بار تۇلعام
جۇرەگىمدە جۇرگەنى - اي ءبىر ءقاۋىپتىڭ
جۇرەك ارىزى
جۇرەك دەمىن العاندا
جۇرەك نەگە زات بولىپ جارالماعان؟!
جۇلدىزدار ءسونىپ بارادى
جۇمباق
جۇمىستان سوڭ
ءجاي عانا كوڭىلدە جوق قالاعانىم
زيراتتاعى جىر
زووپاركتە
يەك ارتقان تەڭىزگە مۇيىستەيىن
يليچ سالعان ىزبەنەن
ينتەرۆيۋ
كەيىمە، ءىنىم
كەل، بولاشاق
كەم بولىپ جارالعام جوق مەن ەشكىمنەن
كەتەر مە ەكەم
كەشىرىڭدەر
كەشىرگىن، قالا!
كەڭ دۇنيە، ءتوسىڭدى اش، مەن كەلەمىن
كۇزەتشى
كۇي قالاسا عوي
كۇمىس جالدى كۇن دەيتىن كولىكپەنەن
كۇن اۋىسىپ بارادى
كۇن بۇگىن كۇڭىرەنىپ
كۇن جىلىعان، جەر جىبىگەن
كۇن شۋاعىم
كۇندەستىك قۇرىسىن!
كوزىڭ نۇرسىز دەيسىڭ سەن
كوكتەم دە كەلەر
كوكتەمدە
كولىڭ قايدا، تۋعان ەلىم؟
كورەمىز
كورەرمىز
كورمەيمىن...
كوشەدە
كوڭىلىم
كوڭىلدە ءان، كوگىمدەگى كۇن كورۋشى ەم
لايساڭدا
لاشىنعا
مىنەز
مايگۇلىمە
مايگۇلگە
مايداننىڭ بايگەسىنە
ماساق
ماحاببات بەيۋاقىتتا تابىسپايدى
ماحاببات ديولوگى
ماحاببات مولاسى
ماحابباتىم وزىمدە
ماحامبەتتەر، ابايلار - اي
ماعان، قۇربىم، كەكتەنبە
ماڭدايدا ءبىر تال شاشىم اعارىپتى
مەن - وكتيابر
مەن بىلمەيمىن، نe بولادى كۇنى ەرتەڭ
مەن دەگەن - ىرزا، ءماز بالا
مەن تاۋلىقپىن!
مەنىڭ انكەتام
مەنىڭ كىشكەنتاي كۇنىم
مەنىڭ ماقساتىم
مەنىڭ عاسىرىم
ميلليارد داستارقانى
موسكۆادان كەتەردە
مۋزاعا
ولەڭدەردىڭ جالعاسى مۇقاعالي ماقاتايەۆ № 2 ولەڭدەرى
مۇقاعالي سۇلەيمەن ۇلى ماقاتايەۆ (9 اقپان 1931، الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى قاراساز - 27 ناۋرىز 1976، الماتى) شىن اتى مۇحاممەدقالي – قازاقتىڭ ليريك اقىنى، مۇزبالاق اقىن، ءوز زامانىندا لايىق باعاسىن الا الماسا دا وزىنەن كەيىنگىلەر ءۇشىن مارتەبەسى بيىك اقيىق اقىن.
ول 1931 ج. 9 - شى اقپاندا الماتى وبلىسى، قازىرگى رايىمبەك (بۇرىنعى نارىنقول) اۋدانىنىڭ قاراساز اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. اقىننىڭ تۋعان كۇنى جونىندە ەكى ءتۇرلى اقپارات بار. الايدا، قۇجاتتار بويىنشا اقىننىڭ تۋعان كۇنى اقپاننىڭ 9 - ندا تويلانادى. ەكىنشى اقپارات: اقىننىڭ اناسى ناعيمان اپا بىلاي دەگەن: «مۇقاعاليىم 1931 جىلى ناۋرىز ايىنىڭ 8 - ىندە دۇنيەگە كەلگەن بولاتىن. جاڭىلىسۋىم مۇمكىن ەمەس. سەبەبى بالام مىناۋ ءفانيدىڭ ەسىگىن اشقاننان ءبىراز ۋاقىت كەيىن ناۋرىز تويى بولادى، ناۋرىز كوجە جاسايمىز دەپ كۇتىپ وتىرعانبىز.» مۇقاعالي ماقاتايەۆ اتىنداعى ادەبي سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى ورازاقىن اسقار اقىننىڭ ەكىنشى تۋعان كۇنىنە بايلانىستى مىناداي ءسوز ايتادى: «ال قۇجات بويىنشا مۇقاعالي 9 اقپاندا دۇنيەگە كەلگەن. بۇل كۋالىكتى اقىن ەس بىلگەن كەزدە سول كەزدەگى سايلاۋ ناۋقانىنا بايلانىستى ءوزى جازدىرىپ العان ەكەن».[1] ازان شاقىرىپ قويىلعان اتى - مۇحاممەدقالي.
اكەسى قاراپايىم شارۋاشى: كولحوزدا سۋشى، شالعىشى بولىپ ىستەگەن. مۇقاعالي ءۇيدىڭ تۇڭعىشى بولعان، ونىڭ ارتىنان ءبىر قىز جانە ءۇش ۇل تۋعان. اقىننىڭ قارىنداسى مەن العاشقى ءىنىسى ەرتە كوز جۇمعان. سوڭعىلارىنىڭ ەسىمدەرى - توقتارباي مەن كورپەش. قازاق ءداستۇرى بويىنشا ءۇيدىڭ العاشقى بالاسى اتا - اجەسىنەن تاربيە الۋى ءتيىس، سوندىقتان مۇقاعالي اجەسى تيىننىڭ قولىندا ءوسىپ، اناسىن جەڭگەسىندەي قابىلدايدى. بالالىق شاعى سوعىسپەن قاتار وتكەندىكتەن، اقىن تاعدىردىڭ اششى ءدامىن ەرتە تاتادى("نەڭدى سەنىڭ اڭسايمىن، بالا شاعىم؟"). ءمۇقاعاليدىڭ اكەسى 1941ج كالينيگراد مايدانىندا قازا تابادى.
ولەڭدەرى
ولەڭدەردىڭ جالعاسى مۇقاعالي ماقاتايەۆ № 2 ولەڭدەرى
مۇقاعالي ماقاتايەۆ № 1 ولەڭدەرى
بىرەۋلەردى مەرت قىلىپ الامىن دەپ
ەگەر دە ايتا الماسام ايتارىمدى
كەرەك وسى ادامعا
كەرەمەتى - اي، مىنا جارىق ساۋلەنىڭ
سيىر ايداپ ورىسكە ەرتەڭمەنەن
ءۇزىلىپ تۇسكەن الماداي
1941 جىل. اقپان
He ايتام ساعان، جانىم - اي
He دەگەن كەرەمەت كۇن
He جەتپەيدى؟
He كەلىپ، نە كەتپەگەن بۇل عالامنان
He پايدا كۇرسىنگەننەن، وكىنگەننەن
Heگe جىلاماسىن؟!
Miنe، تاعى اشۋ كەلىپ، القىمىما تىعىلدى
ءىلىنىپ ءتۇن تۇر تاۋلارعا
ابىسىندار
اۆتوگراف
ادالمىن دەپ، اراممىن دەپ ايتا المان
ادامدى ادام تۇسىنبەۋ – ءبىر اقىرەت
ادامزاتتىڭ ۇرپاعى
ايتاتىن ساعان سىرىم بۇل
ايىعىپ كەلەم
الاسارىپ اي باتقان
الاۋلا، شىندىق – اق جالىن
الماتىنىڭ اسپانى
الپىسقا كەلدىڭىزدەر
التىن ادام
اناۋ - اسپان، مىناۋ - ب ا ق
اپىرماي، تۋعان جەر - اي
ارمان قۋىپ...
ارمىسىڭدار، ادامدار!
ارۋلار
ارىز جازىپ كەتەيىن
اسىعىپ الىس كۇندەرگە
اتتاندىرىپ تىم ءتاتتى ساتتەرىمدى
اتتانعاندا
اۋلاق، اۋلاق
اۋلىڭا ءبىر كەلگەندە...
اۋىزدىقتاپ تۇرا السىن ارماندى كىم
اۋعانباي
اياكوز - ارۋ
اعاجان
اق كيمەشەك كورىنسە
اقيقاتتىڭ اۋىلى
اقىن ىنىگە
اقىندى اقىن وياتپاسا، بولمايدى
اقىنعا
اڭسا، جانىم
اڭساپ ءجۇرىپ، كەزدەستىك
اڭعال دوسىم - اي
ءبىزدىڭ كوكتەم
ءبىزدىڭ ۇيگە كوكتەم كەلدى، قىز كەلدى
بىزدەر جەڭدىك!
بىلگىشىمە
ءبىر كەلىنشەك
ءبىر كۇنىممەن قوشتاستىم
ءبىر ءان بار بۇگىنگى ۇرپاق ەستىمەگەن
ءبىر اڭگىمە قوزعاشى اۋىل جايلى
ءبىر ولەڭى - ءبىر ەلدىڭ مۇراسىنداي
بابالارىم، راقمەت سەندەرگە
بايقا، قالقام!
بارلىعى دا مەنىكى
باسپا، مۇنار!
باسىما مەنىڭ، ب ا ق، قوندىڭ
باسىمنان قورقام
باسقا جىل
باتار كۇن
باۋىرجان مومىشۇلىنا
ب ا ق مەكەن
باقىت دەگەن
باقىتىم مەنىڭ الىستا
بەسىك باسىندا
بەتاشار
بەتحوۆەن
بيبىگۇلگە
بوزقاراعان
بولاشاق دارىگەرگە
بولاشاقتىڭ ەلشىسىمىن
بۇزىلعان ءۇي
بۇلقىنىپ جاتىر
بۇرىن ىلعي قۇس سايرايتىن تەرەزەمنىڭ الدىندا
ءبارىن دە قويشى...
بارىنە دە تۇسىنەم
بارىنە جاۋاپتىمىن
داريعا، دومبىرامدى بەرشى ماعان
داستارقان ۇستىندە
دەيتىن ەدى قارت اقىن
دوس بولام دەسەڭ
دۇشپانىڭ بار ما؟
دارىگەرىمە
ەگىن سالدىم
ەي، باۋىرىم!
ەي، مەنىڭ قيىن وتكەلىم
ەي، ءومىر
ەلىم باردا
ەلىم، ساعان عاشىقپىن!
ەلەس جايلى ەستەلىك
ەمحانادا
ەرتەڭ ءبىز جول جۇرەمىز
ەسىڭدە مە؟
ەسىڭە مەنى العايسىڭ
ەسكى جۇرتتا
ەسكى ءاندى، شەشە، قوزعاما!
ەسكە الۋ
ەش نارسەنىڭ كەرەگى جوق
جىگىتتەر، ماقتانبالىق
جازىلار ەستەلىكتەر مەن تۋرالى
جازعىرما مەنى، جان - اعا
جالاڭ اياق قىز
جالعىز كوكەك
جامان ولەڭ
جانارسىز ادام كەلەدى
جانارىم
جانتىقتىڭ تۋىسقانى
جانىم، سەن جاسىماعىن
جانىم - اي!
جارىق دۇنيە - اي!
جاس بالا
جاساساڭ قايىر، قارىز...
جاستىق
جاعىمپازدار مەن...
جەزدىدە
جەتىنشى نويابر، الماتى
جەتىسۋ
ءجيى ەنەدى
جولداستارعا
جوق، دارىگەر
جىلقىبايدىڭ جۇرەگى
جىر - وشاق
جىرلار جازام
جىرلاسام با ەكەن
ءجۇر
ءجۇر، قالقام
جۇرەگىم مەنىڭ - جانارتاۋ
جۇرەگىم، جۇيكەم، بار تۇلعام
جۇرەگىمدە جۇرگەنى - اي ءبىر ءقاۋىپتىڭ
جۇرەك ارىزى
جۇرەك دەمىن العاندا
جۇرەك نەگە زات بولىپ جارالماعان؟!
جۇلدىزدار ءسونىپ بارادى
جۇمباق
جۇمىستان سوڭ
ءجاي عانا كوڭىلدە جوق قالاعانىم
زيراتتاعى جىر
زووپاركتە
يەك ارتقان تەڭىزگە مۇيىستەيىن
يليچ سالعان ىزبەنەن
ينتەرۆيۋ
كەيىمە، ءىنىم
كەل، بولاشاق
كەم بولىپ جارالعام جوق مەن ەشكىمنەن
كەتەر مە ەكەم
كەشىرىڭدەر
كەشىرگىن، قالا!
كەڭ دۇنيە، ءتوسىڭدى اش، مەن كەلەمىن
كۇزەتشى
كۇي قالاسا عوي
كۇمىس جالدى كۇن دەيتىن كولىكپەنەن
كۇن اۋىسىپ بارادى
كۇن بۇگىن كۇڭىرەنىپ
كۇن جىلىعان، جەر جىبىگەن
كۇن شۋاعىم
كۇندەستىك قۇرىسىن!
كوزىڭ نۇرسىز دەيسىڭ سەن
كوكتەم دە كەلەر
كوكتەمدە
كولىڭ قايدا، تۋعان ەلىم؟
كورەمىز
كورەرمىز
كورمەيمىن...
كوشەدە
كوڭىلىم
كوڭىلدە ءان، كوگىمدەگى كۇن كورۋشى ەم
لايساڭدا
لاشىنعا
مىنەز
مايگۇلىمە
مايگۇلگە
مايداننىڭ بايگەسىنە
ماساق
ماحاببات بەيۋاقىتتا تابىسپايدى
ماحاببات ديولوگى
ماحاببات مولاسى
ماحابباتىم وزىمدە
ماحامبەتتەر، ابايلار - اي
ماعان، قۇربىم، كەكتەنبە
ماڭدايدا ءبىر تال شاشىم اعارىپتى
مەن - وكتيابر
مەن بىلمەيمىن، نe بولادى كۇنى ەرتەڭ
مەن دەگەن - ىرزا، ءماز بالا
مەن تاۋلىقپىن!
مەنىڭ انكەتام
مەنىڭ كىشكەنتاي كۇنىم
مەنىڭ ماقساتىم
مەنىڭ عاسىرىم
ميلليارد داستارقانى
موسكۆادان كەتەردە
مۋزاعا
ولەڭدەردىڭ جالعاسى مۇقاعالي ماقاتايەۆ № 2 ولەڭدەرى
You Might Also Like
-
تاقىرىپ: جاساندى ورتاداعى ءقاۋىپ - قاتەر
