«PIRLS» حالىقارالىق زەرتتەۋگە وقۋشىلاردى دايىنداۋ
«PIRLS» حالىقارالىق زەرتتەۋگە وقۋشىلاردى دايىنداۋ.
الدەشوۆا فاريدا باقتىگالييەۆنا
اتىراۋ وبلىسى، ماحامبەت اۋدانى، ە. اعەلەۋوۆ اتىنداعى ماحامبەت ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ەلباسىنىڭ قازاقستان حالقىنا «قازاقستان - 2030»جولداۋىندا «ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىز ءوسىپ جەتىپ كەمەلدەنەدى، ءبىزدىڭ بالالارىمىز بەن نەمەرەلەرىمىز ونىمەن بىرگە ەر جەتەدى. ولار ءوز ۇرپاعىنا جاۋاپتى دا جىگەرلى، ءبىلىم ءورىمى بيىك، دەنساۋلىعى مىقتى وكىلدەرى بولادى»دەگەن سەنىمى جاي ايتىلعان ءسوز ەمەس. بۇگىنگى كۇن تالابىنا وراي ءبىلىم بەرۋ مازمۇنى، ماقساتى قايتا قارالىپ، تۇبەگەيلى جاڭارتىلىپ، وقىتۋدىڭ جاڭا ءادىس - تاسىلدەرى ءوز قولداۋىن تاۋىپ، وقۋ ۇردىسىندە كەڭىنەن قولدانۋدا. قاي كەزدە دە بۇگىنگى شاكىرت ەرتەڭگى ەل تۇتقاسى. قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جاڭارتۋ ەڭ الدىمەن ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدار ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى ۇسىناتىن ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىنىڭ جوعارعى ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋدى مەڭزەيدى.
(2 - سلايد) الايدا، ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسىنىڭ ناتيجەلىلىگى ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءبىلىم الۋداعى جەتىستىكتەرىن سىرتتاي جانە ىشتەي باعالاۋ قورىتىندىلارىن باسقارۋ جۇيەسىن كاسىبى ءتيىمدى تۇردە قۇرۋعا تىكەلەي تاۋەلدى. وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن بىرنەشە رەت ورىندالۋى ءتيىس. ولار شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋدى ەرتە باستان قولعا الۋ. جۇيەلى تۇردە شىعارماشىلىق ارەكەت جاعدايىندا بولۋى، ويلاي بىلۋگە ۇيرەتۋ. مەكتەپ تابالدىرىعىن جاڭا اتتاعان بۇلدىرشىننەن شىعارماشىلىق ءىس - ارەكەتتى تالاپ ەتپەس بۇرىن، ونى سوعان ۇيرەتكەن ءجون بولار. وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىعىنا باعىت - باعدار بەرۋدى العاش ءبىلىم مازمۇنىنا م. جۇمابايەۆ بولاتىن. ول بالالاردىڭ ويلارىن دامىتۋ تۋرالى «ويلاۋ جان - نىڭ وتە ءبىر قيىن تەرەڭ ءىسى» دەپ اتاپ كورسەتە كەلىپ، ءمۇعالىم بالانىڭ ويلاپ ۇيرەنۋىنە كوپ كۇش جۇمساۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى.[8]. ەگەمەندى ەلدىڭ جاس ۇرپاق - تارىن تاربيەلەۋ، تالاپقا ساي ءبىلىم بەرۋ، بۇگىنگى كۇننىڭ ۋاقىت كۇتتىرمەس ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان باستاۋىش مەكتەپ الدىندا بالاعا جۇيەلەنىپ، دايىندالىپ بەرگەن بەلگىلى ءبىر ءبىلىمدى عانا بەرىپ قويماي، ونى جالپى دامىتۋ، ياعني سويلەۋ، وقۋ، قورشاعان ورتا جونىندە دۇرىس كوزقاراس قالىپتاستىرۋ جاعدايلاردى وبەكتيۆتى تۇردە باقىلاۋ، تالداۋ جاساۋعا ۇيرەتۋ، ويىن دۇرىس جەتكىزە بىلۋگە، دالەلدەۋگە، سويلەۋ مادەنيەتىنە شىعارما - شىلىق باعىتتا جۇمىس ىستەيتىن ءبىر تۋما ويلاۋ قابىلەتىمەن ەرەكشەلەنەتىن جەكە تۇلعا قالىپتاستىراتىن مىندەتى تۇر. دامىتا وقىتۋدىڭ دا باستى ماقساتى بالانى وقىتا وتىرىپ، ونى شىعارماشىلىق باعىتتا جان - جاقتى دامىتۋ. [2] قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2011 - 2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىندا قازاقستاندىق وقۋشىلاردىڭ حالىقارالىق «ءماتىندى وقۋ جانە ءتۇسىنۋ ساپاسىن باعالاۋ» PIRLS - زەرتتەۋىنە قاتىسۋ جوسپارلانعان بولاتىن.(3 - سلايد).
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەن وقۋ - شىلاردىڭ ءبىلىم جەتىستىگىن باعالاۋ جونىندەگى حالىقارالىق قاۋىمداستىق (IEA) اراسىندا 2012 جىلدىڭ31 قازانىندا ءبىلىم بەرۋ PIRLS - اياسىندا قازاقستاندىق باستاۋىش مەكتەپتىڭ ءتورتىنشى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ PIRLS - 2016 جىلى زەرتتەۋىنە قاتىسۋى تۋرالى ىنتىماقتاستىق كەلىسىمىنە قول قويىلدى. بۇل بىرەگەي زەرتتەۋ ەلىمىزدىڭ بالالار تاربيەسىندە قاراپايىم وقۋ مادەنيەتى مەن داعدىلارىنىڭ قانشالىقتى دەڭگەيدە ەكەنىن انىقتاۋعا باعىتتالادى. الەمدىك كونتەكستە وقۋ ساۋاتتىلىعى زاماناۋي قوعامداعى ومىرگە دەگەن دايىندىقتىڭ ماڭىزدى بولىگى رەتىندە قاراستىرىلادى.[5] (4 - سلايد).
PIRLS - زەرتتەۋىنىڭ ماقساتى ءارتۇرلى الەم ەلدەرىنىڭ باستاۋىش سىنىپ - تارىنىڭ ءماتىندى ءتۇسىنۋ دەڭگەيلەرىن سايكەستەندىرۋ جانە ۇلتتىق ءبىلىم جۇيەسىنىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىن اشۋداعى ەرەكشەلىكتەرىن انىقتاۋ بولىپ تابىلادى. اتالمىش زەرتتەۋ ءىسىنىڭ حالىقارالىق ساراپشىلار ويىنا كەلىسە وتىرىپ،«وقىرمان ساۋاتتىلىعىن»- بۇل ادامنىڭ ومىردە تولىققاندى قالىپ - تاسۋىنا جانە جەكە ماقساتتارىنا جەتۋىنە قاجەتتى ءار ءتۇرلى جازبا سويلەۋ فورماسىن ءتۇسىنۋ جانە تەرەڭ ويلاۋ قابىلەتى. سونىڭ نەگىزىندە ادامزات جانە قوعام ءۇشىن ءبىلىم ساياساتىندا باستى پرينسيپ قالىپتاس - تىرادى. PIRLS - زەرتتەۋى مىناداي مىندەتتەردى شەشۋگە باعىتتالادى.(5 - سلايد). ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا الەمدىك باسىمدىلىقتاردا كورىنىس تاپقان قۇرالدار نەگىزىندە الىنعان ناتيجەلەردىڭ تالداۋى ناقتى ولشەۋىشتەرمەن بەلگىلەنۋى. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ سالىستىرمالى باعاسى جانە ولاردىڭ تيىمدىلىگى. زەرتتەۋ قورىتىندىسىنا اسەر ەتەتىن كونتەكستەگى دايەكتەمەلەردى انىقتاۋ. عىلىمي دالەلدەنگەن الەمدىك اقپاراتتىق قاۋىمداستىقتىڭ مالىمەتتەرىن الۋ.
تاۋەلسىز ەلدەر ناتيجەسىن، سونىمەن قاتار ءبىلىم ساياساتىن جاقسارتۋ نۇسقاۋىن زەرتتەۋگە قاتىسۋشىلارعا ۇسىنادى. زەرتتەۋ نىسانى باستاۋىش سىنىپ بىتىرۋشىلەرىنىڭ وقۋ جەتىستىكتەرىن انىقتايدى، سەبەبى وقىتۋدىڭ العاشقى ءتورت جىلى ناقتى بارلىق ءبىلىمدى جانە ۇيرەنۋ قابىلەتتەرىن شىڭداۋدىڭ نەگىزى. مازمۇنى جانە فورمات بويىنشا ءبىلىمدى تابىستى جالعاستىرۋدا نەگىزگى مەكتەپتە ءارتۇرلى ماتىندەردى قولدانۋ ءۇشىن وسى ۋاقىت اراسىندا قاتىسۋشىلار وقىپ ۇيرەنۋ كەرەك. باستاۋىش مەكتەپتەن باستاپ بالالاردى وقىتۋداعى نەگىزگى جەتىستىكتەردىڭ ءبىرى ول - وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق بىلىكتىلىگى قالىپتاسادى. ويتكەنى باستاۋىش مەكتەپتە العان ساپالى ءبىلىم ارى قاراي وقۋدىڭ ىرگەتاسى بولىپ تابىلادى. وقۋشىلاردىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىنىڭ قالىپتاسۋىنا بارىنشا مۇمكىندىك تۋعىزۋ ءۇشىن زاماناۋي مۇعالىمنەن وقۋ قىزمەتىنىڭ فورماسىن، ءادىس - تاسىلدەرىن تاۋىپ قولدانىپ تابۋ تالاپ ەتىلەدى. (6 - سلايد).
باستاۋىش مەكتەپ مۇعالىمىنە كىشى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ماتىنمەن جۇمىس ىستەۋ شەبەرلىگىنىڭ نەگىزىن سالۋ ياعني اقپارات دەرەكناماسىن ءبىلۋ، قىزىقتىرعان سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەي الۋ، تاڭدالىپ الىنعان مالىمەتتەردى ساۋاتتى كوركەمدەۋ مەن ۇسىنۋ ماڭىزدى. ءبىلىم الۋ مەن ءارتۇرلى اقپارات دەرەكناماسىن جۇمىس ىستەۋ بالالاردىڭ اقپاراتتى دۇرىس قابىلداپ، ونىڭ ساپاسىن باعالاۋعا جانە جاسىرىن ماعىناسىن ءتۇسىنىپ، ۇيرەنۋگە كومەكتەسەدى. وقۋشىلاردىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىنا بايلانىستى داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، تاربيەلىك ءىس - شارالار جانە قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ سياقتى وقۋ كومپانەنتتەرىنىڭ تىعىز بايلانىسى كەزىندە جوعارعى جەتىستىكتەرگە جەتەدى. سونىمەن قاتار، وتباسىلىق وقۋ مادەنيەتىن دامىتۋ بارىسىندا اتا - انالار قاۋىمىمەن جۇمىس جۇرگىزۋگە دە ماڭىزدى [7].
قازاقستاندىق وقۋشىلاردى حالىقارالىق سالىستىرمالى PIRLS - 2016 زەرت - تەۋىنە ماقساتتى باعىتتاۋعا ءالى ۋاقىت بار، ءبىراقتا قورىتىندىسى ءبىر جىلدان كەين شىعادى. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءتورتىنشى سىنىپ سوڭىندا ورتا جانە جوعارعى بۋىندا ءبىلىم الۋداعى تابىستى ءۇردىس ءۇشىن وقۋ - اقپاراتتىق ءبىلىمىن قالىپتاستىرۋدا بىرىككەن ماقساتتى باعىتتالعان اسا ماڭىزدى جۇمىس قاجەت. قازىرگى ۋاقىتتا رەسپۋبليكا بويىنشا PIRLS - 2016 زەرتتەۋىنە قاتىسۋ ماقساتىندا ءىس - شارالار وتكىزىلدى. ول زەرتتەۋدىڭ ماقساتى مەن ونىڭ وتكىزىلۋ ءتارتىبىن، تاپسىرمالاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلارعا، اتا - انالارعا باعدار ەتۋگە، بىلىكتىگى مەن داعدىلارىن دامىتۋدى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان. وسى ماقالانى جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستىڭ ءبىر بولشەگى دەپ ساناۋعا بولادى. PIRLS زەرتتەۋىندەگى وقۋ ساۋاتتىلىعى وقۋشىلاردىڭ جازباشا ماتىندەردى ۇعىنا وقۋ قابىلەتتىلىگى جانە ولارعا رەفلەكسيا، ولاردىڭ مازمۇنىن ءوز ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ ءۇشىن قولدانۋى، بىلىمدەرى مەن داعدىلارىن قوعامنىڭ بەلسەندى ومىرىنە ارالاسۋى ءۇشىن دامىتۋى. وقۋ ساۋاتتىلىعىن تەكسەرۋ وقۋ تەحنيكاسى نەمەسە ءماتىننىڭ مازمۇنىن ناقتى ءتۇسىنۋىن باعالاۋ ەمەس، وقۋ بارىسىندا مەڭگەرگەن بىلىمدەرى مەن داعدىلارىن ومىرلىك جاعدايلاردا قولدانا ءبىلۋ ەپتىلىكتەرىن باعالاۋعا، وقۋشىلاردى الەۋمەتتەنۋگە جانە دەربەستەۋگە باعىتتاۋ، بولاشاق كاسىبي قىزمەتى سالاسىن جاۋاپتى تاڭداۋىنا دايىنداۋ.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
الدەشوۆا فاريدا باقتىگالييەۆنا
اتىراۋ وبلىسى، ماحامبەت اۋدانى، ە. اعەلەۋوۆ اتىنداعى ماحامبەت ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ەلباسىنىڭ قازاقستان حالقىنا «قازاقستان - 2030»جولداۋىندا «ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىز ءوسىپ جەتىپ كەمەلدەنەدى، ءبىزدىڭ بالالارىمىز بەن نەمەرەلەرىمىز ونىمەن بىرگە ەر جەتەدى. ولار ءوز ۇرپاعىنا جاۋاپتى دا جىگەرلى، ءبىلىم ءورىمى بيىك، دەنساۋلىعى مىقتى وكىلدەرى بولادى»دەگەن سەنىمى جاي ايتىلعان ءسوز ەمەس. بۇگىنگى كۇن تالابىنا وراي ءبىلىم بەرۋ مازمۇنى، ماقساتى قايتا قارالىپ، تۇبەگەيلى جاڭارتىلىپ، وقىتۋدىڭ جاڭا ءادىس - تاسىلدەرى ءوز قولداۋىن تاۋىپ، وقۋ ۇردىسىندە كەڭىنەن قولدانۋدا. قاي كەزدە دە بۇگىنگى شاكىرت ەرتەڭگى ەل تۇتقاسى. قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جاڭارتۋ ەڭ الدىمەن ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدار ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى ۇسىناتىن ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىنىڭ جوعارعى ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋدى مەڭزەيدى.
(2 - سلايد) الايدا، ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسىنىڭ ناتيجەلىلىگى ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءبىلىم الۋداعى جەتىستىكتەرىن سىرتتاي جانە ىشتەي باعالاۋ قورىتىندىلارىن باسقارۋ جۇيەسىن كاسىبى ءتيىمدى تۇردە قۇرۋعا تىكەلەي تاۋەلدى. وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ ءۇشىن بىرنەشە رەت ورىندالۋى ءتيىس. ولار شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋدى ەرتە باستان قولعا الۋ. جۇيەلى تۇردە شىعارماشىلىق ارەكەت جاعدايىندا بولۋى، ويلاي بىلۋگە ۇيرەتۋ. مەكتەپ تابالدىرىعىن جاڭا اتتاعان بۇلدىرشىننەن شىعارماشىلىق ءىس - ارەكەتتى تالاپ ەتپەس بۇرىن، ونى سوعان ۇيرەتكەن ءجون بولار. وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىعىنا باعىت - باعدار بەرۋدى العاش ءبىلىم مازمۇنىنا م. جۇمابايەۆ بولاتىن. ول بالالاردىڭ ويلارىن دامىتۋ تۋرالى «ويلاۋ جان - نىڭ وتە ءبىر قيىن تەرەڭ ءىسى» دەپ اتاپ كورسەتە كەلىپ، ءمۇعالىم بالانىڭ ويلاپ ۇيرەنۋىنە كوپ كۇش جۇمساۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى.[8]. ەگەمەندى ەلدىڭ جاس ۇرپاق - تارىن تاربيەلەۋ، تالاپقا ساي ءبىلىم بەرۋ، بۇگىنگى كۇننىڭ ۋاقىت كۇتتىرمەس ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان باستاۋىش مەكتەپ الدىندا بالاعا جۇيەلەنىپ، دايىندالىپ بەرگەن بەلگىلى ءبىر ءبىلىمدى عانا بەرىپ قويماي، ونى جالپى دامىتۋ، ياعني سويلەۋ، وقۋ، قورشاعان ورتا جونىندە دۇرىس كوزقاراس قالىپتاستىرۋ جاعدايلاردى وبەكتيۆتى تۇردە باقىلاۋ، تالداۋ جاساۋعا ۇيرەتۋ، ويىن دۇرىس جەتكىزە بىلۋگە، دالەلدەۋگە، سويلەۋ مادەنيەتىنە شىعارما - شىلىق باعىتتا جۇمىس ىستەيتىن ءبىر تۋما ويلاۋ قابىلەتىمەن ەرەكشەلەنەتىن جەكە تۇلعا قالىپتاستىراتىن مىندەتى تۇر. دامىتا وقىتۋدىڭ دا باستى ماقساتى بالانى وقىتا وتىرىپ، ونى شىعارماشىلىق باعىتتا جان - جاقتى دامىتۋ. [2] قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ 2011 - 2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىندا قازاقستاندىق وقۋشىلاردىڭ حالىقارالىق «ءماتىندى وقۋ جانە ءتۇسىنۋ ساپاسىن باعالاۋ» PIRLS - زەرتتەۋىنە قاتىسۋ جوسپارلانعان بولاتىن.(3 - سلايد).
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەن وقۋ - شىلاردىڭ ءبىلىم جەتىستىگىن باعالاۋ جونىندەگى حالىقارالىق قاۋىمداستىق (IEA) اراسىندا 2012 جىلدىڭ31 قازانىندا ءبىلىم بەرۋ PIRLS - اياسىندا قازاقستاندىق باستاۋىش مەكتەپتىڭ ءتورتىنشى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ PIRLS - 2016 جىلى زەرتتەۋىنە قاتىسۋى تۋرالى ىنتىماقتاستىق كەلىسىمىنە قول قويىلدى. بۇل بىرەگەي زەرتتەۋ ەلىمىزدىڭ بالالار تاربيەسىندە قاراپايىم وقۋ مادەنيەتى مەن داعدىلارىنىڭ قانشالىقتى دەڭگەيدە ەكەنىن انىقتاۋعا باعىتتالادى. الەمدىك كونتەكستە وقۋ ساۋاتتىلىعى زاماناۋي قوعامداعى ومىرگە دەگەن دايىندىقتىڭ ماڭىزدى بولىگى رەتىندە قاراستىرىلادى.[5] (4 - سلايد).
PIRLS - زەرتتەۋىنىڭ ماقساتى ءارتۇرلى الەم ەلدەرىنىڭ باستاۋىش سىنىپ - تارىنىڭ ءماتىندى ءتۇسىنۋ دەڭگەيلەرىن سايكەستەندىرۋ جانە ۇلتتىق ءبىلىم جۇيەسىنىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىن اشۋداعى ەرەكشەلىكتەرىن انىقتاۋ بولىپ تابىلادى. اتالمىش زەرتتەۋ ءىسىنىڭ حالىقارالىق ساراپشىلار ويىنا كەلىسە وتىرىپ،«وقىرمان ساۋاتتىلىعىن»- بۇل ادامنىڭ ومىردە تولىققاندى قالىپ - تاسۋىنا جانە جەكە ماقساتتارىنا جەتۋىنە قاجەتتى ءار ءتۇرلى جازبا سويلەۋ فورماسىن ءتۇسىنۋ جانە تەرەڭ ويلاۋ قابىلەتى. سونىڭ نەگىزىندە ادامزات جانە قوعام ءۇشىن ءبىلىم ساياساتىندا باستى پرينسيپ قالىپتاس - تىرادى. PIRLS - زەرتتەۋى مىناداي مىندەتتەردى شەشۋگە باعىتتالادى.(5 - سلايد). ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا الەمدىك باسىمدىلىقتاردا كورىنىس تاپقان قۇرالدار نەگىزىندە الىنعان ناتيجەلەردىڭ تالداۋى ناقتى ولشەۋىشتەرمەن بەلگىلەنۋى. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ سالىستىرمالى باعاسى جانە ولاردىڭ تيىمدىلىگى. زەرتتەۋ قورىتىندىسىنا اسەر ەتەتىن كونتەكستەگى دايەكتەمەلەردى انىقتاۋ. عىلىمي دالەلدەنگەن الەمدىك اقپاراتتىق قاۋىمداستىقتىڭ مالىمەتتەرىن الۋ.
تاۋەلسىز ەلدەر ناتيجەسىن، سونىمەن قاتار ءبىلىم ساياساتىن جاقسارتۋ نۇسقاۋىن زەرتتەۋگە قاتىسۋشىلارعا ۇسىنادى. زەرتتەۋ نىسانى باستاۋىش سىنىپ بىتىرۋشىلەرىنىڭ وقۋ جەتىستىكتەرىن انىقتايدى، سەبەبى وقىتۋدىڭ العاشقى ءتورت جىلى ناقتى بارلىق ءبىلىمدى جانە ۇيرەنۋ قابىلەتتەرىن شىڭداۋدىڭ نەگىزى. مازمۇنى جانە فورمات بويىنشا ءبىلىمدى تابىستى جالعاستىرۋدا نەگىزگى مەكتەپتە ءارتۇرلى ماتىندەردى قولدانۋ ءۇشىن وسى ۋاقىت اراسىندا قاتىسۋشىلار وقىپ ۇيرەنۋ كەرەك. باستاۋىش مەكتەپتەن باستاپ بالالاردى وقىتۋداعى نەگىزگى جەتىستىكتەردىڭ ءبىرى ول - وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق بىلىكتىلىگى قالىپتاسادى. ويتكەنى باستاۋىش مەكتەپتە العان ساپالى ءبىلىم ارى قاراي وقۋدىڭ ىرگەتاسى بولىپ تابىلادى. وقۋشىلاردىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىنىڭ قالىپتاسۋىنا بارىنشا مۇمكىندىك تۋعىزۋ ءۇشىن زاماناۋي مۇعالىمنەن وقۋ قىزمەتىنىڭ فورماسىن، ءادىس - تاسىلدەرىن تاۋىپ قولدانىپ تابۋ تالاپ ەتىلەدى. (6 - سلايد).
باستاۋىش مەكتەپ مۇعالىمىنە كىشى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ماتىنمەن جۇمىس ىستەۋ شەبەرلىگىنىڭ نەگىزىن سالۋ ياعني اقپارات دەرەكناماسىن ءبىلۋ، قىزىقتىرعان سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەي الۋ، تاڭدالىپ الىنعان مالىمەتتەردى ساۋاتتى كوركەمدەۋ مەن ۇسىنۋ ماڭىزدى. ءبىلىم الۋ مەن ءارتۇرلى اقپارات دەرەكناماسىن جۇمىس ىستەۋ بالالاردىڭ اقپاراتتى دۇرىس قابىلداپ، ونىڭ ساپاسىن باعالاۋعا جانە جاسىرىن ماعىناسىن ءتۇسىنىپ، ۇيرەنۋگە كومەكتەسەدى. وقۋشىلاردىڭ وقۋ ساۋاتتىلىعىنا بايلانىستى داعدىسىن قالىپتاستىرۋ، تاربيەلىك ءىس - شارالار جانە قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ سياقتى وقۋ كومپانەنتتەرىنىڭ تىعىز بايلانىسى كەزىندە جوعارعى جەتىستىكتەرگە جەتەدى. سونىمەن قاتار، وتباسىلىق وقۋ مادەنيەتىن دامىتۋ بارىسىندا اتا - انالار قاۋىمىمەن جۇمىس جۇرگىزۋگە دە ماڭىزدى [7].
قازاقستاندىق وقۋشىلاردى حالىقارالىق سالىستىرمالى PIRLS - 2016 زەرت - تەۋىنە ماقساتتى باعىتتاۋعا ءالى ۋاقىت بار، ءبىراقتا قورىتىندىسى ءبىر جىلدان كەين شىعادى. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ءتورتىنشى سىنىپ سوڭىندا ورتا جانە جوعارعى بۋىندا ءبىلىم الۋداعى تابىستى ءۇردىس ءۇشىن وقۋ - اقپاراتتىق ءبىلىمىن قالىپتاستىرۋدا بىرىككەن ماقساتتى باعىتتالعان اسا ماڭىزدى جۇمىس قاجەت. قازىرگى ۋاقىتتا رەسپۋبليكا بويىنشا PIRLS - 2016 زەرتتەۋىنە قاتىسۋ ماقساتىندا ءىس - شارالار وتكىزىلدى. ول زەرتتەۋدىڭ ماقساتى مەن ونىڭ وتكىزىلۋ ءتارتىبىن، تاپسىرمالاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلارعا، اتا - انالارعا باعدار ەتۋگە، بىلىكتىگى مەن داعدىلارىن دامىتۋدى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان. وسى ماقالانى جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستىڭ ءبىر بولشەگى دەپ ساناۋعا بولادى. PIRLS زەرتتەۋىندەگى وقۋ ساۋاتتىلىعى وقۋشىلاردىڭ جازباشا ماتىندەردى ۇعىنا وقۋ قابىلەتتىلىگى جانە ولارعا رەفلەكسيا، ولاردىڭ مازمۇنىن ءوز ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ ءۇشىن قولدانۋى، بىلىمدەرى مەن داعدىلارىن قوعامنىڭ بەلسەندى ومىرىنە ارالاسۋى ءۇشىن دامىتۋى. وقۋ ساۋاتتىلىعىن تەكسەرۋ وقۋ تەحنيكاسى نەمەسە ءماتىننىڭ مازمۇنىن ناقتى ءتۇسىنۋىن باعالاۋ ەمەس، وقۋ بارىسىندا مەڭگەرگەن بىلىمدەرى مەن داعدىلارىن ومىرلىك جاعدايلاردا قولدانا ءبىلۋ ەپتىلىكتەرىن باعالاۋعا، وقۋشىلاردى الەۋمەتتەنۋگە جانە دەربەستەۋگە باعىتتاۋ، بولاشاق كاسىبي قىزمەتى سالاسىن جاۋاپتى تاڭداۋىنا دايىنداۋ.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
شىڭجاڭ قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن سالعان تاڭجارىق جولدى ۇلىنىڭ ەسىمى بۇرىن نەگىزىنەن ىلە، التاي، تارباعاتاي ايماقتارىندا مەيلىنشە بەلگىلى بولسا، بۇگىنگى كۇنى ونىڭ مايەكتى دە ماعىنالى ادەبي مۇرا...
