ءمىرجاقىپ، نەگە وتىرسىڭ قالام تارتپاي،
بايگە الماس بولعانمەنەن جۇيرىك شاپپاي.
شاماڭدى كاداري حال1 كورسەتسەڭشى،
بايعۇس-اۋ، ويانساڭشى قاراپ جاتپاي.
He فايدا ءبىر ورىننان قوزعالمايتىن،
تازارماس قاراسۋ دا جاتقان اقپاي.
ارتىقتان تاعلىم الىپ، كەمپە ۇيرەتپەي،
ءجۇرۋىڭ لايىق پا عاقىل تاپپاي.
سەن نەگە بوي كورسەتپەي جاسقاناسىڭ؟
تاستاسا كوزىڭ كورسىن حالىق ۇناتپاي.
بۇل شايدا ءسوز بازارى كوتەرىنكى،
سىناسپاي باقىتىڭدى سەن دە باپتاي.
بىردە الىپ، بىردە قالىپ جۇرمەس پە ەدىڭ،
ءسوزىڭدى بىرەۋ سوگىپ، بىرەۋ ماقتاپ.
بوي تەجەپ جۇرەكسىنۋ دۇرىس ەمەس،
شاشىلعان رىيزىقتى ءجۇرىپ تاتپاي.
ءھيممات تاۋ كەسەدى دەپ مىسالدا بار
جىگىتكە ھۇنەر قايدا زەيىن ارتپاي.
تالاپتى جاڭا ءوسپىرىم باعلاندار
جۇرۋگە لايىقتى عوي اتىن اقتاي.
جىگىتتىڭ نەسى جىگىت بوسقا جۇرگەن،
قىزمەتپەن فايدا بەرىپ حالىققا جاقپاي.
باسەڭ بول اسەم بولساڭ دەگەن جونمەن،
ھۇنەرىن مۇحتاجدارعا2 جۇرسە ساتپاي.
جان-فيدا3 مالىڭ تارىك4 بولسىن، جىگىت،
ءدىن، ءميللات5 دەگەن ءسوزدى تۇر ءجاھيدلاي6
مەن كەپىل سوندا جامان بولماسىڭا،
تۇرماسام قولىڭدى اكەل ايتقان شارتتا-اي.
اداسىپ قاراڭعىدا سورلى قازاق،
اي تۋماي كۇن ءھام شىقپاي تۇر تاڭ اتپاي.
سوندىرمەي جانعان ءورتتى كورگەن ادام،
قالايشا تۇرۋ مۇمكىن جانعا باتپاي.
ءبىر كەڭەس ءتۇستى حيال7 باستارىما،
دافتەر حات عيبرات8 ءۇشىن تاستارىما.
حسۋسا ارناپ جازدىم حالىق ءۇشىن،
جيىرمانشى عاسىردىڭ جاستارىنا.
از جاساپ ومىرىمدە كوردىم كوپ ءىس،
رەتىن شامالادىم حالىقتىڭ تەگىس
قارالاس ءھار قايسىسى كورىنەدى،
ءبىرى ارتىق، بىرەۋى كەم دەيتىن ەمەس.
قازاقتىڭ قاي ناسىلدەن تاراعانىن
بىلەرسىڭ شەجىرەدەن قاراعانىڭ.
بۇل جەرگە سونىڭ ءۇشىن توقتامايمىن،
جازايىن باسقا ءسوزدىڭ جاراعانىن.
ادامزات نەشە ءتۇرلى جيھان9 تولعان
ءھار دىندە، ءھار مازھاپتە10 جانە بولعان.
سونىڭ كوبى شاھاردەن ورىن الىپ،
ساحارادا11 ءبىزدىڭ قازاق كوشىپ قونعان.
ول زامان ءۇش ءجۇز بىرگە ارالاسقان،
باعىنىپ ەش پاديشاھقا قاراماستان.
حان شىعىپ ءوز ىشىنەن حالىقتى بيلەپ،
بيلەرى ھۇكىم12 ايتىپ، ورنەك شاشقان.
كوشسە دە مىڭ شاقىرىم جەرى جايلى
اققان بۇلاق، شالعىنى كوك ورايلى.
توقتى قوزداپ ءجۇرىپتى، تاي قۇلىنداپ،
جەر تار بولىپ كورمەدى-اۋ ۋايىمدى.
سول كەزدە ءبىزدىڭ قازاق الا بولعان،
كولدەنەڭ دۇشپاندارى جانە بولعان.
كۇشتىسى ناشارلارىن شاۋىپ الىپ،
بۇرىنعىداي بولماعان ءبالا بولعان.
ەل شاۋىپ، كىسى ولتىرسە باتىر دەگەن،
باتىرلار فاقيلەردىڭ13 حاقىن جەگەن.
ءبىز مۇنداي بۇل ۋاقىتتا بولار ما ەدىك،
ىستەسە حالىق فايداسىن عاقىلمەنەن.
كەتىپتى ءفىتنانىڭ14 جولى اشىلىپ،
بىرىنەن دۇشماندىعىن ءبىرى اسىرىپ.
ايرىلىپ بەرەكەدەن قاراپ ءجۇرىپ،
تۇرىپتى باسقالارعا قۇر باس ۇرىپ.
كەتىپتى ارازداسىپ ءبىر تۋىسقان،
بارىمتا ۇرلىق قىلىپ مال قۋىسقان.
سىيا الماي كەڭ دۇنيەگە تالاسۋشى ەد،
تارشىلىق ەندى كورىپ سىعىلىسقان.
مازاسى كەتكەن بىردەي ىشتەن، سىرتتان،
از اتا كورگەن حورلىق كۇشتى جۇرتتان.
ەكى سۇڭقار تالاسسا قۇزعىنعا جەم،
بەرەكەسىن بۇل قازاق ءسۇيتىپ قۇرتقان.
سول كۇندە جاۋعا قارسى قورعان قۇرسا،
قۇتىلىپ ناداندىقتان عىلىم تاپسا،
عايراتىن بويىنداعى شەتكە جۇمساپ،
كەلتىرمەي جابىرشىلىك قارىنداسكا.
ءوزدى ءوزى تاتۋ بولىپ تۇرعان كۇندە،
قالار ما ەدى ءھار نارسەدەن مۇنداي بوسقا.
مىنىكي، بۇل ۋاكىتتا تۇرمىز ەندى،
دۇشمانعا تابا بولىپ، كۇلكى دوسقا.
جۇرمەگەن كەڭ جايىلىپ ول حالىندە،
ۇنەمى تۇرۋ قايدا حان تاعىندا.
رۋسسيا مەملەكەتىنە باعىنىپتى،
ءابىلحايىر تورەنىڭ حان شاعىندا.
پاتشا ايتقان: «عادىلدىكپەن بيلەيمىن» - دەپ،
«دىنىڭە ءھام جەرىڭە تيمەيمىن» - دەپ،
«وق اتپاي، قىلىش تارتپاي باعىنعان سەن،
قالايشا ءقادىرىڭدى بىلمەيمىن»، - دەپ.
الماسقا ءۋاعدا15 ەتكەن بىزدەن سولدات،
ورنىنا تۇندىك باسى سالعان رامات16.
«قازاق تا رۋسسيانىڭ ءبىر ۇعىلى17،
بار بولسا بەرەمىن» - دەپ نەندەي ءحاجات18؛
قازاقتى ەڭ ءاۋلى بيلەگەن حان،
پراۆيتەلى، دەسياتيچنىي، اعا سۇلتان.
قالدىرىپ وسىلاردىڭ ھاممەسىن دە،
شىعىپ تۇر ءبىزدىڭ تۇستا بۇگىنگى زاڭ.
قىزىعىپ قىزارعانعا كەتكەندەر كوپ،
شەن الىپ دارەجەگە جەكەندەي بوپ.
ويلادى ءوز فايداسىن حالىقتى ساتىپ،
قازاقتى ەڭ كەرەكسىز ەتكەندەي بوپ.
تۇمانعا كىردى قالىڭ ءبىزدىڭ قازاق،
ارتى جار، الدى تۇيىق - بۇل نە عاجاپ.
اداسقان اعايىنعا باسشى بولىپ،
ىشىندە جول كورسەتەر ادام از-اق.
باس قوسىپ كيرگيزسكيي ينتەلليگەنت،
بىزدەرگە حالىقتىڭ قامىن ويلاۋ مىندەت.
كۋلتۋرا دەگەن ءسوزدى نە پراكتيكە،
ەتپەيمىز نە سەبەپتى وسۋششەستۆليات؟
ءميللاتلار ديۆيليزوۆاننىي وزىپ كەتتى
ويانباي ەندى جاتۋ نە سلەدۋەت.
ۇيقىسى عافيلدىكتىڭ باسىپ كەتتى
قازاقتى وياتالىق ەتىپ ءھۇممات.

ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى


1 كاداري حال - ءالىڭ جەتكەنشە
2 مۇحتاج - دىلگەر
3 فيدا - قۇربان
4 تارىك - بەزۋ
5 ءميللات - ۇلت
6 ءجاھيد - ىنتا
7 حيال - ارمان
8  عيبرات - ونەگە
9 جيھان - الەم، دۇنيە ءجۇزى
10 ءمازھاپ - ءدىن تارماعى
11 ساحارا - بايتاق دالا
12 حۇكىم - شەشىم، ۇكىم.
13 فاكير - كەدەي
14 ءفىتنا - سۇمدىق، قۋلىق
15 ءۋاعدا - ۋادە
16 رامات - سالىق
17 ۇعىلى - ۇلى،پەرزەنتى
18 ءحاجات - كەرەك

 

---