قىستىرما ءسوز
قىستىرما سوزدەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىستىرما سوزدەر.
ماقساتى: 1) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى قىستىرما سوزدەر تۋرالى ۇعىممەن تانىستىرۋ؛ قىستىرما سوزدەردىڭ ماعىناسىنا قاراي ءبولىنۋى جانە قىستىرما سوزدەرى بار سويلەمدەرگە قويىلاتىن تىنىس بەلگىلەرى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
2) دامىتۋشىلىعى: جاتتىعۋلار ورىنداتۋ تۋرالى شىعارماشىلىققا، ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋىن، دالەلدەپ ايتا ءبىلۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
3) تاربيەلىك: ساۋاتتىلىققا، ىنتىماقتاستىق پەن ىزدەنۋشىلىككە، جاۋاپكەرشىلىككە باۋلۋ.
ساباق ءتيپى: جاڭا ساباق ءتۇرى: ءداستۇرلى ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ، سۇراق - جاۋاپ؛
كورنەكىلىكتەرى: ينت. تاقتامەن سلايدتار، ءسوزجۇمباق، رەبۋس، تىرەك سىزبالارى.
ساباق بارىسى:
I العاشقى ۇيىمداستىرۋ.
- وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا دايىنداۋ.
- پسيحولوگيالىق جاعداي.
قازاق ءتىلىم - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم،
قاستەرلەيدى ۇلى - قىزى ماڭگى سەنى
بالالىعىم، باقىتىم، قازاق ءتىلىم.- دەي كەلە ءبىرىنشى ساباعىمىزدى باستايمىز.
وقۋشىلار بيىل ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قانداي مەرەكە، ءىس - شارالارى ءوتىپ جاتىر؟
( ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 20 جىل)
وسى تاۋەلسىزدىككە جەتۋ ءۇشىن قانداي ۇلكەن ماقساتتار قويىلدى جانە ونى حالىققا جولداعان كىم؟(ەل باسى ن. ءا. نازاربايەۆ).
ولاي بولسا بۇل جولداۋ باستاپ ءبىزدى بيىكتەرگە،
ۇناپ تۇر ۇلاعاتى سۇيىكتى ەلگە.
حالىقتىڭ اقىل، ءبىلىم، پاراساتى
تۇرعانداي تىنىشتىق بوپ ۇيىپ توردە! اقىن اعالارىمىز جىرلاعانداي
«ەلدىڭ بولاشاعى - ءبىلىمدى ۇرپاعىندا» دەلىنگەن. بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءوز بىلىمدەرىڭمەن ەلىمىزدىڭ مەرەكەسىنە ءوز ۇلەستەرىڭدى قوسۋعا اتسالىسىڭدار.
ەل باسى جولداعان ۇرانى «بولاشاقتىڭ ىرگەسىن بىرگە قالايمىز!» دەگەن ۇلگە قوسىلىپ ساباعىمىزدى
II ءۇي تاپسىرماسىمەن جالعاستىرامىز.
57 - جاتتىعۋ. ءبىرىڭعاي مۇشەلەردى تاپ. ولاردىڭ اراسىنا قانداي جاعدايدا ءۇتىر قويىلعانىن بايقاۋ.( ب. م. شىلاۋلار ارقىلى جازىلعاندا الدىنا نە سەبەپتەن ءۇتىر قويىلادى؟)
ءبىرىڭعاي مۇشەلەر تۋرالى نە ۇيرەنىپ، نە ءبىلدىڭ؟
(ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىر)
1. ولاردىڭ ءبارى ءبىر عانا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى؛
2. سويلەمدە ءبىر مۇشەنىڭ عانا قىزمەتىن اتقارادى؛
3. ءبارى ءبىر ءسوز تابىنان بولادى.
III جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋگە دايىندىق:
1. رەبۋس شەشۋ(قار، شاڭعى، ساعات، تىرما سۋرەتتەرىمەن بەرىلگەن).
«قىستىرما».
2. ينت. تاقتادان (59 - جاتتىعۋ). قارامەن جازىلعان سوزدەرگە نازار اۋدارۋ؛
سويلەمگە قانداي ماعىنا بەرىپ تۇرعانىن بايقاۋ.
قارامەن جازىلعان سوزدەرسىز ايتىپ كورۋ. نە بايقادىڭ؟ سويلەم مۇشەسى بولا ما؟
وي تۇجىرىم (ەرەجە شىعارۋ).
سويلەمدەگى ويعا سويلەۋشىنىڭ قالاي قارايتىنىن بىلدىرەتىن ءبىراق وزدەرى سويلەم مۇشەسى بولمايتىن سوزدەر بار. ونداي سوزدەردى قىستىرما سوزدەر دەپ اتايدى.
داپتەرمەن جۇمىس: كوركەم جازۋ. كوپ ءبىلىم الۋ ءۇشىن، ارينە، كوپ وقۋ كەرەك.
IV ءوز بەتىمەن جۇمىس 60 - جاتتىعۋ؛
قىستىرما سوزدەردىڭ استىن سىزىپ، سويلەمگە قانداي ماعىنا ۇستەپ تۇرعانىن سىزبا كومەگىمەن ءتۇسىندىرۋ؛(ينت تاقتامەن).
(ارينە، ءبىزدىڭ باعىتىمىزعا قاراي، قىسقاسى، مەنىڭشە).
V سەرگىتۋ مينۋتى: قاسيەتتى جەردىڭ
ەگەمەندى ەلدىڭ
ءبىز شىنىققان شىمىر ۇلانى
سامعاي بيىك ۇشقان
عارىش ءتورىن قۇشقان
قۇرىش قانات قايسار ۇلانى.
ەندى قايسارلىقتارىڭدى تاعى دا بىلىمدەرىڭمەن كورسەتىڭدەر!
VI تاۋەلسىزدىك تاعىلىمدارىن ەسكە ساقتايىق! جىلدار سىر شەرتەدى؛
61 - جاتتىعۋ(قىستىرما سوزدەردى تابۋ، قىستىرما سوزدەر سويلەمنىڭ قاي جەرىندە كەلىپ تۇر، تىنىس بەلگىسى قالاي قويىلعان؟- تۇجىرىم جاساۋ).
(ەرەكشە ينتوناسيامەن ايتۋ، باسىندا كەلسە ءۇتىر ودان كەيىن قويىلادى. قىستىرما ءسوز ورتاسىندا كەلسە ەكى جاعىنان، ءۇتىر، سوڭىندا كەلسە، ءۇتىر ونىڭ الدىندا قويىلادى).
1991 ج - ەل باسىن سايلايدى، تاۋەلسىزدىك ەل جاريالاندى.
1992ج - جاڭا مەملەكەتتىك رامىزدەر بەكىتىلدى.
1993ج - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق اقشاسى تەڭگەگە اينالدى.
1994ج -«اتا زاڭ» قابىلداندى.
1995ج - الماتى استاناعا كوشىرىلدى.
1996ج - جاڭا استانا رەسمي تۇساۋ كەسۋ.
2006ج - ءانۇران قابىلداندى.
VII تاقتامەن جۇمىس. 62 - جاتتىعۋ.
- سويلەمدەردى ءتيىستى تىنىس بەلگىسىن قويىپ كوشىرىپ جازۋ.
- ويىڭدى دالەلدەپ ۇيرەن.
VIII جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرگەنىن قورىتۋ. «ءسوزجۇمباق» شەشۋ؛
IX ءبىلىم قورىتۋ، بەكىتۋ
قىستىرما سوزدەر
سويلەمدە سويلەۋشىنىڭ ايتىلعان ويعا سانامەنەن.
سويلەم مۇشەسى بولمايدى. سەنىممەن.
سۇراققا جاۋاپ بەرمەيدى. كۇدىكپەن.
سويلەمدەگى ويدى ناقتىلاي تۇسەدى. جورامالمەن.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىستىرما سوزدەر.
ماقساتى: 1) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى قىستىرما سوزدەر تۋرالى ۇعىممەن تانىستىرۋ؛ قىستىرما سوزدەردىڭ ماعىناسىنا قاراي ءبولىنۋى جانە قىستىرما سوزدەرى بار سويلەمدەرگە قويىلاتىن تىنىس بەلگىلەرى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
2) دامىتۋشىلىعى: جاتتىعۋلار ورىنداتۋ تۋرالى شىعارماشىلىققا، ءوز بەتىمەن جۇمىس جاساۋىن، دالەلدەپ ايتا ءبىلۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛
3) تاربيەلىك: ساۋاتتىلىققا، ىنتىماقتاستىق پەن ىزدەنۋشىلىككە، جاۋاپكەرشىلىككە باۋلۋ.
ساباق ءتيپى: جاڭا ساباق ءتۇرى: ءداستۇرلى ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، جيناقتاۋ، سۇراق - جاۋاپ؛
كورنەكىلىكتەرى: ينت. تاقتامەن سلايدتار، ءسوزجۇمباق، رەبۋس، تىرەك سىزبالارى.
ساباق بارىسى:
I العاشقى ۇيىمداستىرۋ.
- وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا دايىنداۋ.
- پسيحولوگيالىق جاعداي.
قازاق ءتىلىم - ءوز ءتىلىم، انا ءتىلىم،
اباي، مۇحتار سويلەگەن دانا ءتىلىم،
قاستەرلەيدى ۇلى - قىزى ماڭگى سەنى
بالالىعىم، باقىتىم، قازاق ءتىلىم.- دەي كەلە ءبىرىنشى ساباعىمىزدى باستايمىز.
وقۋشىلار بيىل ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قانداي مەرەكە، ءىس - شارالارى ءوتىپ جاتىر؟
( ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 20 جىل)
وسى تاۋەلسىزدىككە جەتۋ ءۇشىن قانداي ۇلكەن ماقساتتار قويىلدى جانە ونى حالىققا جولداعان كىم؟(ەل باسى ن. ءا. نازاربايەۆ).
ولاي بولسا بۇل جولداۋ باستاپ ءبىزدى بيىكتەرگە،
ۇناپ تۇر ۇلاعاتى سۇيىكتى ەلگە.
حالىقتىڭ اقىل، ءبىلىم، پاراساتى
تۇرعانداي تىنىشتىق بوپ ۇيىپ توردە! اقىن اعالارىمىز جىرلاعانداي
«ەلدىڭ بولاشاعى - ءبىلىمدى ۇرپاعىندا» دەلىنگەن. بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءوز بىلىمدەرىڭمەن ەلىمىزدىڭ مەرەكەسىنە ءوز ۇلەستەرىڭدى قوسۋعا اتسالىسىڭدار.
ەل باسى جولداعان ۇرانى «بولاشاقتىڭ ىرگەسىن بىرگە قالايمىز!» دەگەن ۇلگە قوسىلىپ ساباعىمىزدى
II ءۇي تاپسىرماسىمەن جالعاستىرامىز.
57 - جاتتىعۋ. ءبىرىڭعاي مۇشەلەردى تاپ. ولاردىڭ اراسىنا قانداي جاعدايدا ءۇتىر قويىلعانىن بايقاۋ.( ب. م. شىلاۋلار ارقىلى جازىلعاندا الدىنا نە سەبەپتەن ءۇتىر قويىلادى؟)
ءبىرىڭعاي مۇشەلەر تۋرالى نە ۇيرەنىپ، نە ءبىلدىڭ؟
(ەرەجەسىن ەسكە ءتۇسىر)
1. ولاردىڭ ءبارى ءبىر عانا سۇراققا جاۋاپ بەرەدى؛
2. سويلەمدە ءبىر مۇشەنىڭ عانا قىزمەتىن اتقارادى؛
3. ءبارى ءبىر ءسوز تابىنان بولادى.
III جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋگە دايىندىق:
1. رەبۋس شەشۋ(قار، شاڭعى، ساعات، تىرما سۋرەتتەرىمەن بەرىلگەن).
«قىستىرما».
2. ينت. تاقتادان (59 - جاتتىعۋ). قارامەن جازىلعان سوزدەرگە نازار اۋدارۋ؛
سويلەمگە قانداي ماعىنا بەرىپ تۇرعانىن بايقاۋ.
قارامەن جازىلعان سوزدەرسىز ايتىپ كورۋ. نە بايقادىڭ؟ سويلەم مۇشەسى بولا ما؟
وي تۇجىرىم (ەرەجە شىعارۋ).
سويلەمدەگى ويعا سويلەۋشىنىڭ قالاي قارايتىنىن بىلدىرەتىن ءبىراق وزدەرى سويلەم مۇشەسى بولمايتىن سوزدەر بار. ونداي سوزدەردى قىستىرما سوزدەر دەپ اتايدى.
داپتەرمەن جۇمىس: كوركەم جازۋ. كوپ ءبىلىم الۋ ءۇشىن، ارينە، كوپ وقۋ كەرەك.
IV ءوز بەتىمەن جۇمىس 60 - جاتتىعۋ؛
قىستىرما سوزدەردىڭ استىن سىزىپ، سويلەمگە قانداي ماعىنا ۇستەپ تۇرعانىن سىزبا كومەگىمەن ءتۇسىندىرۋ؛(ينت تاقتامەن).
(ارينە، ءبىزدىڭ باعىتىمىزعا قاراي، قىسقاسى، مەنىڭشە).
V سەرگىتۋ مينۋتى: قاسيەتتى جەردىڭ
ەگەمەندى ەلدىڭ
ءبىز شىنىققان شىمىر ۇلانى
سامعاي بيىك ۇشقان
عارىش ءتورىن قۇشقان
قۇرىش قانات قايسار ۇلانى.
ەندى قايسارلىقتارىڭدى تاعى دا بىلىمدەرىڭمەن كورسەتىڭدەر!
VI تاۋەلسىزدىك تاعىلىمدارىن ەسكە ساقتايىق! جىلدار سىر شەرتەدى؛
61 - جاتتىعۋ(قىستىرما سوزدەردى تابۋ، قىستىرما سوزدەر سويلەمنىڭ قاي جەرىندە كەلىپ تۇر، تىنىس بەلگىسى قالاي قويىلعان؟- تۇجىرىم جاساۋ).
(ەرەكشە ينتوناسيامەن ايتۋ، باسىندا كەلسە ءۇتىر ودان كەيىن قويىلادى. قىستىرما ءسوز ورتاسىندا كەلسە ەكى جاعىنان، ءۇتىر، سوڭىندا كەلسە، ءۇتىر ونىڭ الدىندا قويىلادى).
1991 ج - ەل باسىن سايلايدى، تاۋەلسىزدىك ەل جاريالاندى.
1992ج - جاڭا مەملەكەتتىك رامىزدەر بەكىتىلدى.
1993ج - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق اقشاسى تەڭگەگە اينالدى.
1994ج -«اتا زاڭ» قابىلداندى.
1995ج - الماتى استاناعا كوشىرىلدى.
1996ج - جاڭا استانا رەسمي تۇساۋ كەسۋ.
2006ج - ءانۇران قابىلداندى.
VII تاقتامەن جۇمىس. 62 - جاتتىعۋ.
- سويلەمدەردى ءتيىستى تىنىس بەلگىسىن قويىپ كوشىرىپ جازۋ.
- ويىڭدى دالەلدەپ ۇيرەن.
VIII جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرگەنىن قورىتۋ. «ءسوزجۇمباق» شەشۋ؛
IX ءبىلىم قورىتۋ، بەكىتۋ
قىستىرما سوزدەر
سويلەمدە سويلەۋشىنىڭ ايتىلعان ويعا سانامەنەن.
سويلەم مۇشەسى بولمايدى. سەنىممەن.
سۇراققا جاۋاپ بەرمەيدى. كۇدىكپەن.
سويلەمدەگى ويدى ناقتىلاي تۇسەدى. جورامالمەن.
You Might Also Like
-
پاراللەل تۇزۋلەر تاقىرىبىنا ەسەپتەر شىعارۋ
