قوڭىراۋ. ن. ءالىمقۇلوۆ
استانا قالاسى
№64 مەكتەپ - ليسەيدىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
تۋلەپبەرگەنوۆا گۋلميرا امانوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قوڭىراۋ. ن. ءالىمقۇلوۆ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: ولەڭ مازمۇنىن ومىرمەن بايلانىستىرا اڭگىمەلەۋگە، ولەڭدەگى بالا سەزىمدەرىن بايقاي بىلۋگە، وزدىك جۇمىستار ارقىلى ولەڭ شۋماقتارىن تالداۋعا مۇمكىندىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىق ىشكى مۇمكىندىكتەرىن دامىتۋعا جاعداي تۋعىزۋ.
تاربيەلىك: ادەمىلىك پەن ءومىر زاڭدىلىعىنىڭ قارىم - قاتىناسىن تۇسىنۋگە بەيىمدەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى جانە قاجەتتى قۇرالدار: توپتاۋ سىزباسى، ينتەراكتيۆتى نەمەسە كادىمگى تاقتا، بور، ماركەر، ادەمى قوڭىراۋلار.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ا) بالالاردان قوڭىراۋ ءسوزىن ەستىگەندە قانداي وي (اسسوسياسيا) كەلەتىنىن سۇراۋ.
نەمەسە:
ءا) قوڭىراۋ سوزىمەن بىرنەشە سىن ەسىمدى ءسوز تىركەستەرىن جازۋ.
مىسالى:
ا) وقۋشىلاردىڭ جازعاندارىن وقىتىپ، تالداپ بولعان سوڭ، ولاردىڭ قوڭىراۋعا دەگەن سەزىمدەرى تۋرالى جىلى لەبىزدى ءسوز ايتا كەلىپ، جاڭا ساباق تاقىرىبى حابارلانادى.
2. ماعىنانى تانۋ.
وقۋشىلار وقۋلىقتى اشىپ، ن. ءالىمقۇلوۆتىڭ «قوڭىراۋ» ولەڭىن ىشتەي وقيدى.
ولەڭدى وقىپ، مازمۇنىن ءتۇسىنۋ جانە ءار شۋماققا ات قويۋ تاپسىرىلادى.
سونىمەن ولەڭ مازمۇنى بويىنشا جوسپار شىعادى. جوسپاردىڭ قالاي شىققاندىرىن بايقاتىپ، ونى قۇراستىرۋداعى وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارى تالدانادى.
سۇراقتار:
- ولەڭدە مەرەكەلىك قۋانىش، ساعىنىش، قۇرمەت سەزىمدەرى قاي شۋماقتاردان بايقالادى؟
وقۋشىلار ولەڭگە قايتا قاراپ، تالداۋعا دايىندالادى.
- العاشقى قوڭىراۋ مەرەكەسى تىركەسىنە سينونيم ءسوز تاپ (ءبىلىم كۇنى...).
- قوڭىراۋدىڭ مەكتەپكە قالاي كەلگەندىگى تۋرالى نە بىلەسىڭ؟ ءوز ويىڭدى ايتىپ كور (بولجاۋ).
- قوڭىراۋ تاعى قانداي جاعدايدا قولدانىلادى؟ (كۇيمەلى ات اربادا، جانۋارلاردىڭ موينىندا، شىركەۋلەردە...)
- قوڭىراۋ داۋسى ءتىلىنىڭ قوزعالۋىنان شىعا ما الدە قوڭىراۋدىڭ ءوزىنىڭ قوزعالۋىنان شىعا ما؟ (ويلانۋعا).
قوسىمشا مالىمەت.
قوڭىراۋ مەتالدان جاسالعان، دىبىس شىعاراتىن اسپاپ. ول كوبىنەسە قولادان قۇيىلاتىن بولعان. قوڭىراۋدىڭ ىشىندە ءتىلى بار. قوڭىراۋ قوزعالعان كەزدە دىبىس شىعارادى. رەسەي جەرىندە قوڭىراۋ قۇياتىن كوپتەگەن زاۋىتتار بار. ەرتە زاماننان وسى كۇنگە دەيىن شىركەۋگە شاقىرۋ ءۇشىن قوڭىراۋ داۋسى پايدالانىلىپ كەلەدى.
كونە قىتايدا قوڭىراۋ قۇيۋ ءداستۇرى بولعان. ال جاپون، كارىس شەبەرلەرى بۇل ونەردى قىتايلاردان ۇيرەنگەن. قىتايلىقتار قوڭىراۋ سوعۋ ارقىلى كۇننىڭ شىعۋى مەن باتۋىن بىلدىرگەن جانە وقىس وقيعالارعا بەلگى بەرەتىن بولعان.
- العاشقى قوڭىراۋ مەرەكەسى مەن التىن كۇز مەرەكەسىنىڭ قانداي بايلانىسى بار؟
3. ويتولعاۋ.
ا) بۇگىنگى مەرەكەلىك ءساتتى قىسقاشا سيپاتتاپ، تاقتادا وزدەرى جازعان تىركەستەردى پايدالانىپ، ولەڭمەن بايلانىستىرا وتىرىپ ەسسە جازۋ. نەمەسە:
ءا) وقۋلىقتىڭ 5 - بەتىندەگى سۇراقتار مەن تاپسىرمالارداعى شىعارماشىلىق جۇمىستى ورىنداتۋ. ەگەر ۋاقىت جەتپەسە، مىسالدى ۇيدە اياقتاۋعا دا مۇمكىنشىلىك بار. بۇل جەردە جەز قوڭىراۋ مەن ەلەكتر قوڭىراۋدى سالىستىرىپ، مەرەكەدە نەلىكتەن جەز قوڭىراۋ قۇرمەتپەن سوعىلاتىنىن، ونىڭ داۋىسى وتە جاعىمدى ەكەنىن بالالار بايقاماي قالۋى مۇمكىن ەمەس بولاتىنداي جاعداي جاساۋ.
نەمەسە: «... جەز قوڭىراۋ زەينەتكەرلىككە شىعىپ، مەكتەپپەن قوشتاسىپ، سوڭعى رەت بىزبەن بىرگە بولىپ ەدى.
__________________________________________________________________
مىنە، بۇگىن ول العاشقى قوڭىراۋ مەرەكەسىنە تاعى كەلدى. ونىڭ سۇيكىمدى داۋسىن بارلىق بالا تىڭدادى» - دەپ، ەرتەگىنى تولىقتىرىپ جازۋ تاپسىرىلادى. ەرتەگىگە ات قويادى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№64 مەكتەپ - ليسەيدىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
تۋلەپبەرگەنوۆا گۋلميرا امانوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قوڭىراۋ. ن. ءالىمقۇلوۆ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: ولەڭ مازمۇنىن ومىرمەن بايلانىستىرا اڭگىمەلەۋگە، ولەڭدەگى بالا سەزىمدەرىن بايقاي بىلۋگە، وزدىك جۇمىستار ارقىلى ولەڭ شۋماقتارىن تالداۋعا مۇمكىندىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىق ىشكى مۇمكىندىكتەرىن دامىتۋعا جاعداي تۋعىزۋ.
تاربيەلىك: ادەمىلىك پەن ءومىر زاڭدىلىعىنىڭ قارىم - قاتىناسىن تۇسىنۋگە بەيىمدەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى جانە قاجەتتى قۇرالدار: توپتاۋ سىزباسى، ينتەراكتيۆتى نەمەسە كادىمگى تاقتا، بور، ماركەر، ادەمى قوڭىراۋلار.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ا) بالالاردان قوڭىراۋ ءسوزىن ەستىگەندە قانداي وي (اسسوسياسيا) كەلەتىنىن سۇراۋ.
نەمەسە:
ءا) قوڭىراۋ سوزىمەن بىرنەشە سىن ەسىمدى ءسوز تىركەستەرىن جازۋ.
مىسالى:
ا) وقۋشىلاردىڭ جازعاندارىن وقىتىپ، تالداپ بولعان سوڭ، ولاردىڭ قوڭىراۋعا دەگەن سەزىمدەرى تۋرالى جىلى لەبىزدى ءسوز ايتا كەلىپ، جاڭا ساباق تاقىرىبى حابارلانادى.
2. ماعىنانى تانۋ.
وقۋشىلار وقۋلىقتى اشىپ، ن. ءالىمقۇلوۆتىڭ «قوڭىراۋ» ولەڭىن ىشتەي وقيدى.
ولەڭدى وقىپ، مازمۇنىن ءتۇسىنۋ جانە ءار شۋماققا ات قويۋ تاپسىرىلادى.
سونىمەن ولەڭ مازمۇنى بويىنشا جوسپار شىعادى. جوسپاردىڭ قالاي شىققاندىرىن بايقاتىپ، ونى قۇراستىرۋداعى وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارى تالدانادى.
سۇراقتار:
- ولەڭدە مەرەكەلىك قۋانىش، ساعىنىش، قۇرمەت سەزىمدەرى قاي شۋماقتاردان بايقالادى؟
وقۋشىلار ولەڭگە قايتا قاراپ، تالداۋعا دايىندالادى.
- العاشقى قوڭىراۋ مەرەكەسى تىركەسىنە سينونيم ءسوز تاپ (ءبىلىم كۇنى...).
- قوڭىراۋدىڭ مەكتەپكە قالاي كەلگەندىگى تۋرالى نە بىلەسىڭ؟ ءوز ويىڭدى ايتىپ كور (بولجاۋ).
- قوڭىراۋ تاعى قانداي جاعدايدا قولدانىلادى؟ (كۇيمەلى ات اربادا، جانۋارلاردىڭ موينىندا، شىركەۋلەردە...)
- قوڭىراۋ داۋسى ءتىلىنىڭ قوزعالۋىنان شىعا ما الدە قوڭىراۋدىڭ ءوزىنىڭ قوزعالۋىنان شىعا ما؟ (ويلانۋعا).
قوسىمشا مالىمەت.
قوڭىراۋ مەتالدان جاسالعان، دىبىس شىعاراتىن اسپاپ. ول كوبىنەسە قولادان قۇيىلاتىن بولعان. قوڭىراۋدىڭ ىشىندە ءتىلى بار. قوڭىراۋ قوزعالعان كەزدە دىبىس شىعارادى. رەسەي جەرىندە قوڭىراۋ قۇياتىن كوپتەگەن زاۋىتتار بار. ەرتە زاماننان وسى كۇنگە دەيىن شىركەۋگە شاقىرۋ ءۇشىن قوڭىراۋ داۋسى پايدالانىلىپ كەلەدى.
كونە قىتايدا قوڭىراۋ قۇيۋ ءداستۇرى بولعان. ال جاپون، كارىس شەبەرلەرى بۇل ونەردى قىتايلاردان ۇيرەنگەن. قىتايلىقتار قوڭىراۋ سوعۋ ارقىلى كۇننىڭ شىعۋى مەن باتۋىن بىلدىرگەن جانە وقىس وقيعالارعا بەلگى بەرەتىن بولعان.
- العاشقى قوڭىراۋ مەرەكەسى مەن التىن كۇز مەرەكەسىنىڭ قانداي بايلانىسى بار؟
3. ويتولعاۋ.
ا) بۇگىنگى مەرەكەلىك ءساتتى قىسقاشا سيپاتتاپ، تاقتادا وزدەرى جازعان تىركەستەردى پايدالانىپ، ولەڭمەن بايلانىستىرا وتىرىپ ەسسە جازۋ. نەمەسە:
ءا) وقۋلىقتىڭ 5 - بەتىندەگى سۇراقتار مەن تاپسىرمالارداعى شىعارماشىلىق جۇمىستى ورىنداتۋ. ەگەر ۋاقىت جەتپەسە، مىسالدى ۇيدە اياقتاۋعا دا مۇمكىنشىلىك بار. بۇل جەردە جەز قوڭىراۋ مەن ەلەكتر قوڭىراۋدى سالىستىرىپ، مەرەكەدە نەلىكتەن جەز قوڭىراۋ قۇرمەتپەن سوعىلاتىنىن، ونىڭ داۋىسى وتە جاعىمدى ەكەنىن بالالار بايقاماي قالۋى مۇمكىن ەمەس بولاتىنداي جاعداي جاساۋ.
نەمەسە: «... جەز قوڭىراۋ زەينەتكەرلىككە شىعىپ، مەكتەپپەن قوشتاسىپ، سوڭعى رەت بىزبەن بىرگە بولىپ ەدى.
__________________________________________________________________
مىنە، بۇگىن ول العاشقى قوڭىراۋ مەرەكەسىنە تاعى كەلدى. ونىڭ سۇيكىمدى داۋسىن بارلىق بالا تىڭدادى» - دەپ، ەرتەگىنى تولىقتىرىپ جازۋ تاپسىرىلادى. ەرتەگىگە ات قويادى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ەسىلباي جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبى
