سالاح ءاد-دين ءايۋبي
ءومىرىن حريستيانداردىڭ كرەستىك جورىقتارىنا قارسى كۇرەس ىشىندە وتكىزگەن سۇلتان سالاحاددين ءايۋبي 1137 جىلى تۋىلعان جانە 4 ناۋرىز 1193 جىلى شام قالاسىندا قايتىس بولعان. كرەستتىكتەرگە قارسى بولعان بۇكىل سوعىستاردا باسىم كەلىپ، تاريحتا جارىق جەڭىستەر قالدىرعان. سۇلتان قىلىشارسلان زامانىنداعى كرەستىك جورىق كەزىندە حريستيانداردىڭ قولىنا وتكەن قۇدىستى 1187 جىلى قايتارىپ العان. بۇل جەڭىسكە بايلانىستى بۇكىل ەۆروپا كوتەرىلگەن ءبىراق سالاحاددين ءايۋبي سوعىستارىندا ءبىر رەت تە شەگىنگەن ەمەس. سالاحاددين ءايۋبي تەك يسلام الەمىندە عانا ەمەس، ەۆروپالىقتار تاراپىنان دا جاقسى تانىلىپ ماقتاۋلارىمەن قۇرمەتكە بولەنگەن تاريحي تۇلعا. ءومىربايانى كينولارىندا دا كورىنىس تابۋدا. بۇل دا ونىڭ كەڭپەيىلدىگىمەن جەڭىلىس تاپقان تۇتقىندارعا كورسەتكەن مەيىرىمدىلىگىنىڭ جەمىسى. سالاحاددين ءايۋبي "ءبىرىنشى كرەستتىك جورىعى" كەزىندەگى قۇدىستى جاۋلاعان كرەستتىكتەردىڭ ايەل-بالا، قارت-كەمپىر دەمەي ءبارىن ءولتىرىپ كوشەلەردى قان جوسا ەتكەن جاۋىزدىعىن قايتالامادى. تۇتقىنداردىڭ 40 كۇن ىشىندە قالادان شىعىپ كەتۋلەرىنە رۇقسات بەردى. قالام دەگەندەرگە جيزيا سالىعىن تولەۋ شارتىمەن قالۋعا رۇقسات بەردى. دۇشپانعا قارسى دا يسلامنىڭ ادىلەت جانە يحسان قاعيدالارىنان ەشبىر ۋاقىت ايرىلمايتىن ەدى. كرەستتىكتەر مۇسىلمان تۇتقىنداردى قىلىشپەن جانشىپ جاتقاندا، ول بولسا قولىنداعى حريستيان تۇتقىندارعا يسلامنىڭ ءامىر ەتكەنىندەي جاقسى مامىلەدە بولعان. سونىڭ ءبىر مىسالى "ءۇشىنشى كرەستىك جورىقتارىنا" قارسى تويتارىستىڭ سوڭىنا قاراي انگليا كورولى "ارستان جۇرەكتى ريچاردتى" دا تۇتقىنعا تۇسىرەدى. مۇندا دا سالاحاددين حريستياندارعا مارتتىك جاساپ كورولدى ەركىنە جىبەردى.
سالاح اد-دين، مىسىر پاتشاسى - 15ء-شى عاسىر قولجازبا بەتىنەن؛ سول قولىندا ەۋروپالىق بيلىك بەلگىسى.
قانشاما قيراعان قالالاردى جوندەۋدەن وتكىزدى. مەشىت، مەكتەپ، مەدرەسەلەر، اۋرۋحانالار، عيماراتتار جانە الەۋمەتتىك قۇرىلىمدار سالدىردى. ىلىمگە جانە عالىمدارعا قاتتى ءمان بەرەتىن. ەلىنىڭ گۇلدەنۋىنە كوپ سەپتىگىن تيگىزدى. ەڭبەكتەرى، ەرلىك-قاھارماندىقتارى حالىق اۋزىندا اڭىزعا اينالىپ ءالى كۇنگە دەيىن ايتىلىپ كەلەدى.
سالاح ءاد-دين سۇلتاننىڭ ءومىر جولىنىڭ تاريحي تىزبەسى
1138- مەسوپوتاميا جەرىندەگى تيكريت ەلدى مەكەنىندە دۇنيەگە كەلدى.
1164، 1167-1168 - ەگيپەتتى جاۋلاپ الۋ جورىقتارىنا قاتىستى. كرەست جورىقتارىنا قارسى كۇرەستى.
1169- ەگيپەت ءحاليفىنىڭ ءۋازىرى بولىپ تاعايىندالدى.
1171- ەگيپەتتەگى فاتيميدتەر حاليفاتىن باعىندىرىپ، ايۋبيدتەر اۋلەتىنىڭ نەگىزىن سالدى.
1174- ابباسيد حاليفاسى ءال-مۇستادي سالاح اد-دينگە سۇلتان لاۋازىمىن بەردى. سالاح ءاد-ديننىڭ داماسكىنى جاۋلاپ الۋى.
1182- حالەبتى باعىندىردى.
1186- جازيرانى الدى.
1187- قايرۋاندى تولىقتاي باعىندىردى.
1187- حيتتين تۇبىندە كرەستشىلەردى تالقانداپ، يەرۋساليمدى الدى.
1188-1189 - سالاح ءاد-ديننىڭ باسقارۋىمەن سيريا مەن پالەستينا كرەستشىلەردەن تولىق ازات ەتىلدى.
1189-1192 - ءۇشىنشى كرەست جورىعىنا قارسى مۇسىلماندار اسەرىن باسقاردى.
1192- اعىلشىن كورولى ارىستان جۇرەكتى 1 ريچارد سالاح اد-ديننەن جەڭىلگەنىن مويىنداپ، راملادا بەيبىت بىتىمگە كەلەدى.
1193- سيريادا داماسك قالاسىندا دۇنيەدەن وتەدى.
You Might Also Like
-
جەردىڭ جاساندى سەرىگى (ججس) — جەر توڭىرەگىندەگى وربيتاعا شىعارىلىپ، ءار ءتۇرلى عىلىمي جانە قولدانبالى ماسەلەلەردى شەشۋگە ارنالعان عارىشتىق اپپارات. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ تۇڭعىش ججس كسرو-دا 1957 جى...
-
وندىق جۇيەدە ءنول سانىنىڭ تابىلۋى ماتەماتيكاعا وتە ۇلكەن ۇلەس قوستى. ءنول سانى تابىلعانعا دەيىنگى قولدانىلعان لاتىن ساندارىندا ءنول بولماعاندىقتان ماتەماتيكالىق ەسەپتەۋلەر وتە قيىن ورىندالاتىن. ءنول...
