Қолөнер - зор өнер (2)
"Шебердің қолы алтын", - дейді атам қазақ. Сөзге де шебер, іске де ұста халқымыздың зор мәдениеті мен өнерін паш ететін құндылықтарының бірі - оның қолөнері. Ағаштан, темірден түйін түйген, жүннен көз жауын алатындай бұйым жасаған, асыл тастардан сән бұйымдарын соққан, сүйек пен мүйізді, шиді қиынынан қиыстырған халық шеберлерінің ісі - мақтауға тұратын өнер туындысы.
Қашау - темірден жасалған ағаш оятын құрал.
Қазиек - соғатын, қыздыратын темірді ұстайтын құрал.
Қуысқұлақ - жүзі қуыс ағаш оятын құрал.
Қалып - етікші құралы, ағаштан жасалған аяқ үлгісі.
Қайшы - мата қиятын тігінші құралы.
Темір қайшы - қаңылтыр қиятын қайшы.
Түрпі - ағаш мінін алатын бұдырлы темір құрал.
Тескіш - темір, қаңылтыр тесетін ұшты құрал.
Ырғақ - тезден шыққан ағаштарды үлгіге келтіретін қарапайым қалып ретіндегі құрал.
Қақсал ағаш - әбден кепкен, үй жасауға жарамды ағаш.
Мор - қақсал ағашты жұмсарту (балқыту) үшін жасалатын пеш.
Обын - үй ағашын жұмсарту үшін жер астында жасалатын пеш.
Қоз - ағашты жұмсарту үшін от жағатын орын.
Тез - мор, обын, қоздан жұмсарып шыққан үй ағашын түзететін немесе иетін үйші құралы.
Сықаурын - тездегі ағаштың қисығын жамбасқа салып түзететін өте қатты ағаш.
Талқы - кепкен теріні, көнді, сіріні ұйысқан жүнді жұмсартатын ағаштан жасалған құрал.
Үскі - көк (таспа) өткізу үшін кереге тесетін құрал.
Түйебел - ши тоқитын құрал,"ши құрғыш" деп те атайды.
Сарнауық - керегеге сызық салатын темір аспап.
Тістеуік - шеге суыратын темірден жасалған құрал.
Төс - пайдаланылатын темірді салып таптайтын салмақты, берік темір тұғыр.
Оймақ - тігіншілердің, етікшілердің саусағына киетін ойық темір.
Тері оймақ - теріден жасалған оймақ.
Қож - ұсталардың көмір салатын сүйектен жасалған қалағы.
Ұршық - жіп иіретін құрал. Оның қаңғалағы, яғни басы, және сабы болады. Сабында бұрмашасы болады.
Ілдіргі - ағаштан, сүйектен, темірден жасалатын тоқымашы құралы.
Пышақ - кесетін құрал.
Шот - ағаш шабатын құрал.
Нәскүрік - ағашты тегістеп жонатын құрал.
Тігін машинасы - тігіншінің бас құралы.
Іскенже - темірді қысып тұратын бұрама ауызды құрал.
You Might Also Like
