Álemdegi eń úlken sabaq
“Shyǵys Qazaqstan oblysy,
Semeı qalasynyń bilim bólimi” MM
“№19 jalpy orta bilim beretin mektep” KMM
Berıkbolova A.D.
Synyp saǵatynyń taqyryby: Álemdegi eń úlken sabaq
Maqsaty: oqýshylarmen árbir azamat úshin turaqty bolashaqty qalyptastyrýdaǵy álemdik qaýymdastyq kúshteri týraly máselelerdi talqylaý.
Mindeti:
▪ ekologıalyq saýatty jeke tulǵa qalyptastyrýǵa múmkindik jasaý;
▪ teorıalyq bilimderin praktıkada qoldanýǵa atsalysý;
▪ óz aımaǵynyń ekologıalyq máselelerin jáne qorshaǵan orta jaǵdaıyn jaýapkershiligine alý.
Qoldanylatyn materıaldar: beıne rolık, prezentasıa, sýretter, A - 3 formatyndaǵy qaǵaz, markerler, stıkerler.
Jospar:
1. Kiripe sóz
2. Beıne rolık kórsetý
3. Toppen jumys
4. Qorytyndy beıne rolık
5. Ózińnen basta!
6. Tilek sheńberi
7. Refleksıa
1. Búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby «Álemdegi eń úlken sabaq». Bul sabaqta álemde bolyp jatqan jahandyq máselelerge toqtalamyz. 2015 jyldyń 25 qyrkúıeginde Nú-Iorkte BUU shtabynda turaqty damý máselesi boıynsha Samıt ótti. Bul samıtte halyqaralyq birlestiginiń 15 jylǵa josparlanǵan qaýlysy bekitildi. Basty maqsaty kedeıshilik, teńsizdikti joıý jáne bolashaq urpaq úshin qorshaǵan ortany qorǵaýdy kúsheıtý. Kún tártibinde turaqty damýdy júzege asyrý úshin 17 maqsat pen 169 mindet anyqtaldy.
2. Beıne rolık kórsetý.
3. Toppen jumys.
Búgingi sabaqta biz qorshaǵan ortanyń buzylý sebepteri týraly áńgime qozǵaımyz. Osy máselelerdi tereń qamtý maqsatynda tórt top quryp otyrmyz: adam, jer shary, ádilettilik, laıyqty ómir.
Óz oıymyzdy shyǵarmashylyq jumys túrinde usynyp, onyń sheshý joldaryn A - 3 formatyndaǵy qaǵaz betine sýretter arqyly beınelep qorǵaımyz.
Nelikten bul zertteýdi sheshýdi qajet etetin kúrdeli jahandyq másele deımiz?
Globalnyı ıaǵnı jahandyq bul latyn tilinen aýdarǵanda globus – shar, globus terra – jer shary. Bul máseleler búkil adamzatty tolǵandyrady.
«Jahandyq máselelerge» kelesi sıpattaýlar tán:
• Ol bir ǵana ne birneshe eldi ǵana emes, búkil adamzatty tolǵandyrady.
• Ol búkil adamzattyń ómirine ǵana emes, búkil jer sharyna qaýip tóndiredi.
• Bul máselelerdi sheshilýi úshin búkil álem birlestiginiń jumylýymen ǵana múmkin bolady.
Senderde belgili jahandyq máselelerdi atańdar:
Barlyq jahandyq máselelerdi shartty túrde tórt topqa bólýge bolady.
Áleýmettik - saıası
Áleýmettik - ekonomıkalyq
Áleýmettik - ekologıalyq
Adamzattyq máseleler
Negizgi jahandyq máselelerdiń sıpattamasy jáne ony sheshý joldary (oqýshylarǵa aldyn ala taqyrypqa baılanysty aqparattyq materıaldar jınaýǵa tapsyrma berildi)
Áleýmettik saıası máseleler beıbitshilik ornatý men halyqaralyq qaýipsizdikpen baılanysty.
Sheshý joldary:
Jergilikti soǵys pen etnoaralyq janjaldy toqtatý.
Halyqtar jáne memleketter arasyndaǵy zorlyq - zombylyqty joıý.
Halyqaralyq terorızmmen kúresý.
Strategıalyq qarýlandyrýǵa shek qoıýǵa kelisim qabyldaý.
Memleketter arasynda senimdilik, seriktestik, dostyq qarym - qatynas ornatý.
Qarýlandyrý boıynsha jarysty toqtatyp, qarýsyzdandyrý men konversıa ótkizý qajet. Konversıa - qarý shyǵarý keshenindegi artylǵan resýrstardy adamzamattyń qajettiligine kerekti ónimderdi shyǵarýǵa jumsaý.
Áleýmettik - ekonomıkalyq máseleler memleketterdiń ekonomıkalyq jaǵynan artta qalýynan kórinedi. Bul memleketterdi keıbir sanaýlar boıynsha jer sharynyń jarty halqy mekendeıdi. Artta qalýshylyq sebepteri: klımattyń qolaısyzdyǵy, eńbekti basqarý men uıymdastyrýdyń tıimsizdigi, óndiristiń álsizdigi.
Sheshý joldary:
Agrarlyq jáne saýda reformalaryn júrgizý;
Ekonomıkany ındýstrıalandyrý;
Kapıtal jınaqtaý;
Tıimdi basqarý.
Demografıalyq másele. HH ǵasyrdyń ekinshi jartysynda jer shary halqynyń sany ulǵaıa tústıi. Biraq damyǵan memleketterde týý demografıasy jáne qartaıý jasy tómendedi. Soǵan baılanysty eńbekke qabiletsiz turǵyndar kóbeıdi.
Sheshý joldary:
Damýy tómen memleketterde týý demografıasyn shekteý, sonymen qatar memlekettik shara qoldanylyp, túsindirý jumystaryn júrgizý;
Damyǵan memleketterde týý demografıasyn kóbeıtý;
Saýda máseleleri azyq - túlik máseleleri jetispeýshiligimen tolyq qandy tamaqpen qamtamasyz etpeý.
Sheshý joldary:
Teńiz ónimderin qoldanysqa engizý;
Dúnıe júzi birlestiginiń kómegi;
Ónimderdi halyqtyń ósýine baılanysty sáıkes óndirý.
Tabıǵı resýrstar máselesi. Kóptegen tabıǵı resýrstar qalpyna kelmeıdi.
Sheshý joldary:
Ekonomıkalyq damý modelin ózgertý: resýrstardyń kólemin ósirýden olardy óndirýdi jáne paıdalanýdy rasıonalızasıalaý;
Dástúrli emes energıa kózin damytý;
Resýrstardy turaqty jáne únemdi paıdalanýǵa yntalandyrý.
Áleýmettik - ekologıalyq máseleler - qoǵam men qorshaǵan ortanyń ózara baılanysy. Oǵan aýanyń, sýdyń lastanýy, óndiris qaldyqtarynyń kóbeıýi, klımattyń jahandyq ózgerýi, jer qunarlyǵynyń tómendeýi jáne t. b.
Sheshý joldary:
Qorshaǵan ortany qorǵaýdyń halyqaralyq baǵdarlamalaryn saqtaý;
Óndiris qaldyqtaryn ýtılızasıalaý máselelerin sheshý;
Qoǵamnyń ekologıalyq kózqarastaryn qalyptastyrý.
Adamnyń jahandyq máselesi. Pandemıalyq syrqat, sozylmaly álsizdik sındromy, túri áýestiktiń ósýi.
Sheshý joldary: salaýatty ómir saltyn saqtaý jáne ony nasıhattaý.
Jahandyq jylynýdan adamdar jıirek aýyrady.
Ǵalymdar klımattyń ózgerýi mıllıondaǵan adamdardyń densaýlyǵyna zıan keltiredi dep eskertedi. Dárigerge kelgen árbir naýqastyń densaýlyǵynyń aýa raıynyń buzylýy jáne qorshaǵan ortanyń áserine baılanysty. Bul qorytyndy búkilálemdik densaýlyq saqtaý uıymynyń meteorology Madrıttik Marıa Nıero shyǵarǵan. Kóktegi konselárıa tómendegideı aýrýlar týǵyzady
- dıareıa
- astma
- bronhıt
- malárıa
- jol apattary
- ıshemıa - júrek aýrýy
Jahandyq jylynýdan kóbinese Afrıka jáne Azıa turǵyndary japa shegedi. Biraq Evropa men Rossıa eliniń qalalary jazdyń kezinde kúnniń qatty ysýymen baılanysty. Kúniń qatty ysýynan aýanyń lastanýy kúsheedi. Oǵan jeńil kólikterden shyǵarylatyn gaz, zavodtardan shyǵarylatyn tútinder, joldardan jáne qurylys oryndarynan shyǵatyn shań, shylym tútini jáne t. b. Osy lastanýdan júrek qan tamyrlarynyń, resperatorlyq, onkologıalyq, júıke júıe genetıkalyq aýrýlar týyndaýy nemese asqynýy múmkin.
4. Qorytyndy beınerolık
5. Ózińnen basta! (oqýshylar kórgen beıne rolıktarynan óz oı qorytyndylaryn aıtady)
6. «Tilek sheńberi» (sońynan oqýshylar ornynan turyp, sheńber jasap gobýsty búgingi taqyrypqa baılanysty jaqsy tilekterimen bir - birine usynady).
7. Refleksıa
Sonymen, qorytyndylaı kele búgingi synyp saǵatynan alǵan áserlerińdi aldaryńdaǵy stıkerlerdi
Aıtalyq,
▪ «Jer shary» tobynda úsh túrli beınesi bar stıker tur. Eger synyp saǵaty qyzyqty dep sanasań onda jaıqalǵan aǵashty japsyrasyń, eger orta deńgeıde ótti dep esepteseń onda búrshik atqan aǵashty tańdaısyń, al eger sabaqta ózińe qajet aqparat almasań qýraǵan aǵashty japsyrasyń.
▪ «Adam» tobynda úsh túrli beınesi bar stıker tur. Eger synyp saǵaty qyzyqty dep sanasań onda kúlip turǵan smaılıkti, eger orta deńgeıde ótti dep esepteseń onda salmaqty smaılıkti tańdaısyń, al eger sabakta ózińe qajet aqparat almasań kóńilsiz smaılıkti japsyrasyń.
▪ «Laıyqty ómir» tobynda úsh túrli beınesi bar stıker tur. Eger synyp saǵaty qyzyqty dep sanasań onda ádemi úıdi, eger orta deńgeıde ótti dep esepteseń onda ortasha deńgeıli úıdi tańdaısyń, al eger sabaqta ózińe qajet aqparat almasań eski úıdi japsyrasyń.
▪ «Ádilet» tobynda úsh túrli beınesi bar stıker tur. Eger synyp saǵaty qyzyqty dep sanasań onda ádildik basym bolyp turǵan tarazyny tańdaısyńdar, eger orta deńgeıde ótti dep esepteseń onda teń turǵan tarazyny tańdaısyń, al eger sabaqta ózińe qajet aqparat almasań ádiletsizdik basym bolyp turǵan tarazyny japsyrasyń.
Sabaqty qorytyndylaı kele aıtarym: bizde bir ǵana jer shary bar, barlyǵymyz bir jer sharynda ómir súremiz, ózimizge jaqsy bolý úshin bar nársemizdi tıimdi qoldanyp, bir – birimizge qamqor bolyp, barymyzdy bólisip, ádil bolsaq bizde oılaǵanymyzdyń bári bolady.
Synyp saǵaty aıaqtaldy. Saý bolyńyzdar!
Semeı qalasynyń bilim bólimi” MM
“№19 jalpy orta bilim beretin mektep” KMM
Berıkbolova A.D.
Synyp saǵatynyń taqyryby: Álemdegi eń úlken sabaq
Maqsaty: oqýshylarmen árbir azamat úshin turaqty bolashaqty qalyptastyrýdaǵy álemdik qaýymdastyq kúshteri týraly máselelerdi talqylaý.
Mindeti:
▪ ekologıalyq saýatty jeke tulǵa qalyptastyrýǵa múmkindik jasaý;
▪ teorıalyq bilimderin praktıkada qoldanýǵa atsalysý;
▪ óz aımaǵynyń ekologıalyq máselelerin jáne qorshaǵan orta jaǵdaıyn jaýapkershiligine alý.
Qoldanylatyn materıaldar: beıne rolık, prezentasıa, sýretter, A - 3 formatyndaǵy qaǵaz, markerler, stıkerler.
Jospar:
1. Kiripe sóz
2. Beıne rolık kórsetý
3. Toppen jumys
4. Qorytyndy beıne rolık
5. Ózińnen basta!
6. Tilek sheńberi
7. Refleksıa
1. Búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby «Álemdegi eń úlken sabaq». Bul sabaqta álemde bolyp jatqan jahandyq máselelerge toqtalamyz. 2015 jyldyń 25 qyrkúıeginde Nú-Iorkte BUU shtabynda turaqty damý máselesi boıynsha Samıt ótti. Bul samıtte halyqaralyq birlestiginiń 15 jylǵa josparlanǵan qaýlysy bekitildi. Basty maqsaty kedeıshilik, teńsizdikti joıý jáne bolashaq urpaq úshin qorshaǵan ortany qorǵaýdy kúsheıtý. Kún tártibinde turaqty damýdy júzege asyrý úshin 17 maqsat pen 169 mindet anyqtaldy.
2. Beıne rolık kórsetý.
3. Toppen jumys.
Búgingi sabaqta biz qorshaǵan ortanyń buzylý sebepteri týraly áńgime qozǵaımyz. Osy máselelerdi tereń qamtý maqsatynda tórt top quryp otyrmyz: adam, jer shary, ádilettilik, laıyqty ómir.
Óz oıymyzdy shyǵarmashylyq jumys túrinde usynyp, onyń sheshý joldaryn A - 3 formatyndaǵy qaǵaz betine sýretter arqyly beınelep qorǵaımyz.
Nelikten bul zertteýdi sheshýdi qajet etetin kúrdeli jahandyq másele deımiz?
Globalnyı ıaǵnı jahandyq bul latyn tilinen aýdarǵanda globus – shar, globus terra – jer shary. Bul máseleler búkil adamzatty tolǵandyrady.
«Jahandyq máselelerge» kelesi sıpattaýlar tán:
• Ol bir ǵana ne birneshe eldi ǵana emes, búkil adamzatty tolǵandyrady.
• Ol búkil adamzattyń ómirine ǵana emes, búkil jer sharyna qaýip tóndiredi.
• Bul máselelerdi sheshilýi úshin búkil álem birlestiginiń jumylýymen ǵana múmkin bolady.
Senderde belgili jahandyq máselelerdi atańdar:
Barlyq jahandyq máselelerdi shartty túrde tórt topqa bólýge bolady.
Áleýmettik - saıası
Áleýmettik - ekonomıkalyq
Áleýmettik - ekologıalyq
Adamzattyq máseleler
Negizgi jahandyq máselelerdiń sıpattamasy jáne ony sheshý joldary (oqýshylarǵa aldyn ala taqyrypqa baılanysty aqparattyq materıaldar jınaýǵa tapsyrma berildi)
Áleýmettik saıası máseleler beıbitshilik ornatý men halyqaralyq qaýipsizdikpen baılanysty.
Sheshý joldary:
Jergilikti soǵys pen etnoaralyq janjaldy toqtatý.
Halyqtar jáne memleketter arasyndaǵy zorlyq - zombylyqty joıý.
Halyqaralyq terorızmmen kúresý.
Strategıalyq qarýlandyrýǵa shek qoıýǵa kelisim qabyldaý.
Memleketter arasynda senimdilik, seriktestik, dostyq qarym - qatynas ornatý.
Qarýlandyrý boıynsha jarysty toqtatyp, qarýsyzdandyrý men konversıa ótkizý qajet. Konversıa - qarý shyǵarý keshenindegi artylǵan resýrstardy adamzamattyń qajettiligine kerekti ónimderdi shyǵarýǵa jumsaý.
Áleýmettik - ekonomıkalyq máseleler memleketterdiń ekonomıkalyq jaǵynan artta qalýynan kórinedi. Bul memleketterdi keıbir sanaýlar boıynsha jer sharynyń jarty halqy mekendeıdi. Artta qalýshylyq sebepteri: klımattyń qolaısyzdyǵy, eńbekti basqarý men uıymdastyrýdyń tıimsizdigi, óndiristiń álsizdigi.
Sheshý joldary:
Agrarlyq jáne saýda reformalaryn júrgizý;
Ekonomıkany ındýstrıalandyrý;
Kapıtal jınaqtaý;
Tıimdi basqarý.
Demografıalyq másele. HH ǵasyrdyń ekinshi jartysynda jer shary halqynyń sany ulǵaıa tústıi. Biraq damyǵan memleketterde týý demografıasy jáne qartaıý jasy tómendedi. Soǵan baılanysty eńbekke qabiletsiz turǵyndar kóbeıdi.
Sheshý joldary:
Damýy tómen memleketterde týý demografıasyn shekteý, sonymen qatar memlekettik shara qoldanylyp, túsindirý jumystaryn júrgizý;
Damyǵan memleketterde týý demografıasyn kóbeıtý;
Saýda máseleleri azyq - túlik máseleleri jetispeýshiligimen tolyq qandy tamaqpen qamtamasyz etpeý.
Sheshý joldary:
Teńiz ónimderin qoldanysqa engizý;
Dúnıe júzi birlestiginiń kómegi;
Ónimderdi halyqtyń ósýine baılanysty sáıkes óndirý.
Tabıǵı resýrstar máselesi. Kóptegen tabıǵı resýrstar qalpyna kelmeıdi.
Sheshý joldary:
Ekonomıkalyq damý modelin ózgertý: resýrstardyń kólemin ósirýden olardy óndirýdi jáne paıdalanýdy rasıonalızasıalaý;
Dástúrli emes energıa kózin damytý;
Resýrstardy turaqty jáne únemdi paıdalanýǵa yntalandyrý.
Áleýmettik - ekologıalyq máseleler - qoǵam men qorshaǵan ortanyń ózara baılanysy. Oǵan aýanyń, sýdyń lastanýy, óndiris qaldyqtarynyń kóbeıýi, klımattyń jahandyq ózgerýi, jer qunarlyǵynyń tómendeýi jáne t. b.
Sheshý joldary:
Qorshaǵan ortany qorǵaýdyń halyqaralyq baǵdarlamalaryn saqtaý;
Óndiris qaldyqtaryn ýtılızasıalaý máselelerin sheshý;
Qoǵamnyń ekologıalyq kózqarastaryn qalyptastyrý.
Adamnyń jahandyq máselesi. Pandemıalyq syrqat, sozylmaly álsizdik sındromy, túri áýestiktiń ósýi.
Sheshý joldary: salaýatty ómir saltyn saqtaý jáne ony nasıhattaý.
Jahandyq jylynýdan adamdar jıirek aýyrady.
Ǵalymdar klımattyń ózgerýi mıllıondaǵan adamdardyń densaýlyǵyna zıan keltiredi dep eskertedi. Dárigerge kelgen árbir naýqastyń densaýlyǵynyń aýa raıynyń buzylýy jáne qorshaǵan ortanyń áserine baılanysty. Bul qorytyndy búkilálemdik densaýlyq saqtaý uıymynyń meteorology Madrıttik Marıa Nıero shyǵarǵan. Kóktegi konselárıa tómendegideı aýrýlar týǵyzady
- dıareıa
- astma
- bronhıt
- malárıa
- jol apattary
- ıshemıa - júrek aýrýy
Jahandyq jylynýdan kóbinese Afrıka jáne Azıa turǵyndary japa shegedi. Biraq Evropa men Rossıa eliniń qalalary jazdyń kezinde kúnniń qatty ysýymen baılanysty. Kúniń qatty ysýynan aýanyń lastanýy kúsheedi. Oǵan jeńil kólikterden shyǵarylatyn gaz, zavodtardan shyǵarylatyn tútinder, joldardan jáne qurylys oryndarynan shyǵatyn shań, shylym tútini jáne t. b. Osy lastanýdan júrek qan tamyrlarynyń, resperatorlyq, onkologıalyq, júıke júıe genetıkalyq aýrýlar týyndaýy nemese asqynýy múmkin.
4. Qorytyndy beınerolık
5. Ózińnen basta! (oqýshylar kórgen beıne rolıktarynan óz oı qorytyndylaryn aıtady)
6. «Tilek sheńberi» (sońynan oqýshylar ornynan turyp, sheńber jasap gobýsty búgingi taqyrypqa baılanysty jaqsy tilekterimen bir - birine usynady).
7. Refleksıa
Sonymen, qorytyndylaı kele búgingi synyp saǵatynan alǵan áserlerińdi aldaryńdaǵy stıkerlerdi
Aıtalyq,
▪ «Jer shary» tobynda úsh túrli beınesi bar stıker tur. Eger synyp saǵaty qyzyqty dep sanasań onda jaıqalǵan aǵashty japsyrasyń, eger orta deńgeıde ótti dep esepteseń onda búrshik atqan aǵashty tańdaısyń, al eger sabaqta ózińe qajet aqparat almasań qýraǵan aǵashty japsyrasyń.
▪ «Adam» tobynda úsh túrli beınesi bar stıker tur. Eger synyp saǵaty qyzyqty dep sanasań onda kúlip turǵan smaılıkti, eger orta deńgeıde ótti dep esepteseń onda salmaqty smaılıkti tańdaısyń, al eger sabakta ózińe qajet aqparat almasań kóńilsiz smaılıkti japsyrasyń.
▪ «Laıyqty ómir» tobynda úsh túrli beınesi bar stıker tur. Eger synyp saǵaty qyzyqty dep sanasań onda ádemi úıdi, eger orta deńgeıde ótti dep esepteseń onda ortasha deńgeıli úıdi tańdaısyń, al eger sabaqta ózińe qajet aqparat almasań eski úıdi japsyrasyń.
▪ «Ádilet» tobynda úsh túrli beınesi bar stıker tur. Eger synyp saǵaty qyzyqty dep sanasań onda ádildik basym bolyp turǵan tarazyny tańdaısyńdar, eger orta deńgeıde ótti dep esepteseń onda teń turǵan tarazyny tańdaısyń, al eger sabaqta ózińe qajet aqparat almasań ádiletsizdik basym bolyp turǵan tarazyny japsyrasyń.
Sabaqty qorytyndylaı kele aıtarym: bizde bir ǵana jer shary bar, barlyǵymyz bir jer sharynda ómir súremiz, ózimizge jaqsy bolý úshin bar nársemizdi tıimdi qoldanyp, bir – birimizge qamqor bolyp, barymyzdy bólisip, ádil bolsaq bizde oılaǵanymyzdyń bári bolady.
Synyp saǵaty aıaqtaldy. Saý bolyńyzdar!
You Might Also Like
