InfoHub Logo

Esse. Zamanaýı klass jetekshi degenimiz – bul
Zamanaýı klass jetekshi degenimiz – bul.......................
Tán kómiler, kómilmes etken isim,
Oılaıtyndar men emes bir búgingisin.
Jurt uqpasa, uqpasyn jabyqpaımyn,
El búginshil, meniki erteń úshin - dep ult ustazy Ahmet Baıtursynov aıtqandaı, oqytýshy – eliniń erteńin oılaıtyn erjúrek adam. Moınymyzda úlken borysh tur. Ol - el bolashaǵy jastardy tárbıelep, bilim nárimen sýsyndatý. Al zaman talabyna saı tulǵa tárbıeleıtin, jańa formatta oılaı alatyn zamanaýı oqytýshy, jetekshi bolý barshamyzǵa tıisti mindet.

- Zamanaýı adam degenimiz kim?
- Zamanaýı synyp jetekshi degenimiz kim?
Jastardyń qalaı oqyp, qalaı tárbıelenýi - bárinen buryn eskerip, bárinen joǵary qoıylatyn jumys dep sanalatyn bizdiń qazirgi zamanda ózimniń « adamdyq dıhanshysy» - ıaǵnı oqytýshy bolǵanyma qatty qýanamyn.

Qazirgi tańda osy qyzmette júrgenime 5 jyldaı, al synyp jetekshilik etkenime 2 jyl bolypty.

Jyldar ótken saıyn meni myna bir suraqtar tolǵandyrady: « Ustaz bolý, jetekshi bolý - meniń jumysym. Al óz jumysyńdy atqarý - mindet pe, álde - paryz ba? Zamanaýı klass jetekshi qandaı bolý kerek? Synyp jetekshi retinde men zaman talabyna saı mamanmyn ba?

Zamanymyzdyń bilim berý salasyna qoıyp otyrǵan talaptaryn bárimiz jaqsy túsinemiz. Otyz damyǵan elderdiń qataryna kirý úshin zaman talabyna saı bilim alyp, tárbıelengen, kez kelgen jaǵdaıda óz betinshe sheshim qabyldaı alatyn, seriktestikke beıim, shapshań da jan - jaqty qalyptasqan tulǵa qajet. Al osy qasıet, osy qundylyqtar mektepte qalyptasatyny talassyz jaıt.

Zamanaýı synyp jetekshi zaman talaptaryna saı, balalarmen jumysta jańa ádis - tásilder qoldanyp, bala damýyndaǵy basty qundylyqtardy damytý. Olarǵa - súıispenshilik, otbasy, densaýlyq, adamgershilik, bilimdilik jatady.

Bala tárbıeleý – naǵyz óner, al bul ónerdiń bastaýy – bala mektepke keletin otbasydan bastalady. Otbasyda balanyń tulǵalyq jeke qasıetteri, ózgelermen qarym – qatynasy, belgili bir minez ben ádetteri qalyptasady. Árbir balany tanýǵa, ony jaqsy kórip, onyń qyzyǵýshylyqtaryn oıatýǵa árbir synyp jetekshi tıisti. Mektep – bul: bala+ ata - ana+ synyp jetekshi. Sondyqtan ata - anamen baılanys – meniń jumysymdaǵy eń mańyzdy býyn.

Basty baılyq - densaýlyq. Osyny eskere otyryp, synypta salaýatty ómir saltyn ustaný maqsatynda túrli saıys, sharalar uıymdastyramyn.

Tárbıe isinde basqalardyń jeke basynyn ónegesi de óte zor qyzmet atqarady. Ertede Rım fılosofy Seneke «Adamdy aqyl aıtýmen qaıyrymdylyqqa tárbıeleý qıyn. Jeke bastyń úlgisimen tárbıeleý áldeqaıda ońaı» - degen eken. Mundaı qasıet bizdiń ultymyzdan da baıqaýǵa bolady. Máselen, biz ustaz bola tursaq ta, ózimizge jaqsy jaǵynan unaǵan ustazdarǵa elikteımiz.

Tárbıe saǵattaryn ótkizý úshin kúni buryn ár balaǵa taqpaqtar, jumbaq, maqaldar taratyp, keıbir balalarǵa án aıtqyzyp, bı bıletip kelemiz. Osyndaı jumys túrleri balalardy jalyqtyryp jibermese eken degen oı týyndaıdy. Sondyqtan tárbıe saǵattaryna da jańa tehnologıany kirgizip, ózgesheleý etip ótkizsek, balalardyń oılaý qabileti, shyǵarmashylyq qasıetteri jáne ár balanyń boıyndaǵy ózindik erekshelikteri baıqalyp, ár balany jeke tulǵa retinde tanımyz.

«Bilim men tárbıe» egiz. Tárbıesiz berilgen bilim oqýshylardy izgilikten taıdyryp, jaýyzdyqqa, ozbyrlyqqa, ózimshildikke, óktemdikke jeteleıdi. Sondyqtan árbir ustaz, balalardyń júregine izgilikti uıalatýdy, ulttyq ónegeni, ónerdi úıretýdi umytpaý kerek. Oqyta otyryp tárbıeleý – burynnan qalyptasqan ádis - tásildiń biri. Elimizdiń prezıdenti N. A. Nazarbaev óz joldaýynda bylaı degen edi: «Bilim júıesinde túbegeıli kadrlyq ózgerister júrgizilýi tıis. Dástúrli oqytýshy (qajet bilimderdi berýde jáne tárjimalaýda monopolıs) sahnadan ketedi. Pedagog - tárbıeshiniń jańa beınesi jasalmaqshy: ol zerteýshi, tárbıeshi, keńesshi, jobalar jetekshisi bolýy tıis».

Zamanaýı synyp jetekshi - bul qyraǵy, shyǵarmashyl, erteńine senimdi, ǵylymı - tanymy jan - jaqty damyǵan zaman talabyna saı tárbıeshi dep túsinemin.

Ýaqytpen birge qaryshtaý úshin úzdiksiz óz - ózin jetildirip, maqsatqa jetý jolynda erinbeı eńbek etýimiz kerek. Sebebi, bala – bul seniń oı - qıalyń, seniń erik - jigeriń, seniń shabytyńnyń sýsyndap ósetin dán.

Adamdarǵa kemshilikteri jóninde kóp aıtyla beretin bolsa, onda olar ózderine degen, óz kúshterine degen jáne óz múmkinshilikterine degen senimderin joǵalta bastaıdy» Ia, kemshiliksiz adam bolmaıdy. Bizdiń ujymda óz kúshimiz ben múmkinshilikterimizge degen senimimiz kún saıyn artyp, óz jumysymyzǵa degen mahabbatymyz nyǵaıyp keledi.

Men oqýshylarymdy, óz mektebimdi súıemin jáne de ol súıispenshiliktiń oqýshylarymnyń júreginde de bar ekenine qýanamyn.