Fıgýranyń aýdany týraly túsinik. Fıgýralardyń teńshamalylyǵy jáne teń qurylymdyǵy
Matematıka 8 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Fıgýranyń aýdany týraly túsinik. Fıgýralardyń teńshamalylyǵy jáne teń qurylymdyǵy.
Maqsaty: Tik tórtburyshtyń aýdany men perımetrin taba bilý. Aýdanyn tabýdyń jalpy tásilimen oqýshylardy tanystyrý.
Mindeti: Ár jeke tulǵanyń shyǵarmashylyq qabiletterin ushtaý. Jeke qabileti men belsendiligin damyta otyryp, shyǵarmashylyqqa baýlý.
Alǵan bilimderin kúndelikti ómirde paıdalana bilýge daǵdylandyrý.
Kútiletin nátıjeler: Ár jeke tulǵanyń shyǵarmashylyq qabiletterin ushtaldy. Jeke qabileti men belsendiligin damyta otyryp, shyǵarmashylyqqa baýlyp, esepter shyǵara alady.
Alǵan bilimderin kúndelikti ómirde paıdalana bilýge daǵdylandyrý.
Kerekti jabdyqtar: Oqýlyq, dápter, esepter shyǵar, slaıd.
Kirispe 5 mın
Uıymdastyrý. Oqýshylarmen amandasý. Kóńil - kúıin tekserý, sabaqqa daıyndyǵyn tekserip, nazaryn jańa sabaqqa aýdarý.
Úı tapsyrmasyn tekserý.
Tusaýkeser 10 mın
Qyzyǵýshylyqty oıatý.
- Búgin bizdiń synypta maqtaý, alǵys aıtý, rızalyq kúni.
Qandaı alǵys, maqtaý, rızalyq sózder bilesińder?
- Óziń osylardyń qaısysyn jıirek estısińder?
- Kimderden?
- Al eki ese jıe estý úshin ne isteý kerek?
Negizgi bólim
Oı qozǵaý 20 mın
Maǵynany taný.
Oqýshylarǵa suraq qoıý arqyly jańa sabaqqa baǵyttalý.
Oqýshylar, jalpy fıgýralardyń aýdany uǵymyn biz kúndelikti is - tájirıbemizde jıi qoldanamyz. Mysaly, sender otyrǵan synyp bólmesiniń aýdany, saıajaıǵa bólingen jerdiń aýdany jáne t. s. s. endi jazyq fıgýranyń aýdany uǵymyn anyqtamastan buryn, bul uǵymnyń kesindi uzyndyǵy uǵymymen salystyrǵandaǵy keıbir erekshelikterin atap óteıik.
Eki kesindiniń uzyndyqtary teń bolsa, onda bul kesindiler teń, al buryshtary teń bosa, onda bul buryshtar teń bolatynyn bizge belgili. Al fıgýralardyń aýdandaryn ólsheý prosesinde bul qasıetter oryndala bermeıdi. Iaǵnı ár túrli, ózara uqsas emes fıgýralardyń aýdandary birdeı bola berýi múmkin. Mundaı fıgýralardy teń shamaly fıgýralar dep ataıdy. Eger, eki fıgýrany qos - qostan ózara teń bólikterge bólý múmkin bolsa, onda bul fıgýralardyń teń quramdy dep ataımyz.
Jalpy, fıgýra aýdany uǵymyn qatań matematıkalyq túrde tómendegi aksıomalardan alýǵa bolady:
1. Teń fıgýralardyń aýdandary teń.
2. Eger fıgýra qandaı da bir syzyqpen eki basqa fıgýralarǵa bólinse, onda berilgen fıgýranyń aýdany osy bólikterdiń aýdandarynyń qosyndysyna teń.
3. Qabyrǵasy bir ólshem birligine teń kvadrattyń aýdany 1-ge teń.
Árıne, bul aksıomalar aýdan uǵymyń kórnekiliginen shyǵatyn qarapaıym qasıetter jáne olar fıgýra aýdanyn ólsheý prosesin anyqtaıdy. Osy aksıomalardan mynandaı saldarlar shyǵady.
Saldar 1. Eger bir fıgýra ekinshi fıgýranyń bóligi bolsa, onda bul fıgýranyń aýdany ekinshi fıgýranyń aýdanynan kem bolady.
Saldar 2. Teń quramdy fıgýralardyń aýdandary da teń bolady.
Qabyrǵalary a jáne v bolatyn tiktórtburyshtyń aýdany myna formýlamen anyqtalady.
S =ab
1. «Alǵyrlyq kilti» týryna, ıaǵnı oqýlyqpen jumys jasaıyq.
№ 319 esep. (A deńgeıiniń esebi )
2. «Keste toltyrý».
3. « Biliktilik shyńy» (3 esep)
4. «Shyǵarmashylyq saty»
Úıge tapsyrma:
Óz úıleriniń nemese óz bólmesiniń aýdanyn tabý.
Refleksıa.
Tiktórtburysh degenimiz ne?
Onyń qandaı qasıetteri bar?
Perımetriniń, aýdanynyń formýlasy qandaı?
Tolyq nusqasyn júkteý
Slaıdyn júkteý
Sabaqtyń taqyryby: Fıgýranyń aýdany týraly túsinik. Fıgýralardyń teńshamalylyǵy jáne teń qurylymdyǵy.
Maqsaty: Tik tórtburyshtyń aýdany men perımetrin taba bilý. Aýdanyn tabýdyń jalpy tásilimen oqýshylardy tanystyrý.
Mindeti: Ár jeke tulǵanyń shyǵarmashylyq qabiletterin ushtaý. Jeke qabileti men belsendiligin damyta otyryp, shyǵarmashylyqqa baýlý.
Alǵan bilimderin kúndelikti ómirde paıdalana bilýge daǵdylandyrý.
Kútiletin nátıjeler: Ár jeke tulǵanyń shyǵarmashylyq qabiletterin ushtaldy. Jeke qabileti men belsendiligin damyta otyryp, shyǵarmashylyqqa baýlyp, esepter shyǵara alady.
Alǵan bilimderin kúndelikti ómirde paıdalana bilýge daǵdylandyrý.
Kerekti jabdyqtar: Oqýlyq, dápter, esepter shyǵar, slaıd.
Kirispe 5 mın
Uıymdastyrý. Oqýshylarmen amandasý. Kóńil - kúıin tekserý, sabaqqa daıyndyǵyn tekserip, nazaryn jańa sabaqqa aýdarý.
Úı tapsyrmasyn tekserý.
Tusaýkeser 10 mın
Qyzyǵýshylyqty oıatý.
- Búgin bizdiń synypta maqtaý, alǵys aıtý, rızalyq kúni.
Qandaı alǵys, maqtaý, rızalyq sózder bilesińder?
- Óziń osylardyń qaısysyn jıirek estısińder?
- Kimderden?
- Al eki ese jıe estý úshin ne isteý kerek?
Negizgi bólim
Oı qozǵaý 20 mın
Maǵynany taný.
Oqýshylarǵa suraq qoıý arqyly jańa sabaqqa baǵyttalý.
Oqýshylar, jalpy fıgýralardyń aýdany uǵymyn biz kúndelikti is - tájirıbemizde jıi qoldanamyz. Mysaly, sender otyrǵan synyp bólmesiniń aýdany, saıajaıǵa bólingen jerdiń aýdany jáne t. s. s. endi jazyq fıgýranyń aýdany uǵymyn anyqtamastan buryn, bul uǵymnyń kesindi uzyndyǵy uǵymymen salystyrǵandaǵy keıbir erekshelikterin atap óteıik.
Eki kesindiniń uzyndyqtary teń bolsa, onda bul kesindiler teń, al buryshtary teń bosa, onda bul buryshtar teń bolatynyn bizge belgili. Al fıgýralardyń aýdandaryn ólsheý prosesinde bul qasıetter oryndala bermeıdi. Iaǵnı ár túrli, ózara uqsas emes fıgýralardyń aýdandary birdeı bola berýi múmkin. Mundaı fıgýralardy teń shamaly fıgýralar dep ataıdy. Eger, eki fıgýrany qos - qostan ózara teń bólikterge bólý múmkin bolsa, onda bul fıgýralardyń teń quramdy dep ataımyz.
Jalpy, fıgýra aýdany uǵymyn qatań matematıkalyq túrde tómendegi aksıomalardan alýǵa bolady:
1. Teń fıgýralardyń aýdandary teń.
2. Eger fıgýra qandaı da bir syzyqpen eki basqa fıgýralarǵa bólinse, onda berilgen fıgýranyń aýdany osy bólikterdiń aýdandarynyń qosyndysyna teń.
3. Qabyrǵasy bir ólshem birligine teń kvadrattyń aýdany 1-ge teń.
Árıne, bul aksıomalar aýdan uǵymyń kórnekiliginen shyǵatyn qarapaıym qasıetter jáne olar fıgýra aýdanyn ólsheý prosesin anyqtaıdy. Osy aksıomalardan mynandaı saldarlar shyǵady.
Saldar 1. Eger bir fıgýra ekinshi fıgýranyń bóligi bolsa, onda bul fıgýranyń aýdany ekinshi fıgýranyń aýdanynan kem bolady.
Saldar 2. Teń quramdy fıgýralardyń aýdandary da teń bolady.
Qabyrǵalary a jáne v bolatyn tiktórtburyshtyń aýdany myna formýlamen anyqtalady.
S =ab
1. «Alǵyrlyq kilti» týryna, ıaǵnı oqýlyqpen jumys jasaıyq.
№ 319 esep. (A deńgeıiniń esebi )
2. «Keste toltyrý».
3. « Biliktilik shyńy» (3 esep)
4. «Shyǵarmashylyq saty»
Úıge tapsyrma:
Óz úıleriniń nemese óz bólmesiniń aýdanyn tabý.
Refleksıa.
Tiktórtburysh degenimiz ne?
Onyń qandaı qasıetteri bar?
Perımetriniń, aýdanynyń formýlasy qandaı?
Tolyq nusqasyn júkteý
Slaıdyn júkteý
You Might Also Like
