Fızıka. Paskal zańy
Sabaqtyń taqyryby | Suıyqtar men gazdardaǵy qysym, Paskal zańy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oqý maqsattary | 7. 3. 1. 5 – suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymnyń formýlasyn shyǵarý jáne ony esepter shyǵarýda qoldaný | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sabaqtyń maqsaty | Barlyǵy: qysym, suıyq jáne gaz qysymy, Paskal zańy uǵymdarynyń teorıalyq negizgi maǵynasyn biledi Basym bóligi: suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymnyń formýlasyn esepter shyǵarýda qoldana alady. Keıbir oqýshylar: suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymnyń qalaı taralatynyn bilip ómirmen baılanystyrady. Sapalyq esepterge logıkalyq analız jasaıdy, esepter qurastyrady. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Baǵalaý krıterııi | Qoldaný: 1. Suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymnyń formýlasyn esepter shyǵarýda qoldanady. 2. Ár túrli bıiktiktegi suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymn tájirıbe júzinde anyqtaıdy. Taldaý: sapalyq esepterdi taldaıdy, tájirıbelik esepter qurastyryp, shyǵarady. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tildik maqsattar | Negizgi sózder men tirkester: qysym, massa, kólem, bıiktik, suıyq, gaz qysymy, Paskal zańy, gıdrostatıkalyq qysym
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Qundylyqtarǵa baýlý | Top jumysy – ujymshyldyq, ortaq istiń nátıjesinde jaýapkershilik; jeke jumys – ómir boıy bilim alý, óz betimen jumys oryndaý kezinde adaldyqqa baýlý. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pánaralyq baılanys | Jaratylystaný, ádebıet. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aldyńǵy bilim | 1. qysym uǵymyn, ólshem birligin, formýlasyn jáne skalárlyq shama ekenin biledi; 2. qatty denelerde suıyq, gazdarda qysymnyń qalaı taralýyn túsindire alady; 3. Paskal zańyn qoldana alady. |
Sabaqtyń josparlanǵan kezeńderi | Sabaqtyń josparlanǵan jattyǵý túrleri | Resýrstar | |||
Sabaqtyń basy 10 mın | Oqýshylarmen amandasyp, túgendeý. Jaǵymdy psıhologıalyq ahýal týdyrý. Eger siz mektepke kóterińki kóńilmen kelseńiz
Topqa bólý: massa, tyǵyzdyq, kúsh, qysym osy fızıkalyq shamalar boıynsha topqa bólinedi. Topta top basshyysy tústi qaǵazǵa qaraı belgilenedi. taldaıdy jáne túsindiredi. esepter qurastyrady. Úı tapsyrmasyn tekserý. 1. (Kýbızm strategıasy, 6 qyryna alty suraq jazylady, muǵalim kýbty ortaǵa tastap, qaı qyry tússe oqýshy sol suraqqa jaýap beredi. Ár topqa bir kýbtan) Tapsyrma №1 1. Qysym dep neni aıtamyz? 2. Qysymdy qalaı anyqtaýǵa bolady? 3. Qysymnyń formýlasy qandaı? 4. Qandaı qysym birlikterin bilesińder? 5. Qysym men aýdany boıynsha denege túsken kúshti qalaı anyqtaımyz? 6. Qysymy men kúshi boıynsha deneniń aýdanyn qalaı anyqtaımyz? Qalyptastyrýshy baǵalaý «Basbarmaq» Mıǵa shabýyl «Adamnyń ulylyǵy – onyń oılaı bilý qabiletinde» Blez Paskal Interaktıvti taqtadan kitapqa túsetin qysym kúshi týraly, jáne sılındr tárizdi ártúrli eki ydysqa massalary birdeı sý quıylǵan sýdyń ydystar tabanyna túsiretin qysym kúshi birdeı bolama? Sańylaýlary bar sılındrdegi suıyq eń joǵarǵy sańylaýdan jaqynǵa al eń tómengi sańylaýdan neǵurlym alysqa shapshıdy bul qubylysty qalaı túsindirýge bolady? (oqýshylar óz oılaryn aıtady) №1№2№3№4 Sabaqtyń taqyryby maqsatymen tanystyrý
«Djıgso» ádisin qoldaný. Taqyrypty oqı otyryp massa toby taqyryptaǵy mysaldarǵa nazar aýdarady. Tyǵyzdyq toby taqyryptaǵy termıin men zańǵa. Kúsh toby Suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymnyń formýlasyn qortyp shyǵarýǵa. Qysym toby suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymnyń formýlasyn túrlendirip qoldanylýyna mysal keltiredi. ( jeke – jup - top) QB «Baǵdarsham». birin - biri baǵalaıdy | Túrli – tústi qıma qaǵazdarda massa, kúsh, tyǵyzdyq, qysym Kúsh kóbeıse artady Aýadan artqa tartady Júzi juqa úshkir zat Odan biraq qorqady. (Qysym) Jyldamdyqty ózgertedi Qozǵalysty tezdetedi Qarsy shyqsa qozǵalysqa Toqtaryna kóz jetedi. (Kúsh) Birdeı kólemdegi massa, keıde Az da keıde kóp Delinedi bul shama Atalýyn tapshy tek. (Tyǵyzdyq) Jerdiń júzin sharlaısyń Onsyz esh jerge barmaısyń Kólikpen de, jaıaý da Saralaısyń, tańdaısyń. (jol ) YouTube R. Basharuly 7 - synyp oqýlyǵy | |||
Sergitý sáti: mýzkaly áýenmen qosa aýada dene múshelerimen gıdrostatıkalyq qysymnyń formýlasyn () jazdyrý. | |||||
Sabaqtyń ortasy 25mın | Deńgeılik tapsyrmalar: «Oılan, juptas, bólis» strategıasy. 1. İ. A toby. Formýla boıynsha esepter 1. Sýdyń, kerıosınniń synaptyń 0, 6 m tereńdiktegi qysymyn tabyńdar?( Jaýaby: 6kPa, 4, 8kPa, 82kPa ) 2. Ydysqa sý quıylǵan sý qabatynyń bıiktigi 10 sm bolsa, sýdyń ydys túbine túsiretin qysymy nege teń? 3. Adam 9 m tereńdikke deıin súǵgı alady. Osy tereńdikte adamǵa áreket etetin sý qysymyn esepteńder. (Teńiz sýynyń tyǵyzdyǵy 1030 kg/ m3 ) QB «Tabys baspaldaǵy». İİ. Oqýshylar óleń jolyn fızıkalyq tilmen túsindiredi. «Qansonarda búrkitshi shyǵady ańǵa» Segiz naıza qolynda, kóz aýdarmaı, Batyr da aıal qylmaı erteń tańǵa. Qanat quıryq sýyldap, ysqyrady, Kókten qyran sorǵalap quıylǵanda. A. Qunanbaev Osy jerde segiz naıza dep otyrǵanymyz búrkittiń tyrnaqtary. Bul jyrtqysh qustyń tyrnaqtary men tumsyqtary qatty ótkir jyltyr bolyp keledi. Aýdandary kishkentaı bolǵandyqtan, tipti bolymsyz ǵana kúshpen zor qysym jasap, ań aýlaýǵa shamasy keledi İİİ. B toby Sapalyq esepter 1. 10 baldyq daýyl jeldiń tosqaýylǵa túsiretin qysymy 1100 Pa aýdany 24 m2 úı qabyrǵasyna túsiretin jeldiń qysym kúshi qandaı? 2. Edende qalyńdyǵy 12sm beton taqta jatyr. Onyń edenge túsiretin qysymyn anyqtańdar? ( beton tyǵyzdyǵy 2, 2 g/sm3 ). Qalyptastyrýshy baǵalaý «Tabys baspaldaǵy». IV. "Suraqty ustap al" Muǵalim suraq qoıǵan kezde fasol salynǵan qapshyqty laqtyrady. Bul suraý úderisi kınetıkalyq sıpat beredi jáne oqýshylardy óz erkimen jaýap berý úshin nıet bildirýge ıtermeleıdi. 1. Adamnyń tisi nege úshkir? 2. Sheberler kıim tikkende nege oımaq kıedi? 3. Nelikten ańshy shańǵysy sportshylardyń shańǵysyna qaraǵanda jalpaq jasalady? 4. Adamdarǵa nege sýdyń betine tez kóterilýge bolmaıdy? V. S toby 1. Kólemi 20 m3 jáne bıiktigi 3, 6m baktiń ¾ bóligi sýarýǵa arnalǵan sýmen toltyrylady. Baktiń túbinde ornalasqan aýdany 18 sm2 tyǵynǵa sýdyń túsiretin qysym kúshin anyqta. 2. Sılındr ydysqa synap, sý jáne benzın quıylǵan suıyqtardyń kólemderi birdeı. Suıyq deńgeıleriniń bıiktigi 15sm bolsa, suıyqtardyń túbine túsiretin jalpy qysymy qandaı? 3. Kýb pishindi ydys erneýine deıin massalary birdeı sýmen jáne kerosınmen toltyrylady. Suıyqtardyń ydys túbine túsiretin qysymy qandaı? Kýb qyrynyń uzyndyǵy 36 sm. Qalyptastyrýshy baǵalaý «Eki juldyz bir tilek» | Oılan, juptas bólis. Keste 6 «Tabys baspaldaǵy | |||
Sabaq sońy 10 mın. | VI. Úıge tapsyrma berý: 1. Oqýshylarǵa jeke aqparat kózderi arqyly denege túsetin qysym kúshin anyqtaýǵa esepter qurastyryp kelý. 1. Gıdrostatıkalyq qysymnyń týdyrý arqyly jumys isteý prınspterine, qoldanýyna shyǵarma jazý. ( sýqubyry, kanal, shlúzder, sýdıirmenderi, sýlandyrý jáne sýarý júıesi, sýburqaqtar jáne qatynas ydystar ). Keri baılanys Qosý - Oń áser etken faktilerdi, alý - qolymnan kelmeı jatyr, qyzyqty - ózderine ne qyzyqty boldy sony jazady. Refleksıa «Alma aǵashy» tásilin paıdalaný. Jasyl alma - taqyrypty tolyq meńgerdim Sary alma - jartylaı meńgerdim, qaıta qaraımyn Qyzyl alma - taqyrypty meńgere almadym, kómek kerek | Ár túrli stıkerler | |||
Saralaý - Siz qandaı tásilmen kóbirek qoldaý kórsetpeksiz? Siz basqalarǵa qaraǵanda qabiletti oqýshylarǵa qandaı tapsyrmalar bersiz? | Baǵalaý – Siz oqýshylardyń materıaldy ıgerý deńgeıin qalaı tekserýdi josparlap otyrsyz? Densaýlyq jáne qaýipsizdik tehnıkasyn saqtaý | Densaýlyq jáne qaýipsizdik tehnıkasyn saqtaý | |||
Qabileti joǵary oqýshylarǵa jeke aqparat kózderi arqyly ártúrli bıiktiktegi suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymn anyqtaýǵa esepter qurastyryp shyǵaryp kelý jáne qoldanylýyna taldaý jasaý. Qabileti ortasha oqýshylarǵa Denege túsetin qysymdy, suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymdy anyqtaýǵa formýlalardy túrlenýimen qaıtalaý. | 1. Dálelder keltire otyryp óz oılaryn jetkize bilýi. 2. Esep shyǵarýda eseptiń berilgenin durys jazýy, bir - birleriniń jaýaptaryn muqıat tyńdaýy. Keıbir eseptiń berilgenderi arqyly oqýshylardyń bilimderiniń tolyqtyrylýy baıqaldy. Ár tapsyrmany oryndaǵannan keıin oqýshylar baǵalap otyrady. | AKT - oqýshylar joǵaryda keltirilgen siltemeler boıynsha jumys jasaıdy. Sabaqta sergitý jattyǵýlary, belsendi jumys túrlerin qoldandym. Bul oqýshylardyń densaýlyǵyna keri áserin tıgizbeıdi. | |||
Sabaq boıynsha refleksıa | suıyqtardaǵy gıdrostatıkalyq qysymnyń formýlasyn shyǵarý jáne ony esepter shyǵarýda qoldaný» taqyrybyna jasalǵan josparda oqytýdyń belsendi ádis - tásilderi kýbızm, oılan, juptas, bólis, deńgeılik tapsyrmalar qoldanyldy. Toptaǵy oqýshylar esep shyǵarýda izdenýshilikteri, bilmegen nárselerin bilýge, zertteýshilik talpynystary bar tapsyrmalar oryndady, esepter qurastyryp ony sheshý arqyly qyzyǵýshylyq tanytady. Sabaqtyń ár tapsyrmasy bas barmaq, baǵdarsham, tabys baspaldaǵy, eki juldyz, bir tilek arqyly baǵalandy. |