Jaqsy degen nemene, jaman degen nemene?
Jaqsy degen nemene, jaman degen nemene?
Maqsaty:
Bilimdilik – Balalarǵa uly ǵulamalardyń jaqsy men jaman týraly aıtqandaryn túsindirý, adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata otyryp, ádep álippesin boıyna darytý.
Damytýshylyq – Balanyń jan – jaqty oılaý qabiletin, til baılyǵyn damytý.
Tárbıelilik – Óz halqynyń salt – dástúrlerin, ádeptilik týraly naqyl sózderdi, altyn aqyldardy, tyıym sózderdi úıretý arqyly adamgershilikke, uqyptylyqqa, kishipeıildilikke tárbıeleý.
Kórnekiligi: Qanatty sózder, maqal – mátelder, Aqyn - jazýshylardyń sýreti.
Sabaqtyń barysy: Shattyq sheńber:
- Sálem saǵan – Altyn kún!
- Sálem saǵan – Kók aspan!
- Sálem saǵan – Jer – ana!
- Sálem maǵan!
- Sálem saǵan!
Tárbıeshi: «Adamǵa eń birinshi bilim emes, rýhanı tárbıe berý kerek, tárbıesiz berilgen bilim – azamattyń qas jaýy. Ol keleshekte onyń barlyq ómirine apat ákeledi» degen uly ǵulama Ál - Farabı. Olaı bolsa, bilim bere otyryp elin, jerin súıetin azamat tárbıeleý úshin balanyń artynda, óz ata - anasy bar ekeninde umytpaýymyz kerek.
Tárbıeshi:
1 - kezeń.«Balam - meniń bolashaǵym»
1 - Bala degen kim?
Ata – analar jaýaby tyńdalady.
Tárbıeshi: Ertede bir adam ǵulamaǵa kelip:(Eki ata – ana ortaǵa shyǵady)
Ata – ana:
- Balany neshe jastan bastap tárbıelegen durys? – dep surapty.
Ǵulama: (Ata – ana)
- Balańyz qanshada? – dep ózine suraq qoıady.
Ata – ana:
- Bes - aq aı toldy, - deıdi anaý.
Tárbıeshi: Sonda ǵulama basyn shaıqap:
Ǵulama: (Ata – ana)
- Bes aıǵa keshikken ekensiz, - degen eken.
Tárbıeshi: Halyq arasyna keń tarylǵan bul ańyzdyń aıtpaǵy barshaǵa túsinikti. Iaǵnı, balany týǵan sátinen bastap tárbıeleý kerek. Demek, bala tárbıesiniń negizin quıatyn eń aldymen – ata - ana.
Suraq - jaýap.
1. Otbasynyń qorǵany kim?
2. Siz balańyzdyń qandaı azamat bolǵanyn qalaısyz?
3. Otbasyńyzda ulttyq salt - dástúrimizdi qalaı nasıhattaısyz?
5. Balańyzǵa kimdi úlgi tutasyz?
6. Balany erkin tárbıelegen durys pa?
Ata – analardyń pikiri tyńdalady.
2 – kezeń.«Atalar sózi - tárbıe kózi»
Bala:
Ibragım.
- Ata sálemetsiz be? Aıtyńyzshy jaqsy degen nemene?
Ata:
- Amansyń ba, balam? Jaqsy degenimiz mynalar:
- Talap, eńbek, tereń oı, qanaǵat, raqym, oılap qoı, bes asyl is kónseńiz. Ómirde osy bes isti oryndaǵan, óziniń qajetine asyrǵan adam – jaqsy adam, balam. Jaqsy degenimiz osy.
Bala:
Damır.
- Assalaýmaǵaleıkým, ata!
- Aıtyńyzshy, jaman degenimiz ne?
Ata:
- Ósek, ótirik, maqtanshaq, erinshek beker mal shashpaq, bes dushpanyń bilseńiz. Ómirde osylardan aýlaq bolsań, seniń jaqsy azamat bolǵanyń, balam.
Tárbıeshi:
Qane, endi balalardan surap kóreıikshi. Abaı atasynyń ósıetterin biler me eken? - Jaqsy degenimiz ne, balalar?
1. Janel.
Jaqsy bala qulaq sap,
Aıtqanyńdy uǵady.
Tóseginen tura sap,
Taza aýaǵa shyǵady.
2. Ibragım. Jaqsy bala, ol anyq,
İstemeıdi shalalyq.
Tap – taza bop jýynyp,
Alady ol taranyp.
3. Ismaıl.
Jaman bala qurysyp,
Óz – ózinen tyrysyp.
Túske deıin jatady,
Sheshesimen urysyp
4. Erasyl.
Jaqsy bala árdaıym,
Dep «Uıatqa qalmaıyn»
Sabaǵyna barady,
Kúndelikti dap – daıyn.
5. Rızabek. Úlkendi de syılaıdy,
Dostaryn ol jınaıdy
Álsizderge qamqor bop,
Jamandyqqa qımaıdy.
6. Madına T. Anaý bala, qolyn qara,
Kir qojalaq qap – qara.
Tyrnaǵy ósken, shashy kópten
Alynbapty – aý masqara!
Tárbıeshi:
Demek, adam boıynda jaqsy - jaman qasıetter bolady eken. Al biz jaqsy qasıetterdi ananyń aq sútimen, bal tilinen boıymyzǵa sińiremiz. Jaqsy bala osy qasıetterdi úırenip, unamsyz qylyqtardan aýlaq bolýǵa tyrysady. Al endi aqyldy, ádepti balalar qandaı bolýy kerek?
Vıdeo arqyly jaqsy men jaman qasıetterden kórinis kórsetý, V. Maıakovskııdiń «Jaqsy degen nemene, jaman degen nemene?» degen óleńin oqyp berý. Tárbıeshi:
3 - kezeń. «Biler qazaq balasy, sálem – sózdiń anasy»
1. Balalardyń taqpaǵy.
1. İnjý.
Baqshamyzǵa barǵanda,
Jolyqqan bar jandarǵa
Ertemen aq peıilmen:
«Qaıyrly tań!» - deımin men.
Kúndiz de eldi eleımin:
«Qaıyrly kún!» - tileımin.
Úıge keshke kelemin,
Ne derimdi bilmeımin:
«Kesh jaryq!» - dep kiremin.
2. Damır.
Atam meniń ámanda
Ádepti jan bol degen
Ata sózi sanamda –
Jasy úlkenge jol berem.
Aldyn orap kisiniń
Kesip ótpeı kóldeneń,
İzetimen kishiniń
Sálemdesip qol berem.
Án: «Bolaıyqshy osyndaı»
Atyraý qalasy,
KMQK №25 «Erkemaı» balabaqshasy.
Ýndaganova Aısulý Hamıtovna
Eresek top tárbıeshisi.
Tolyq nusqasyn júkteý
Maqsaty:
Bilimdilik – Balalarǵa uly ǵulamalardyń jaqsy men jaman týraly aıtqandaryn túsindirý, adam boıyndaǵy unamdy, unamsyz qylyqtardy ajyrata otyryp, ádep álippesin boıyna darytý.
Damytýshylyq – Balanyń jan – jaqty oılaý qabiletin, til baılyǵyn damytý.
Tárbıelilik – Óz halqynyń salt – dástúrlerin, ádeptilik týraly naqyl sózderdi, altyn aqyldardy, tyıym sózderdi úıretý arqyly adamgershilikke, uqyptylyqqa, kishipeıildilikke tárbıeleý.
Kórnekiligi: Qanatty sózder, maqal – mátelder, Aqyn - jazýshylardyń sýreti.
Sabaqtyń barysy: Shattyq sheńber:
- Sálem saǵan – Altyn kún!
- Sálem saǵan – Kók aspan!
- Sálem saǵan – Jer – ana!
- Sálem maǵan!
- Sálem saǵan!
Tárbıeshi: «Adamǵa eń birinshi bilim emes, rýhanı tárbıe berý kerek, tárbıesiz berilgen bilim – azamattyń qas jaýy. Ol keleshekte onyń barlyq ómirine apat ákeledi» degen uly ǵulama Ál - Farabı. Olaı bolsa, bilim bere otyryp elin, jerin súıetin azamat tárbıeleý úshin balanyń artynda, óz ata - anasy bar ekeninde umytpaýymyz kerek.
Tárbıeshi:
1 - kezeń.«Balam - meniń bolashaǵym»
1 - Bala degen kim?
Ata – analar jaýaby tyńdalady.
Tárbıeshi: Ertede bir adam ǵulamaǵa kelip:(Eki ata – ana ortaǵa shyǵady)
Ata – ana:
- Balany neshe jastan bastap tárbıelegen durys? – dep surapty.
Ǵulama: (Ata – ana)
- Balańyz qanshada? – dep ózine suraq qoıady.
Ata – ana:
- Bes - aq aı toldy, - deıdi anaý.
Tárbıeshi: Sonda ǵulama basyn shaıqap:
Ǵulama: (Ata – ana)
- Bes aıǵa keshikken ekensiz, - degen eken.
Tárbıeshi: Halyq arasyna keń tarylǵan bul ańyzdyń aıtpaǵy barshaǵa túsinikti. Iaǵnı, balany týǵan sátinen bastap tárbıeleý kerek. Demek, bala tárbıesiniń negizin quıatyn eń aldymen – ata - ana.
Suraq - jaýap.
1. Otbasynyń qorǵany kim?
2. Siz balańyzdyń qandaı azamat bolǵanyn qalaısyz?
3. Otbasyńyzda ulttyq salt - dástúrimizdi qalaı nasıhattaısyz?
5. Balańyzǵa kimdi úlgi tutasyz?
6. Balany erkin tárbıelegen durys pa?
Ata – analardyń pikiri tyńdalady.
2 – kezeń.«Atalar sózi - tárbıe kózi»
Bala:
Ibragım.
- Ata sálemetsiz be? Aıtyńyzshy jaqsy degen nemene?
Ata:
- Amansyń ba, balam? Jaqsy degenimiz mynalar:
- Talap, eńbek, tereń oı, qanaǵat, raqym, oılap qoı, bes asyl is kónseńiz. Ómirde osy bes isti oryndaǵan, óziniń qajetine asyrǵan adam – jaqsy adam, balam. Jaqsy degenimiz osy.
Bala:
Damır.
- Assalaýmaǵaleıkým, ata!
- Aıtyńyzshy, jaman degenimiz ne?
Ata:
- Ósek, ótirik, maqtanshaq, erinshek beker mal shashpaq, bes dushpanyń bilseńiz. Ómirde osylardan aýlaq bolsań, seniń jaqsy azamat bolǵanyń, balam.
Tárbıeshi:
Qane, endi balalardan surap kóreıikshi. Abaı atasynyń ósıetterin biler me eken? - Jaqsy degenimiz ne, balalar?
1. Janel.
Jaqsy bala qulaq sap,
Aıtqanyńdy uǵady.
Tóseginen tura sap,
Taza aýaǵa shyǵady.
2. Ibragım. Jaqsy bala, ol anyq,
İstemeıdi shalalyq.
Tap – taza bop jýynyp,
Alady ol taranyp.
3. Ismaıl.
Jaman bala qurysyp,
Óz – ózinen tyrysyp.
Túske deıin jatady,
Sheshesimen urysyp
4. Erasyl.
Jaqsy bala árdaıym,
Dep «Uıatqa qalmaıyn»
Sabaǵyna barady,
Kúndelikti dap – daıyn.
5. Rızabek. Úlkendi de syılaıdy,
Dostaryn ol jınaıdy
Álsizderge qamqor bop,
Jamandyqqa qımaıdy.
6. Madına T. Anaý bala, qolyn qara,
Kir qojalaq qap – qara.
Tyrnaǵy ósken, shashy kópten
Alynbapty – aý masqara!
Tárbıeshi:
Demek, adam boıynda jaqsy - jaman qasıetter bolady eken. Al biz jaqsy qasıetterdi ananyń aq sútimen, bal tilinen boıymyzǵa sińiremiz. Jaqsy bala osy qasıetterdi úırenip, unamsyz qylyqtardan aýlaq bolýǵa tyrysady. Al endi aqyldy, ádepti balalar qandaı bolýy kerek?
Vıdeo arqyly jaqsy men jaman qasıetterden kórinis kórsetý, V. Maıakovskııdiń «Jaqsy degen nemene, jaman degen nemene?» degen óleńin oqyp berý. Tárbıeshi:
3 - kezeń. «Biler qazaq balasy, sálem – sózdiń anasy»
1. Balalardyń taqpaǵy.
1. İnjý.
Baqshamyzǵa barǵanda,
Jolyqqan bar jandarǵa
Ertemen aq peıilmen:
«Qaıyrly tań!» - deımin men.
Kúndiz de eldi eleımin:
«Qaıyrly kún!» - tileımin.
Úıge keshke kelemin,
Ne derimdi bilmeımin:
«Kesh jaryq!» - dep kiremin.
2. Damır.
Atam meniń ámanda
Ádepti jan bol degen
Ata sózi sanamda –
Jasy úlkenge jol berem.
Aldyn orap kisiniń
Kesip ótpeı kóldeneń,
İzetimen kishiniń
Sálemdesip qol berem.
Án: «Bolaıyqshy osyndaı»
Atyraý qalasy,
KMQK №25 «Erkemaı» balabaqshasy.
Ýndaganova Aısulý Hamıtovna
Eresek top tárbıeshisi.
Tolyq nusqasyn júkteý