InfoHub Logo

Alasalaý Zemenkeniń úlken jaq bólmesinde, qara kúńgirt buryshynda eńgezerdeı bolyp bireý jatyr. Ústinde aıqara jamylǵan kúpi, yńqyldaıdy, kúńirenedi...

Bul Móńkebaı edi. Aýrý edi. Tósek tartyp jatqanyna aıdan asyp barady, eshkim qasyna kelgen joq, "jaıyń qalaı?" dep kóńilin suraǵan joq.

Eń arǵysy, qudaıdan surap alǵan jalǵyz balasy janynda birer saǵat otyryp, tárbıelep baqqan emes. Shóldep, tańdaıy kepkende sýdy alyp isheıin dese, siresken shanshý ıliktirmeıdi, alyp beretin taǵy pende joq.

Kún jaý bolyp keledi. Terezeden túsken kúnniń sáýlesi erkelep oınaıdy, jurttyń bárin dalańa — erkin aýańa shaqyrady... Jazdyń jetip, qardyń ketip jatqanyn, qybyrlaǵan jannyń dalada — jyly aýada saırandap júrgenin Móńkebaı sezedi: "dalaǵa shyǵyp, kún shýaǵynda azyraq otyrsam, armanym bolmas edi..." deıdi.

Yzalanady, ótken dáýren kózden bir-bir ushady.

Yzalanbaı qaıtsin, Móńkebaı Móńkebaı bolǵanda, myna júrgen Nurymdar adam ba edi?! Qaıda barsa da Móńkebaıdyń shylaýynda júrmeıtin be edi?! Bárinen de jamany — esiginde júrgen Álimniń ákimdik qurǵany... " Móńkebaıda pálen jyldyq alynbaǵan aqym bar" dep sotqa berip, eki aı túrmede jatqyzǵandyǵy.

Osy dert, shynynda, sol túrmeden jabysyp otyrǵan dert. Túrmege jatpaı, aıyp tólep qutylýdy da bilip edi, biraq "Móńkebaı malaıynan jeńilipti" degen atqa qalarmyn dep oılady. Túrmege jatqanmen eski dostar, qadirles aqsaqaldar bir kún jatqyzbaı shyǵaryp alar dep edi. Oılaǵany bolmady. Bir kezderde aýzyn jalap, aıaǵyna ultaraq bolyp júrgender túrmede jatqanda qarasyn kórgen joq... Eń arǵysy kóńilin de suraǵan joq... Az ýaqyttyń ishinde ómirinde kórmegen keńdik kórgen soń, Móńkebaı dert ústine dert jamap, endigi qalǵan jasty jasamaı-aq ólgenin tilep edi...

Esik ashylǵandaı boldy. Áldekim úıge kirgendeı boldy. Balasy eken.

— Birjanbysyń?—dedi.

Qamyqqan tárizdendi.

Balasynyń qatańdyǵy ma, álde jaratylystan solaı ma, úndemedi, salbyrap baryp sandyqqa otyrdy.

Aqtyq kúshin jıyp alyp, Móńkebaı sózge kiristi.

— Az kún ómirimde aldyma jan salmaı, dúnıede ekeý bolsa; biri bolyp ómir súrip edim. Erte kezdegi jalǵyz armanym — ornymdy basatyn bala bolsa deýshi edim. Sen týǵan soń ol armanym da túgendelgen sekildi edi... Osy qyzyqpen dúnıeden ótermin dep edim, biraq, meniń degenim bolmaı, bir kezde betime kelmeıtinderden aqyrynda ózim mert boldym. İsh tolǵan yza, ýdaı jaılap barady. Bul yzany tarqatyp ósh alatyn maǵan kún týmas, jalǵyzym ediń... Dos-jarandar meni aıaqasty qylyp ketse de, seniń tiriligińdi suraımyn, tiri bolsań, kegimdi jibermessiń deımin...

Álsiredi bilem, daýysy tómendeıin dedi. Biraq esinen tanǵan joq. Balasynan — jalǵyzynan jaýap kútti. Jylar ma eken, ósıetińdi ornyna keltiremin dep aıtar ma eken,— dep oılady...

Bolmady. Jetesiz shirkin, salbyrap turyp júre berdi.

Móńkebaıdy yza burynǵysynan da kernedi. Úni bitti. Dymy quryp, aqshańdaı bastady. Dem sıredi, qol-aıaq muzdady... Kiresili-shyǵasyly espen álde neni kútken tárizdendi... Áldekim sý berip, kepken tańdaıyn jibitetin sekildendi...

Estiń shyǵar aqtyq mınýtynda, jannyń tynarynda, lapastaǵy ala sholaqtyń sháýildep úrgen daýysy qulaǵyna sap ete qaldy...

It bolsa da, óler saǵatynda daýys bergen eski dosyna Móńkebaı rıza boldy:

— Qaraǵym, ala sholaǵym!— degen sózdi aıtar-aıtpasta jany úzilip te ketti.

---