Negizgi jáne týyndy zat esim.
Qazaq tili, 3 synyp.
Sabaqtyń taqyryby: Negizgi jáne týyndy zat esim.
Bilimdilik maqsaty: Oqýshylarǵa zat esimniń negizgi jáne týyndy bolyp bólinetindigi týraly túsinik berý. Zat esimniń túrlerine qaraı ózgeshiligin meńgertý.
Damytýshylyq maqsaty: tapsyrmalardy oryndaý arqyly oı – órisin, sóıleý tilin, tanymdyq belsendiligin arttyrý.
Tárbıelik maqsaty: Ózindik oı - pikirin aıta bilýge, mamandyq ataýlaryn bilýge, bolashaqta mamandyq tańdaı bilýge, saýattylyqqa tárbıeleý.
Sabaq túri: bastapqy jańa bilimdi oqyp úırený, taldaý.
Sabaqty uıymdastyrý túri: dáris, áńgimelesý, ózindik, toptyq jumys.
Kórnekilik: keste, baǵalaý krıterııleri, sýretter.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
- Káne, balalar, búgingi kúnimizge, aınalamyzǵa sálem bereıik.
Armysyń, álem!
Armysyń, jaryq kún!
Armysyń, adam!
Armysyń, meniń dosym!
İİ. Ótken sabaqty tıanaqtaý.
3 - jattyǵý.
Topta oqýshylar bir - birin tekseredi. Qaryndashpen baǵa qoıady.
- Kim bes aldy tura qoıyndar?
- Kim tórt aldy? Nege tórt aldyń? Qandaı ózińe maqsat qoıasyń?
Ne isteýiń kerek?
- Kim úsh aldy?
Problemalyq suraq.
- Nege Almaty – bas árip?
- Óıtkeni – jalqy esim.
- Nege almatylyqtar kishi árip?
- almatylyqtar – jalpy esim.
İİİ. Jańa sabaq.
a) sabaq kezeńiniń mazmuny:
Osy sózderdi sóz quramyna taldaıyq.
Sóz quramyna neler jatady?
Túbir sóz ben týyndy sózderdi eske túsireıik.
- Túbir sóz qaısy? - Astana.
- Kelisemiz be?
- Týyndy sóz qaısy?
- Astanalyqtar
- Ol sóz qalaı jasaldy?
- Iaǵnı jurnaq jańa sóz jasady.
- Balalar, osy Astana – astanalyq qaı sóz taby?
- Astana – zat esim.
- astanalyq – zat esim
- Astana – túbir sóz, negizgi sóz, osyny negizgi zat esim desek bola ma?
- astanalyq – týyndy sóz jáne qaı sóz taby bolyp edi? Zat esim.
- Qalaı ataýǵa bolady?
- Týyndy zat esim desek kelisesińder me?
İÚ. Endeshe búgingi taqyrybymyz «Negizgi jáne týyndy zat esim»
- Búgingi kúndi, aıdy ádemi, kórkem jáne túzý otyryp jazaıyq.
- Toptaryńa maqsat qoıyńdar. (biraq bir - birińniń sózderińdi qaıtalamańdar.)
- Ár toptan bir oqýshy sóıleıdi.
- İ top – negizgi jáne týyndy zat esimdi tabamyz.
- Ádemi, kórkem etip jazamyz.
- İİ top Bir - birimizge negizgi zat esim men týyndy zat esimdi túsinýge kómektesemiz.
- Zat esim túrlerin ajyratamyz.
- Jaqsy, endeshe osy maqsatqa jetý úshin eńbektenýimiz kerek.
- Jaqsy endeshe oqýlyqtaǵy 1 - jattyǵýǵa nazar aýdaraıyq.
- Ne isteý kerek eken oqı qoıyńdar?
- Kim aıtady ne isteý kerek eken?
- Ár top aýyzsha ózderiń taldaı qoıyndar. Taqtaǵa kim shyǵady?
- Ár top rebýsty sheship jazyńdar.
- Kim sóıleıdi ár toptan, eki oqýshy jaýap beredi.
Kózildirik – túbiri kózildirik - jurnaq.
Kóz - ol kórý múshesi, kózildirik – kózge kıetin zat.( kózáınek )
Negizgi zat esim – kóz
Týyndy zat esim – kózildirik t. s. s.
Refleksıa. Osymen qandaı oı túıemiz?
Negizgi túbirden bolǵan zat esimdi negizgi zat esim deımiz.
Osy oıymyzdy anyqtama boıynsha salystyra qoıaıyq. Oqýlyqtan oqıyq.
Túbir sózge jurnaq jalǵaný arqyly jasalǵan sózderdi týyndy zat esim deımiz.
Ú. Jattyǵý jumystary. Endi 2 - jattyǵýǵa nazar aýdaraıyq.
- Ne isteý kerek?
- Týyndy zat esimderdi terip jazyp, sóz quramyna taldaımyz.
Úİ. Sózdik jumysy.
- Dıqan tyńdy tiledi.
- Endeshe osy sózdi taldap jibereıik. Qalaı túsinesińder.
- Tyń - degen sol jerdiń topyraǵy jaqsy bolsa, buryn egin egilmegen jer bolsa degen tilegi. Ondaı jerde egin jaqsy ósedi, shyǵady.
- Toppen taldap alyńdar. Daıynsyńdar ma?
- Taqtaǵa kim shyǵady?
- Mysaly: jolshy – negizgi zat esim – jol, týyndy zat esim – shy t. s. s.
Úİİ. Sergitý sáti.
Araıly tań atty,
Nurly sáýle taratty.
Jarqyraıdy kúnimiz,
Jarqyraıdy dalamyz. (negizgi jáne týyndy zat esimder taýyp, aıtý)
3 - jattyǵýdy ár top ózdiginen oryndaısyńdar. Topta tekserip, baǵalańdar. (oqytam) Qaı jerde qate ketti?
5 - jattyǵý aýyzsha.
İH. Baǵalaý (oqýshylar bir - birin baǵalaý), túsindirip aıtý.
Hİ. Úıge tapsyrma:
Kúndelikti ashaıyq,
Úı tapsyrmasyn jazaıyq.
Búgingi alǵan bilimdi,
Umytpaı este saqtap alaıyq.
Sabaqtyń taqyryby: Negizgi jáne týyndy zat esim.
Bilimdilik maqsaty: Oqýshylarǵa zat esimniń negizgi jáne týyndy bolyp bólinetindigi týraly túsinik berý. Zat esimniń túrlerine qaraı ózgeshiligin meńgertý.
Damytýshylyq maqsaty: tapsyrmalardy oryndaý arqyly oı – órisin, sóıleý tilin, tanymdyq belsendiligin arttyrý.
Tárbıelik maqsaty: Ózindik oı - pikirin aıta bilýge, mamandyq ataýlaryn bilýge, bolashaqta mamandyq tańdaı bilýge, saýattylyqqa tárbıeleý.
Sabaq túri: bastapqy jańa bilimdi oqyp úırený, taldaý.
Sabaqty uıymdastyrý túri: dáris, áńgimelesý, ózindik, toptyq jumys.
Kórnekilik: keste, baǵalaý krıterııleri, sýretter.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
- Káne, balalar, búgingi kúnimizge, aınalamyzǵa sálem bereıik.
Armysyń, álem!
Armysyń, jaryq kún!
Armysyń, adam!
Armysyń, meniń dosym!
İİ. Ótken sabaqty tıanaqtaý.
3 - jattyǵý.
Topta oqýshylar bir - birin tekseredi. Qaryndashpen baǵa qoıady.
- Kim bes aldy tura qoıyndar?
- Kim tórt aldy? Nege tórt aldyń? Qandaı ózińe maqsat qoıasyń?
Ne isteýiń kerek?
- Kim úsh aldy?
Problemalyq suraq.
- Nege Almaty – bas árip?
- Óıtkeni – jalqy esim.
- Nege almatylyqtar kishi árip?
- almatylyqtar – jalpy esim.
İİİ. Jańa sabaq.
a) sabaq kezeńiniń mazmuny:
Osy sózderdi sóz quramyna taldaıyq.
Sóz quramyna neler jatady?
Túbir sóz ben týyndy sózderdi eske túsireıik.
- Túbir sóz qaısy? - Astana.
- Kelisemiz be?
- Týyndy sóz qaısy?
- Astanalyqtar
- Ol sóz qalaı jasaldy?
- Iaǵnı jurnaq jańa sóz jasady.
- Balalar, osy Astana – astanalyq qaı sóz taby?
- Astana – zat esim.
- astanalyq – zat esim
- Astana – túbir sóz, negizgi sóz, osyny negizgi zat esim desek bola ma?
- astanalyq – týyndy sóz jáne qaı sóz taby bolyp edi? Zat esim.
- Qalaı ataýǵa bolady?
- Týyndy zat esim desek kelisesińder me?
İÚ. Endeshe búgingi taqyrybymyz «Negizgi jáne týyndy zat esim»
- Búgingi kúndi, aıdy ádemi, kórkem jáne túzý otyryp jazaıyq.
- Toptaryńa maqsat qoıyńdar. (biraq bir - birińniń sózderińdi qaıtalamańdar.)
- Ár toptan bir oqýshy sóıleıdi.
- İ top – negizgi jáne týyndy zat esimdi tabamyz.
- Ádemi, kórkem etip jazamyz.
- İİ top Bir - birimizge negizgi zat esim men týyndy zat esimdi túsinýge kómektesemiz.
- Zat esim túrlerin ajyratamyz.
- Jaqsy, endeshe osy maqsatqa jetý úshin eńbektenýimiz kerek.
- Jaqsy endeshe oqýlyqtaǵy 1 - jattyǵýǵa nazar aýdaraıyq.
- Ne isteý kerek eken oqı qoıyńdar?
- Kim aıtady ne isteý kerek eken?
- Ár top aýyzsha ózderiń taldaı qoıyndar. Taqtaǵa kim shyǵady?
- Ár top rebýsty sheship jazyńdar.
- Kim sóıleıdi ár toptan, eki oqýshy jaýap beredi.
Kózildirik – túbiri kózildirik - jurnaq.
Kóz - ol kórý múshesi, kózildirik – kózge kıetin zat.( kózáınek )
Negizgi zat esim – kóz
Týyndy zat esim – kózildirik t. s. s.
Refleksıa. Osymen qandaı oı túıemiz?
Negizgi túbirden bolǵan zat esimdi negizgi zat esim deımiz.
Osy oıymyzdy anyqtama boıynsha salystyra qoıaıyq. Oqýlyqtan oqıyq.
Túbir sózge jurnaq jalǵaný arqyly jasalǵan sózderdi týyndy zat esim deımiz.
Ú. Jattyǵý jumystary. Endi 2 - jattyǵýǵa nazar aýdaraıyq.
- Ne isteý kerek?
- Týyndy zat esimderdi terip jazyp, sóz quramyna taldaımyz.
Úİ. Sózdik jumysy.
- Dıqan tyńdy tiledi.
- Endeshe osy sózdi taldap jibereıik. Qalaı túsinesińder.
- Tyń - degen sol jerdiń topyraǵy jaqsy bolsa, buryn egin egilmegen jer bolsa degen tilegi. Ondaı jerde egin jaqsy ósedi, shyǵady.
- Toppen taldap alyńdar. Daıynsyńdar ma?
- Taqtaǵa kim shyǵady?
- Mysaly: jolshy – negizgi zat esim – jol, týyndy zat esim – shy t. s. s.
Úİİ. Sergitý sáti.
Araıly tań atty,
Nurly sáýle taratty.
Jarqyraıdy kúnimiz,
Jarqyraıdy dalamyz. (negizgi jáne týyndy zat esimder taýyp, aıtý)
3 - jattyǵýdy ár top ózdiginen oryndaısyńdar. Topta tekserip, baǵalańdar. (oqytam) Qaı jerde qate ketti?
5 - jattyǵý aýyzsha.
İH. Baǵalaý (oqýshylar bir - birin baǵalaý), túsindirip aıtý.
Hİ. Úıge tapsyrma:
Kúndelikti ashaıyq,
Úı tapsyrmasyn jazaıyq.
Búgingi alǵan bilimdi,
Umytpaı este saqtap alaıyq.