InfoHub Logo

«Sheber synyp» sabaǵy
Taqyryby: «Ólshem birlikter»
Sálemetsizder me? Áriptester!
Bizde barlyq joǵy 5 mın - ol 300s.
Osy 5 mınýt ishine ne sıady, ony biz sizdermen 2 topqa bólinip otyryp ár topqa 3 adamnan bolsa jetip jatyr, myna jerlerge otyrýlaryńyzdy suraımyn. Sizder meniń eksperttik tobym bolasyzdar.
Shynymen de osy 5 mın ishine ne sıýy múmkin:
Bizdiń árqaısysymyzdyń ókpemiz ózinen 100 l aýa shyǵara alady.
Kózimizdiń qaǵýy, kirpiktiń qaǵý qosyndysy 100s - ke sozylady.
Barlyǵymyzdyń qan qysymyz ózgerissiz - 120 - 80mm synap baǵanyn kórsetedi.
Qan tamyrymyzdaǵy qannyń qozǵalys jyldamdyǵy 50sm/sek.
Sizder qabyldaıtyn dybys jıiliginiń ortasha máni - 210 Gs, al árkimniń temperatýrasy 36, 6 S0 ózgerissiz.
Ózderińizdiń fızıka álemine kirip ketkenderińizdi sezip otyrsyzdar ma? Mine munyń bári ólshenedi jáne eseptelinedi.
Ataqty fızık Nıls - Bor «Esh nárseni ólshemeı, onyń bar ekenin bilý múmkin emes» - degen eken.
Endeshe myna taqtaǵa nazar aýdaraıyqshy, myna sózderde ne jetispeı tur.
Aýa kólemi - 160
Kirpik qaǵý ýaqyty - 100
Qan qysymy - 120 - 80
Qan qozǵalysynyń jyldamdyǵy - 50
Dybys jıiligi - 210
Temperatýra - 36. 6
Ólshemderi, ólshem birlikter jetispeıdi.
Árıne, endeshe sol ólshem birlikterdi ornyna qoıa qoıalyq.
Bizdiń búgingi taqyrybymyz: «Ólshem birlikter»
Al myna sózder: jyl, apta, kún, saǵat, mınýt, sekýnd – ýaqyt ólshem birligi.
Endeshe osy sózderden tabıǵat qubylystaryna sáıkes ólshem birlikterdi tabyńyzdar.
Barlyǵy da tabıǵatpen baılanysty.
Mys: kún, jel jyldamdyǵy, jerdiń kúndi tolyq bir aınalýy, jerdiń óz ósinen aınalýy, apta - 7 kún. Kún - 24 saǵ
1 saǵ - 60 mın, 1 mın - 60s - dep bólgen ejelgi vavılondyqtar bolatyn jáne ol eshqandaı da bir tabıǵattaǵy fızıkalyq qubylysqa qatysy joq edi, ol, ol ma sheńberde - 360S, sebebi 1 jylda - 360 kún bolýy múmkin degen gıpotezadan sheńberdi - 1 jyl360 bólikke bólingen kelisim boıynsha ony ǵasyrlar boıy qoldanyp kelemiz shyndap kelgende tabıǵı qurylymy joqqa tán.
Ia kóptegen ólshem birlikter tabıǵat ózgerisimen baılanysty emes, sondyqtan qazir olarmen álemde óte qyzyqty jaıttar bolyp jatyr.
Mys: aqparat kólemin bıt, baıtpen ólshesek, ár kúndelikti oqýshy baǵasyn 4 pen 5 - ti UBT - gi upaı sanymen ólshep jatyrmyz. Endeshe bir ólshem birlikter paıda bolsa, biri joǵalyp jatady. Bolashaqta adamdardy ne kútip tur, HHİ ǵasyr balasy neni ólsheıdi jáne qandaı ólshem birliktermen ólsheıdi. Endeshe biz ózgeretin shamalarǵa daıyn bolýymyz kerek, jáne jańa ólshem birlikterge tez úırenýimiz kerek.
Eksperttik topqa suraǵym bar: 1. Ýaqytty ( kg) ólsheýge bola ma?
Bolmaıdy, bolady, óz pikirlerińdi aıtsańyzdar.
Ia mysaly qum saǵatty tarazynyń ústine qoıalyq, qumnyń aǵýyna baılanysty tarazy tili ózgeredi, endeshe osy ózgerý shamasyn kg ornyna ýaqyttyń ózgerý shamasymen gradýırlesek ýaqyt shyǵar edi ǵoı.
2. Dúkenge bara jatyp, dúkenge deıin qansha qaldy dep surasa ne dep jaýap berýge bolady? Jaýap: 2m, 15 mın, 5 - aq qadam qaldy, úı sanymen mys: myna úıdiń artynda, kvartalmen ólsheýge bolady.
Árıne bul suraqtardyń barlyǵynda da negizgi fızıkalyq ólshem birlikterdi qoldanyp jatyrmyz.
Al ómirde árdaıym basqa da qandaı da bir zatty ólshegińiz kele me?
Mys: tárbıe deńgeıin, muǵalim sheberligin, rýh kúshin, oı - sana eńbegin, óner energıasynyń ólshemi ne? Olardy ólsheıtin quraldar bar ma? Bul ólshemderdiń árqaısysynyń óz ólshem birlikteri bolýy múmkin ǵoı.
Eksperttik topqa tapsyrma:
Mynadaı 2 sózge ólshem birlikter oılap jazyp kórelik 2 plakatqa top jumysy
Shabyt – qanat qaǵýmen, óner shyńynyń bıiktigimen, qanat qaǵý eni, baqyt sanymen t. s. s
Tańdaný ( tań qalý)- kóz bajyraıýy, kirpik qaǵý jıiligi, t. s. s
Al kórermenderge: Kóńil kúı ólshem birligi:- kúlki sany, kúlki eni ( sm), kúlki dybysy (db), kóz janary ( janyp turýy) ( fotometrıa), óleń jyrlarmen, kıim kıý úlgisi,(metr) stýdent zachetymen, maqtaý estý, madaqtaý.
Rahmet: Sabaq - tildesý ( sóılesý) óneri.
Fızıka - ǵylymdardyń ǵylymy
Ólshem birlik - qınalmaı ólsheý óneri - dep sabaǵymyzdy aıaqtaımyn.
Fızıka tildeser tabıǵattyń tili eken ǵoı
Kóz tartar sulýlyqtyń syry eken ǵoı.
Attasań aıaǵyńdy, aldyńdy orap,
Artyńnan qalmaıdy eken tiri de ol.
Salǵan án, aıtylǵan sóz, ishilgen as,
Ǵaryshtyń kemeleri, atylǵan tas
Aqqan sý, soqqan daýyl, aıtylǵan jyr, Báriniń baǵynary fızıka - ǵoı.