Ońtústik Amerıkanyń geografıalyq orny. Ashylý jáne zerttelý tarıhy
Batys Qazaqstan oblysy, Aqjaıyq aýdany,
Almaly orta jalpy bilim beretin mektebi.
Geografıa, ekologıa pániniń muǵalimi Sabırov Erbol Amangeldiuly
Sabaqtyń taqyryby: Ońtústik Amerıkanyń geografıalyq orny. Ashylý jáne zerttelý tarıhy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik. Ońtústik Amerıkanyń geografıalyq ornyna, zerttelý tarıhyna sıpattama bere otyryp, onyń jaǵalaýyndaǵy muhıttar men teńizderdiń materık tabıǵaty úshin mańyzyn túsindirý.
Tárbıelik. Oqýshylardy geografıalyq ashylýlarǵa qyzyǵýshylyq týǵyzý, álemdi tanyp bilýge baýlý, tabıǵatty qorǵaýǵa, súıýge tárbıeleý.
Damytýshylyq. Oqytý barysynda ár túrli ádis – tásilderdi qoldaný arqyly oqýshylardyń belsendiligin, qyzyǵýyn arttyrý, kartamen jumys jasaýdy jetildirý.
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaqty meńgerý.
Sabaqtyń ádisi: ınteraktıvti taqtamen jumys, « Kim kóp biledi?» oıyny, baıandaý, sáıkestendirý testi, Venn dıagramsy, kartamen jumys.
Pánaralyq baılanys: tarıh, bıologıa, ekologıa, ádebıet.
Sabaqtyń kórnekiligi: dúnıejúziniń jáne Ońtústik Amerıkanyń fızıkalyq kartalary, oqýlyq, ınteraktıvti taqta, atlas, keskin karta, úlestirmeli qaǵazdar, sýretter, qosymsha materıaldar.
Sabaqtyń barysy. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen sálemdesip, olardy túgendep, baǵalaý paraǵyn berý.
Úı tapsyrmasy: Ár top ishinde jeke oqýshylarǵa úlestirmeli qaǵazdar taratý.
I. « Qyzyǵýshylyqty oıatý» kezeńi. Muǵalim oqýshylarǵa Soltústik Amerıka aıasynda suraqtar beredi.
Top jetekshilerine baǵalaý paraǵy beriledi. Olar juldyzsha salyp, belgilep otyrady. Árbir suraq bir juldyzshamen baǵalanady. « Kim kóp biledi?» oıyny.
Suraqtar:
1. Soltústik Amerıka materıgi qandaı ejelgi materıktiń qaldyǵy?
2. Soltústik Amerıkanyń jeriniń aýdany? 3. Materıktiń ońtústigindegi shetki núktesi?
4. Materık jaǵalaýyna alǵash kelgen saıahatshy kim?
5. Materıktiń eń bıik taý shyńy?
6. Soltústik Amerıka men Ońtústik Amerıkany bólip turǵan kanal?
7.,, Mıssısıpı,, ózeniniń ataýy úndister tilinde ne degendi bildiredi?
8. Artıkalyq shól zonasynda tirshilik etetin Dúnıejúzilik Qyzyl kitapqa engizilgen janýar?
9. Materıktiń ortalyq bólikterinde bolatyn quıyn tárizdi daýyl?
10. Soltústik Amerıkanyń Uly kólderin atańdar?
II. « Ǵajaıyp Ońtústik Amerıka» kezeńi.
Tanystyrý.
Men ózim boldym biraz jumbaq meken
Jaǵama alǵash júzip Kolýmb kelgen,
Úndistandy taptym dep qatelesip,
Halqymdy úndister dep atap ketken.
Eń uzyn taý tizbegi jer betinde
Ádemi, kórkem sulý And mende,
Ústirtter, oıpattar bar, jazyqtar bar
Ylǵaldyń mol mólsheri taǵy mende...
Jańa sabaqtyń jospary.
1. Ońtústik Amerıkanyń geografıalyq orny.
2. Jaǵalaýdaǵy muhıttar men teńizder.
3. Ashylý jáne zerttelý tarıhy.
1. Ońtústik Amerıka Soltústik Amerıka materıgimen Amerıka degen dúnıe bóligin quraıdy. Al tildik ereksheligine qaraı materıkti Ortalyq Amerıkamen qosyp, Latyn Amerıkasy dep ataıdy. Eń endi jeri 50o. s. boıyna sáıkes keledi. Jaǵalaýlary kópshilik bóliginde tik jartasty, onsha tilimdenbegen bolyp keledi. Materık jaǵalaýlaryna jaqyn mańda araldar az, tek ońtústik – batysy men qıyr ońtústiginde birneshe araldar toby kezdesedi. Araldardyń eń irisi – Magellan buǵazy arqyly materıkten bólinip jatqan Otty Jer araly. (Ońtústik Amerıkanyń fızıkalyq kartasy)
2. Materıktiń batysyn Tynyq muhıty, al shyǵys jaǵalaýlaryn Atlant muhıtynyń sýlary shaıyp jatyr. Ońtústik Amerıka jaǵalaýlarynda materıktik qarań óte ensiz, ásirese, Tynyq muhıt jaǵalaýynda birden tereń shuńǵymalar bastalady. Materıktiń soltústik jaǵalaýyn Atlant muhıtynyń Karıb teńizi shaıyp jatyr.
3. Ońtústik Amerıkany zerttegen saıahatshylar týraly áńgime. ( 2 - qosymsha)
III. «Oı - tolǵanys» kezeńi.
1.« Sáıkestendirý testi»
Ashylý jáne zerttelý tarıhy boıynsha:
Tolyq nusqasyn júkteý
Almaly orta jalpy bilim beretin mektebi.
Geografıa, ekologıa pániniń muǵalimi Sabırov Erbol Amangeldiuly
Sabaqtyń taqyryby: Ońtústik Amerıkanyń geografıalyq orny. Ashylý jáne zerttelý tarıhy.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik. Ońtústik Amerıkanyń geografıalyq ornyna, zerttelý tarıhyna sıpattama bere otyryp, onyń jaǵalaýyndaǵy muhıttar men teńizderdiń materık tabıǵaty úshin mańyzyn túsindirý.
Tárbıelik. Oqýshylardy geografıalyq ashylýlarǵa qyzyǵýshylyq týǵyzý, álemdi tanyp bilýge baýlý, tabıǵatty qorǵaýǵa, súıýge tárbıeleý.
Damytýshylyq. Oqytý barysynda ár túrli ádis – tásilderdi qoldaný arqyly oqýshylardyń belsendiligin, qyzyǵýyn arttyrý, kartamen jumys jasaýdy jetildirý.
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaqty meńgerý.
Sabaqtyń ádisi: ınteraktıvti taqtamen jumys, « Kim kóp biledi?» oıyny, baıandaý, sáıkestendirý testi, Venn dıagramsy, kartamen jumys.
Pánaralyq baılanys: tarıh, bıologıa, ekologıa, ádebıet.
Sabaqtyń kórnekiligi: dúnıejúziniń jáne Ońtústik Amerıkanyń fızıkalyq kartalary, oqýlyq, ınteraktıvti taqta, atlas, keskin karta, úlestirmeli qaǵazdar, sýretter, qosymsha materıaldar.
Sabaqtyń barysy. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen sálemdesip, olardy túgendep, baǵalaý paraǵyn berý.
Úı tapsyrmasy: Ár top ishinde jeke oqýshylarǵa úlestirmeli qaǵazdar taratý.
I. « Qyzyǵýshylyqty oıatý» kezeńi. Muǵalim oqýshylarǵa Soltústik Amerıka aıasynda suraqtar beredi.
Top jetekshilerine baǵalaý paraǵy beriledi. Olar juldyzsha salyp, belgilep otyrady. Árbir suraq bir juldyzshamen baǵalanady. « Kim kóp biledi?» oıyny.
Suraqtar:
1. Soltústik Amerıka materıgi qandaı ejelgi materıktiń qaldyǵy?
2. Soltústik Amerıkanyń jeriniń aýdany? 3. Materıktiń ońtústigindegi shetki núktesi?
4. Materık jaǵalaýyna alǵash kelgen saıahatshy kim?
5. Materıktiń eń bıik taý shyńy?
6. Soltústik Amerıka men Ońtústik Amerıkany bólip turǵan kanal?
7.,, Mıssısıpı,, ózeniniń ataýy úndister tilinde ne degendi bildiredi?
8. Artıkalyq shól zonasynda tirshilik etetin Dúnıejúzilik Qyzyl kitapqa engizilgen janýar?
9. Materıktiń ortalyq bólikterinde bolatyn quıyn tárizdi daýyl?
10. Soltústik Amerıkanyń Uly kólderin atańdar?
II. « Ǵajaıyp Ońtústik Amerıka» kezeńi.
Tanystyrý.
Men ózim boldym biraz jumbaq meken
Jaǵama alǵash júzip Kolýmb kelgen,
Úndistandy taptym dep qatelesip,
Halqymdy úndister dep atap ketken.
Eń uzyn taý tizbegi jer betinde
Ádemi, kórkem sulý And mende,
Ústirtter, oıpattar bar, jazyqtar bar
Ylǵaldyń mol mólsheri taǵy mende...
Jańa sabaqtyń jospary.
1. Ońtústik Amerıkanyń geografıalyq orny.
2. Jaǵalaýdaǵy muhıttar men teńizder.
3. Ashylý jáne zerttelý tarıhy.
1. Ońtústik Amerıka Soltústik Amerıka materıgimen Amerıka degen dúnıe bóligin quraıdy. Al tildik ereksheligine qaraı materıkti Ortalyq Amerıkamen qosyp, Latyn Amerıkasy dep ataıdy. Eń endi jeri 50o. s. boıyna sáıkes keledi. Jaǵalaýlary kópshilik bóliginde tik jartasty, onsha tilimdenbegen bolyp keledi. Materık jaǵalaýlaryna jaqyn mańda araldar az, tek ońtústik – batysy men qıyr ońtústiginde birneshe araldar toby kezdesedi. Araldardyń eń irisi – Magellan buǵazy arqyly materıkten bólinip jatqan Otty Jer araly. (Ońtústik Amerıkanyń fızıkalyq kartasy)
2. Materıktiń batysyn Tynyq muhıty, al shyǵys jaǵalaýlaryn Atlant muhıtynyń sýlary shaıyp jatyr. Ońtústik Amerıka jaǵalaýlarynda materıktik qarań óte ensiz, ásirese, Tynyq muhıt jaǵalaýynda birden tereń shuńǵymalar bastalady. Materıktiń soltústik jaǵalaýyn Atlant muhıtynyń Karıb teńizi shaıyp jatyr.
3. Ońtústik Amerıkany zerttegen saıahatshylar týraly áńgime. ( 2 - qosymsha)
III. «Oı - tolǵanys» kezeńi.
1.« Sáıkestendirý testi»
Ashylý jáne zerttelý tarıhy boıynsha:
Tolyq nusqasyn júkteý