- 05 naý. 2024 01:48
- 219
Ózgelik etis, yryqsyz etis
Qazaq tili. 6 - synyp.
Sabaqtyń taqyryby: Ózgelik etis. Yryqsyz etis.
Sabaqtyń maqsaty:
A) Bilimdilik: oqýshylarǵa ózgelik etis, yryqsyz etis, jasalý joldary týraly túsinik berý, oqýshy oıynda jattyǵýlar arqyly bekitý.
Á) Damytýshylyq: oqýshynyń este saqtaý qabiletin arttyryp, jattyǵý jumystary arqyly oı órisin damytý
B) Tárbıelik: tárbıe men bilim egiz uǵym ekenin boılaryna sińirý, durys túsinýge, oryndy sóıleýge, izdenimpazdyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: dástúrli
Tıpi: aralas
Ádisi: taldaý, salystyrý, terip alý
Kórnekiligi: kesteler, paraqshalar
Pánaralyq baılanys: ádebıet, ózin - ózi taný
Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý. Psıhologıalyq daıarlyq.
Geometrıalyq fıgýralar boıynsha toptardyń minezin anyqtaý:
Úshburysh - jigerli, ózine senimdi, tez sheshim qabyldaıdy, qajyrly tulǵa, lıder. Shydymdy, táýekelshil.
Tórtburysh - batyl, barlyq qubylystarǵa qyzyǵýshylyq bildiredi. Áýesqoı. sýyq tıip aýrýǵa jáne jaraqattanýshylyqqa degen betalystary basym.
Sheńber:
- tulǵaaralyq qatynastarda úılesimdilikke talpynýshy, baılanysqa túsýshi, meıirimdi, janashyrlyqqa qabiletti, jomart;
- tanymal emes sheshim qabyldaýǵa tyrysady, basshylyqta demokratıaly basshylyq stılin ustanýshy;
- kún tártibi maıyspaly, qoǵamdyq jumystarǵa beıim;
- týma psıholog.
Geometrıalyq fıgýralarǵa baılanysty bir - birimen amandasady:
Úshburysh: qol alysyp;
Tórtburysh: ózge tilde.
Dóńgelek: ym - ıshara arqyly.
İİ Úı jumysy.
Ózdik etistiń erejesin jattaý. Jattyǵý oryndaý.
İİİ Jańa sabaq.
Ózgelik etis qımyldyń, is - árekettiń sóılemdegi is ıesi ıaǵnı sýbektiniń ózi emes, ekinshi bir basqa sýbekt, qımyldy oryndaýshy arqyly istelinetinin bildirip, belgili jurnaqtar arqyly jasalady. Ol jurnaqtar:
1) - ǵyz, - giz, - qyz, - kiz, otyr - ǵyz, júr - giz, aıt - qyz, jet - kiz;
2) - dyr, - dir, - tyr, - tir, - yr, - ir, sal - dyr, sen - dir, as - tyr, tik - tir, ket - ir, as - yr;
3 - set, - t; jasa - t, sóıle - t t. b.
Demek, ózgelik etisti sóılemde kımyldy, is - áreketti iske asyrýshy eki sýbekt bolady: biri — sol kımyldy oryndatýshy, ekinshisi — qımyldy tikeleı oryndaýshy, bul ǵylym tilinde agens dep atalady. Mysaly: Ol balasyna óleń aıtqyzdy.
Yryqsyz etis İs - árekettiń atqarýshysy, qımyl ıesi arnaıy aıtylmaı, qımyl ózdiginen isteletindigi kórinedi de, - yl, - il, - l túbirdiń ishinde l dybysy bolsa - yn, - in, - n jurnaqtary arqyly jasalatyn etis túri yryqsyz etis dep atalady. Yryqsyz etis tek sabaqty etistikten jasalady, ózi jalǵanǵan sabaqty etistikti salt etistikke aınaldyrady: sóz aıt - yldy, ýáde ber - il - di, shart jasa - l - dy, úı taza - la - n - dy, qamal al - yn - dy, úı sal - yn - dy t. b.
Sabaqtyń taqyryby: Ózgelik etis. Yryqsyz etis.
Sabaqtyń maqsaty:
A) Bilimdilik: oqýshylarǵa ózgelik etis, yryqsyz etis, jasalý joldary týraly túsinik berý, oqýshy oıynda jattyǵýlar arqyly bekitý.
Á) Damytýshylyq: oqýshynyń este saqtaý qabiletin arttyryp, jattyǵý jumystary arqyly oı órisin damytý
B) Tárbıelik: tárbıe men bilim egiz uǵym ekenin boılaryna sińirý, durys túsinýge, oryndy sóıleýge, izdenimpazdyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: dástúrli
Tıpi: aralas
Ádisi: taldaý, salystyrý, terip alý
Kórnekiligi: kesteler, paraqshalar
Pánaralyq baılanys: ádebıet, ózin - ózi taný
Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý. Psıhologıalyq daıarlyq.
Geometrıalyq fıgýralar boıynsha toptardyń minezin anyqtaý:
Úshburysh - jigerli, ózine senimdi, tez sheshim qabyldaıdy, qajyrly tulǵa, lıder. Shydymdy, táýekelshil.
Tórtburysh - batyl, barlyq qubylystarǵa qyzyǵýshylyq bildiredi. Áýesqoı. sýyq tıip aýrýǵa jáne jaraqattanýshylyqqa degen betalystary basym.
Sheńber:
- tulǵaaralyq qatynastarda úılesimdilikke talpynýshy, baılanysqa túsýshi, meıirimdi, janashyrlyqqa qabiletti, jomart;
- tanymal emes sheshim qabyldaýǵa tyrysady, basshylyqta demokratıaly basshylyq stılin ustanýshy;
- kún tártibi maıyspaly, qoǵamdyq jumystarǵa beıim;
- týma psıholog.
Geometrıalyq fıgýralarǵa baılanysty bir - birimen amandasady:
Úshburysh: qol alysyp;
Tórtburysh: ózge tilde.
Dóńgelek: ym - ıshara arqyly.
İİ Úı jumysy.
Ózdik etistiń erejesin jattaý. Jattyǵý oryndaý.
İİİ Jańa sabaq.
Ózgelik etis qımyldyń, is - árekettiń sóılemdegi is ıesi ıaǵnı sýbektiniń ózi emes, ekinshi bir basqa sýbekt, qımyldy oryndaýshy arqyly istelinetinin bildirip, belgili jurnaqtar arqyly jasalady. Ol jurnaqtar:
1) - ǵyz, - giz, - qyz, - kiz, otyr - ǵyz, júr - giz, aıt - qyz, jet - kiz;
2) - dyr, - dir, - tyr, - tir, - yr, - ir, sal - dyr, sen - dir, as - tyr, tik - tir, ket - ir, as - yr;
3 - set, - t; jasa - t, sóıle - t t. b.
Demek, ózgelik etisti sóılemde kımyldy, is - áreketti iske asyrýshy eki sýbekt bolady: biri — sol kımyldy oryndatýshy, ekinshisi — qımyldy tikeleı oryndaýshy, bul ǵylym tilinde agens dep atalady. Mysaly: Ol balasyna óleń aıtqyzdy.
Yryqsyz etis İs - árekettiń atqarýshysy, qımyl ıesi arnaıy aıtylmaı, qımyl ózdiginen isteletindigi kórinedi de, - yl, - il, - l túbirdiń ishinde l dybysy bolsa - yn, - in, - n jurnaqtary arqyly jasalatyn etis túri yryqsyz etis dep atalady. Yryqsyz etis tek sabaqty etistikten jasalady, ózi jalǵanǵan sabaqty etistikti salt etistikke aınaldyrady: sóz aıt - yldy, ýáde ber - il - di, shart jasa - l - dy, úı taza - la - n - dy, qamal al - yn - dy, úı sal - yn - dy t. b.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.