InfoHub Logo

"Sheberdiń qoly altyn", - deıdi atam qazaq. Sózge de sheber, iske de usta halqymyzdyń zor mádenıeti men ónerin pash etetin qundylyqtarynyń biri - onyń qolóneri. Aǵashtan, temirden túıin túıgen, júnnen kóz jaýyn alatyndaı buıym jasaǵan, asyl tastardan sán buıymdaryn soqqan, súıek pen múıizdi, shıdi qıynynan qıystyrǵan halyq sheberleriniń isi - maqtaýǵa turatyn óner týyndysy.

Órmek - alasha, basqur, qorjyn t.b. toqıtyn kóptegen bólikterden turatyn kúrdeli toqyma quraly.
Termeli órmek - kilem toqıtyn qural. Buǵan, jalpaq toqyma buıymdary toqylady.
Jáı órmek - ensiz qur, baý, terme, basqur sıaqty buıymdar toqıtyn qural. Ol birneshe bólikterden turady.
Qazyq - jeli jáne órmek órisi úshin qajet qazyqtar.
Kergish qazyq - órmek órisin aldyńǵy jaǵynan kerip turatyn qazyq.
Kúıeý qazyq - "jetim qazyq", órmekti art jaǵynan kerip turatyn qazyq.
Mosy - arqalyqty kóterip turatyn úsh butty qural.
Adarǵy - órmek erisiniń astyńǵy jáne ústińgi betterin aıqastyratyn aǵash qural.
Serý aǵash - órmek órisi enin, jipterin birdeı etip ustap turatyn qural.
Júgirtpe - arqaý jibin ótkizip turatyn qural.
Qylysh - adarǵydan keıin arqaý jibin tyǵyzdaıtyn qylysh tárizdi aǵash.
Baqylaý jip - óris jipteri shatyspaý úshin qoldanylatyn bólek jip.
Tergish - órnek shyǵarý úshin túrli tústi jipterdi teretin (irikteıtin) aǵash qural.
Erkek jip - kúzýde turǵan jeli jipteriniń ústińgi beti.
Urǵashy jip - astyńǵy beti.
Shatys - erkek jáne urǵashy jipterdiń adarǵy arqyly aıqasýy.
Tartý jip - kúzýdi qozǵalmaý úshin qatty tartyp, bekitip qoıatyn myqty jip.
Arqaý - tergishten keıin shatysty ustap qalatyn, júgirtpege oralǵan arqaý jip.
Alqa - omyraýǵa taǵatyn, kóbinese kúmisten soǵylatyn áıelderdiń sándik, ásemdik buıymy.
Bilezik - bilekke salatyn, kúmisten, altynnan soǵylatyn áıel buıymy. Jasalýyna qaraı altyn bilezik, kúmis bilezik, quıma bilezik, saǵat bilezik, topsaly bilezik, burama bilezik, qos bilezik t.b. ataýlary bar.
Bes bilezik - altyn, kúmisten, asyl tastardan kóz ornatylǵan, kúmis shynjyr arqyly bes saqına bekitilgen asa qymbat bilezik.
Baldaq - altynnan, kúmisten soǵylǵan jumyr saqına.
Júzik - qymbat tastardan kóz ornatylǵan jalpaq saqına. Onyń erkekter de, áıelder de taǵatyn túrleri bolady.
Monshaq - túrli tastar men shynydan jasalǵan, jipke tizilgen, moıynǵa, qolǵa salatyn, kıimge taǵatyn sán buıymy.
Talmonshaq - birneshe qatar tiziletin monshaqtar.
Tumarsha - sándik úshin omyraýǵa taǵatyn úshburyshty, salpynshaqty kúmis buıym.
Mańdaısha - sáýkele t.b. kıim mańdaıyna taǵatyn, kóz ornatylǵan kúmis buıym.
Saqına - saýsaqqa salatyn, ártúrli úlgide kúmisten, altynnan t.b. metaldan soǵylatyn buıym.
Tanakóz - shar tárizdi kúmiske tastan kóz ornatylǵan túıme tárizdi sándik buıym.
Óńirjıek - salpynshaqtar taǵyp, úzbelep jalǵaǵan, omyraýǵa sán beretin, túrli tústi tastardan kóz ornatylǵan ásemdik alqalar tizbesi.

 

Qolóner - zor óner (1)

Qolóner - zor óner (2)

Qolóner - zor óner (4)

 

---