InfoHub Logo

2025 жылдың алғашқы тоқсанында Қазақстанда зейнетақы төлемдеріне бөлінген қаражат көлемі 1 триллион 44 миллиард теңгеден асты. Бұл туралы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі хабарлады.

Аталған соманың 337,6 млрд теңгесі – базалық зейнетақы, ал 706,7 млрд теңгесі – ынтымақты зейнетақы төлеміне жұмсалған. Елдегі зейнеткерлердің жалпы саны – 2 миллион 465 мың адамды құрап отыр.

Министрліктің 2025 жылғы 1 сәуірдегі мәліметінше, орташа зейнетақы мөлшері – 143 622 теңге. Оның ішінде:

• Ынтымақты зейнетақы – 95 963 теңге
• Базалық зейнетақы – 47 659 теңге

Зейнетақы жүйесінің құрылымы
Қазақстанда зейнетақы төлемі бірнеше бөліктен тұрады. Базалық зейнетақы барлық зейнет жасына жеткен азаматтарға беріледі және оның көлемі еңбек өтіліне қарай есептеледі. Ал ынтымақты зейнетақы – еңбек өтілі 1998 жылға дейін қалыптасқан азаматтарға төленетін жүйе. 1998 жылдан бастап елімізде жинақтаушы зейнетақы жүйесі енгізілген болатын, сондықтан қазіргі зейнеткерлердің көпшілігі осы екі компоненттен төлем алып отыр.

Сарапшылар не дейді?
Экономистердің айтуынша, зейнетақы төлемдерінің жылдан-жылға артуы елдегі инфляциялық жағдаймен және әлеуметтік қажеттіліктермен байланысты. Алайда, орташа зейнетақы мөлшері күнкөріске қажетті нақты деңгеймен салыстырғанда әлі де төмен. Мәселен, 2025 жылы күнкөріс минимумы 55 мың теңге шамасында болса да, коммуналдық қызметтер мен дәрі-дәрмек бағасының күрт өсуі зейнеткерлердің қаржылық ауыртпалығын арттырып отыр.

Сарапшы Марат Байсейітовтің айтуынша, елдегі зейнеткерлердің басым бөлігі — жалғыз табыс көзі ретінде зейнетақыны пайдаланады. "Осы себепті үкіметтің бұл бағыттағы кез келген қаржылық шешімі халықтың әлеуметтік жағдайына тікелей әсер етеді", – дейді ол.

Мемлекет тарапынан зейнетақы мөлшерін жыл сайын индекстеу жүргізіліп отырғанымен, сарапшылар бұл өсім зейнеткерлердің нақты қажеттіліктеріне толық сай келмейтінін айтады. Алдағы уақытта зейнетақы жүйесін жетілдіру, жинақтаушы жүйені тиімді басқару және өмір сүру ұзақтығына байланысты жаңа тетіктерді енгізу – басты міндеттердің бірі болып отыр.