InfoHub Logo

Adamzat koronavırýs sıaqty indettermen erte zamandardan beri kúresip keledi. Osydan bir ǵasyr buryn oryn alǵan "ıspan tumaýyda" álemde qanshama adamnyń ómirin jalmady. Tarıhta bezgek, sheshek sıaqty juqpaly aýrýlarda boldy. Olarda qanshama adamnyń ómirine qaýip tóndirdi. Koronavırýs – latynnyń crowns (táj) nemese halos (sheńber) degen sózderinen paıda bolǵan ataý. Vırýsty mıkroskoppen qaraǵanda, osy ekeýiniń qosyndysyn eske túsiredi. Bul vırýstar tobyna da adamǵa zıanyn tıgizetin birneshe túr kiredi. Koronavırýs 2019 jyldyń jeltoqsanynda Qytaıdyń ortalyǵyndaǵy Hýbeı provınsıasynyń Ýhan qalasynda paıda boldy. Ony alǵashqy bolyp juqtyrǵandardyń kóbi teńiz ónimderin satatyn bazarǵa barǵan nemese sonda jumys istegen turǵyndar boldy. Keıin álemge tarap, bizdiń elge de jetti. Demek, bul derttiń tarıhy uzaq, quramy kúrdeli, zaqymdaýy kúshti bolǵan.

Koronovırýs jalpy adamzatqa zıany, juqpaly, zıandy tumaý retinde tirkelgen. Osyndaı kóp túrli qorqynyshty aýrýlardyń qosyndysy bolǵandyqtan álem bul aýrýdyń vaksınasyna, emine, aldyn alý sharasyna daıyn bolǵan joq. Sol úshin búkil álemdik alapat retinde tirkelip otyr. Demek munyń qıyndyǵy kúrdeli ekendiginde. Bylaısha aıtqanda, qorqynyshty bir ǵana dert emes, qorqynyshty 5-6 aýrýdyń jıyntyǵy bolyp, adamzatqa úreıli alapat ákelip otyr. Meıli ony kim jasasyn, bireýler aıtady: «Amerıka jasady» dep, bireýler aıtady: «Qytaı jasady» dep. Biraq kim jasasada adamzatqa ákelgen osy ǵasyrdyń ishindegi úlken alapat dert. Osyndaı kúrdeli, tosyn, kóp túrli qozdyrǵyshtyǵy osy retki koronavırýstyń jalpy burynǵy aýrýlarǵa uqsamaıtyndyǵynda. Rasynda da álemdik alapat dep esepteımiz.. Bul koronavırýs jónindegi jalpy tujyrym álemdik pandemıa bolyp sanaldy. Al bizdiń Qazaqstanda koronavırýs qanshalyq damydy, ıaǵnı qanshalyq juqty degende bizdiń Qazaqstan boıynsha búkil memleket boıynsha árbir oblys, árbir aýdan, árbir aýyl aman qalǵan joq. Barlyq jerlerge taraldy. Tipti mynaý pnevmonıa (ókpe qabynýy) ne bolmasa tumaý dep qabyldadyq. Áıteýir bizdiń halqymyzǵa ókpe qabynýy jáne tumaý bolyp keldi. Al zardaby eshqashan sol koronavırýstan kem bolǵan joq. Biz koronovırýstyń atynan qorqamyz. Shynynda ókpe qabynýymenen tumaý koronavırýstyń zıanynan eshqandaı tómen bolǵan joq. Halqymyz qanshama zıan shekti, qanshama ekonomıkalyq daǵdarys boldy, qanshama jaqsy adamdarymyzdan, jastarymyz, qarttarymyz osy aýrýdan kóz jumdy. Pnevmonıa dedik, ókpe qabynýy dedik, tumaý dedik , áıteýir atyn solaı qoıdyq. Biraq bul áli dáleldengen joq.

Talǵar aýdany Erkin aýyly №26 JBBOM. 11 synyp oqýshysy Qydyraly Mılana Dastanqyzy

---