InfoHub Logo

Qyzylorda medısınalyq joǵary koleji

Stýdent: Maýsheva Aıgýl Ryspaevna

Ǵylymı jetekshi: Aıjan Bazarǵalıqyzy

Taqyryptyń ózektiligi: Reanımasıa jáne anestezıologıa bóliminiń palatalarynda operasıadan keıingi, óte aýyr jáne keıde úmitsiz pasıentterdi emdeıdi, olar múldem dármensiz jáne olar  kez-kelgen qajettilikterin óz betinshe oryndaı almaıdy. Olar tolyǵymen meıirgerlerdiń:  biliktiligine, meıirimdiligine, jan jylýyna, nazary men jaýapkershiligine tikeleı baılanysty bolady. Sondyqtan meıirgerdiń jumysy meıirgerlik manıpýlásıalardy (asqazan ishiniń aspırasıasy, ınfýzıalyq terapıa, qýyqtyń kateterızasıasy,kútimniń barlyq túri jáne t.b.) oryndaýmen aıqyndalady. Reanımasıa bólimshesiniń meıirgerinen pasıentti qaraý, sheshim qabyldaý jáne reanımasıa kezinde jyldamdyq pen joǵary kásibılikti talap etedi. Osyǵan baılanysty reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi meıirgerdiń róli artady, óıtkeni kóp jaǵdaıda pasıent óz shaǵymdaryn tikeleı meıirgerge aıtady, al meıirger óz tarapynan aralasýlar jasap, pasıent ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa kútim kórsetedi.  Degenmen, álemdik kórsetkishter keıingi jańa jas býyndy meıirgerlerdiń kútim jasaýynda birshama olqylyqtardyń oryn alyp, pasıentterde qosymsha asqynýlardyń paıda bolyp jatqandyǵyn kórsetti. Osylaısha, meıirgerdiń emdelýshi pasıentterdegi bolatyn asqynýlardy aldyń alýdaǵy róli (bilimi, biliktiligi, tájirıbesi) ózekti bolyp sanalady.

Statısıkalyq málimetter

Jyl saıyn álemde 1,7 mıllıard adam, naqtyraq aıta ketetin bolsaq, AQSH-ta - 76 mln-ǵa deıin,  Kanadada - 11-13 mln., Fransıada - 750 myń, Ulybrıtanıada – shamamen 2 mln., al Reseıde – shamamen 800 myń adam osy anestezıadan keıingi túrli asqynýlarǵa shaldyqqan [1].

Shveısarıada júrgizilgen zertteýlerge sáıkes, jalpy anestezıa ádisterimen týyndaǵan aýyr asqynýlardyń jıiligi 40 000-nan 200 000-ǵa  deıin qamtıdy [2].

Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń (DDSU) esepteýlerine sáıkes, DDSU-ǵa múshe 56 eldiń málimetterine súıene otyryp, álemde jyl saıyn shamamen 230 mıllıon iri hırýrgıalyq aralasý jasalady [3]. Indýstrıaldy elderde perıoperasıalyq asqynýlardyń jıiligi 3-ten 16% - ǵa deıin, 0,4-ten 0,8% - ǵa deıin anestezıanyń aýyr zaqymdanýmen nemese ólimmen aıaqtalady eken.

Damýshy elderde aýqymdy operasıalyq aralasýlar kezinde ólim-jitim 5-10% quraıdy. Afrıkanyń Saharasynyń  keıbir bólikterinde 150 pasıenttiń biri tek bir jalpy anestezıadan qaıtys bolady [4].

Batys Eýropa elderinde sepsıspen aýyratyn pasıentterdiń jyl saıynǵy sany 500 myńnan asady. Eýropalyq málimetterge sáıkes reanımasıa jáne anestezıologıa bólimsheleriniń pasıentteri arasynda aýyr sepsıs jıiligi 2 - den 18% - ǵa deıin, al septıkalyq shok-3-ten 4% - ǵa deıin [5].

Sondaı-aq asfıksıadan (tunshyǵýdan) 2015 jyly búkil álem boıynsha 9,8 mıllıon jaǵdaı tirkelip, 35600 adam qaıtys boldy [6]. 2018 jyly Amerıka Qurama Shtattarynda asfıksıadan 5084 adam, 2017 jyly 5216 adam, 2016 jyly 4829 adam qaıtys boldy. Tunshyǵýdan bolatyn ólim egde jastaǵy adamdarda jıi kezdesedi, olardyń sebebi kóbinese tamaq bolyp tabylady [7].

Zertteý maqsaty: Kópbeıindi oblystyq aýrýhananyń reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi emdelýshi  pasıentterde bolatyn asqynýlardyń aldyn alýdaǵy meıirgerdiń rólin saýalnama arqyly  anyqtaý.

Mindetteri:

1. Reanımasıa jáne jáne anestezıologıa bólimindegi asqynýlardyń túrlerin qarastyrý;

2. Reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi meıirgerlik kútim ereksheligi zerdeleý;

3. Kópbeıindi oblystyq aýrýhananyń reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi emdelýshi  pasıentterde bolatyn asqynýlardyń aldyn alýdaǵy meıirgerdiń rólin  saýalnama arqyly  anyqtaý

4. Saýalnama nátıjesin taldaý jáne qorytyndy jasaý

Tásilder men materıaldar

Zertteý jumysy Kópbeıindi oblystyq aýrýhanasynda júrgizildi. Zertteýge jalpy 30 respondent, onyń ishinde 20 bólim meıirgerleri jáne 10 bólimdegi pasıentter qatysty.

Zertteý túri: Sapalyq zertteý, fenomenaldy, maqsatty

Zertteý maqsaty: Kópbeıindi oblystyq aýrýhananyń reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi emdelýshi  pasıentterde bolatyn asqynýlardyń aldyn alýdaǵy meıirgerdiń rólin saýalnama arqyly  anyqtaý. Zertteý nátıjeleri negizinde reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi emdelýshi  pasıentterde múmkin bolatyn asqynýlardyń aldyn-alý prosesinde meıirgerdiń rólin anyqtap, reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi emdelýshi  pasıentterde múmkin bolatyn asqynýlardy aldyn-alý prosesindegi meıirger rólin arttyrý boıynsha usynymdar usyný.

Zertteý obektisi: Kópbeıindi oblystyq aýrýhananyń reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi emdelýshi  pasıentterde bolatyn asqynýlardyń aldyn alýdaǵy meıirgerdiń rólin anyqtaý úshin bólim pasıentterinen jáne meıirgerlerinen saýalnama alamyz.

Zertteý quraly: Pasıentterdiń arasynda júrgiziletin saýalnama 2019 jyly Reseı Federasıasynyń  Altaı memlekettik medısınalyq ýnıversıtetiniń bitirýshi túlegi   Berdúgına  Marına Aleksandrovnanyń [8] «Operasıadan keıingi kezeńniń asqynýlary-olardyń aldyn-alýdaǵy meıirgerlik prosestiń róli» qorǵalǵan dıplomdyq jumysyndaǵy zertteýi negizinde jasalyndy.  Meıirgerler arasynda júrgiziletin saýalnama 2018 jyly MBKBBM Qorǵan bazalyq medısınalyq kolejiniń «Meıirbıkelik is» mamandyǵymen bitirýshi túlegi  Ivanova Elenanyń [9] «Operasıadan keıingi kezeńde pasıentterge meıirbıkelik kútim jasaý erekshelikteri» dıplomdyq jumysyndaǵy zertteýi negizinde jasalyndy.

Qorytyndy: Kópbeıindi oblystyq aýrýhanasynda 5.12.2020-30.12.2020 jj aralyǵynda «Kópbeıindi oblystyq aýrýhananyń reanımasıa jáne anestezıologıa bólimindegi emdelýshi  pasıentterde bolatyn asqynýlardyń aldyn alýdaǵy meıirgerdiń róli» atty sapalyq zertteý jumysyn júrgizildi. Zertteýge óz kelisimderi negizinde reanımasıa jáne anestezıologıa bóliminiń 20 meıirgeri men 10 em qabyldap jatqan pasıentteri qatysty, zertteý ádisi retinde saýalnama [10,11] júrgizildi.

Meıirgerler arasynda júrgizilgen saýalnama  qorytyndysy negizinde reanımasıa jáne anestezıologıa bóliminde qyzmet etetin meıirgerlerdiń 60% joǵary biliktilik sanatqa ıe ekendigi jáne meıirgerlerdiń 90% otadan keıingi kezeńde pasıentterdi muqıat baqylaıtyny anyqtaldy. Saýalnamaǵa qatysqan meıirgerlerdiń 17 (85%) pasıentterde paıda bolýy múmkin asqynýlar jaıly biletini jáne asqynýlardyń belgilerin durys ajyrata alatyny belgili boldy.

Pasıentter arasynda júrgizilgen saýalnama qorytyndysy boıynsha pasıentterdiń 70%-yna meıirgerlerdiń  múmkin bolatyn asqynýlardyń aldyn-alý maqsatynda túsindirme, usynys jumystaryn júrgizetini  jáne olardyń tabysty emdelýinde meıirgerdiń yqpaly bolatyny anyqtaldy jáne pasıentterdiń 90% meıirgerdiń kórsetken kútimin óte jaqsy/jaqsy dep baǵalady.

Qoryta kele, meıirgerlerdiń pasıentterge asqynýdyń aldyn alýdaǵy kórsetetin kútimderiniń joǵary deńgeıde ekeni jáne pasıent ómiri úshin jaýapkershilik sezinip, jańashyrlyq tanytatyny anyqtaldy, al pasıentterdiń 70% meıirgerlik kútim kórsetetin bólimshe meıirgeriniń qarym-qatynasyna jáne medısınalyq kútimniń kórsetilýimen tolyǵymen qanaǵattanatyny, meıirgerlerdiń asqynýlardyń aldyn-alý maqsatynda túsindirme, usynys jumystaryn júrgizetini anyqtalyp, asqynýlardy aldyn alý maqsatyndaǵy meıirgerlik kútim sapasyn arttyrý negizginde praktıkalyq usynys jasalyndy.

PAIDALANYLǴAN ÁDEBIETTERDİŃ TİZİMİ:

1. Anesthesiology for Pediatric, UPMC, 2014

2. Dr Fritz Sterz, Universitätsklinik für Notfallmedizin, Allgemeines Krankenhaus der Stadt Wien, Währinger Gürtel 18‐20/6D, 1090 Wien, Austria

3. Weiser TG, Regenbogen SE, Thompson KD, et al.: An estimation of the global volume of surgery: a modelling strategy based on available data. Lancet 2008; 372: 139–44.

4. https://www.who.int/mediacentre/news/releases/2008/pr20/ru/.

5. Salvo J., de Cian W., Musicco M. et al. The Italian sepsis study: preliminary results on the incidence evolution of SIRS, sepsis, severe sepsis and septic shock // Intensive Care Med. 1995. ‹21.

6. https://en.wikipedia.org/wiki/Asphyxia

7. https://www.statista.com/statistics/527321/deaths-due-to-choking-in-the-us/

8. Vypýsknaıa kvalıfıkasıonnaıa rabota stýdentkı Berdúgınoı Marıny Aleksandrovny na temý: «Oslojnenıa posleoperasıonnogo perıoda – rol sestrınskogo prosesa v ıh profılaktıke», Barnaýl 2019, 49 s. https://www.asmu.ru/upload/iblock/02e/Berdyugina-VKR-RABOTA.pdf

9. Vypýsknaıa kvalıfıkasıonnaıa rabota stýdentkı Ivanovoı Eleny na temý: «Osobennostı sestrınskogo ýhoda za bolnymı v posleoperasıonnom perıode», g. Kýrgan 2018, 46 s. http://www.bibliotekar.ru/449/215.htm

10.https://docs.google.com/forms/d/1SwrnLq7HmxzY-8_PZ4z6f_35FUaZeGeWO sj1VSomKak/edit#responses

11.https://docs.google.com/forms/d/1Vq6LGvx5djOFTX76yCjS3GmKyxvp6_04MnwLlfk5y1U/edit#responses

---