InfoHub Logo

Taqyryby: Kıiz úı (prezentasıasymen)
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Kıiz úıdiń jasalýy, turmysta qoldanylýy týraly málimet berý. Kıiz úı týraly túsinik - uǵymdaryn molaıtyp, bilimdilikke jeteleý.
Damytýshylyq: Mátinmen jumys jasaı otyryp tildik qordy damytý, saýatty jazýǵa daǵdylaý
Tárbıelik: Ulttyq mádenıetti qurmetteýge, ulttyq qundylyqty saqtaýǵa tárbıeleý
Sabaqtyń túri: Jańa sabaqty meńgerý
Sabaqtyń ádisi: STO álementteri, suraq - jaýap, tapsyrma
Sabaqtyń formasy: Toppen jumys
Sabaqtyń pánaralyq baılanysy: Tarıh, ádebıet
Sabaqtyń kórnekiligi: sýretter, ınteraktıvti taqta, tirek syzba.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylarmen amandasý. Oqýshylardy túgendeý.
İİ. Jańa sabaqqa kirispe:
1. Trenıń «Júrekten shyqqan jyly sóz».
Oqýshylar sabaqty bir - birine jyly sóz aıtyp, jańa sabaqty meńgerý barysynda kóńil - kúıleriniń jaqsy bolýyna tilek bildiredi.
- Balalar, qazaqta mynadaı sóz bar «Jyly sóz janǵa qýat beredi» deıdi. Endeshe búgin sabaǵymyzdy bastamas buryn bir - birimizge jyly sóz aıtyp, búgingi kúnge jaqsy tilek aıtyp bastaıyq.
2. Oı qozǵaý.
Synyp úsh topqa bólingen. Top múshelerine tómendegideı suraq qoıylady.
-“Shańyraǵyń bıik, keregeń keń bolsyn” degen sózdi qalaı túsinesińder?

İİİ. Jańa sabaqty meńgerý:
1. – Beıne málimetke nazar aýdaryńyz!
Kıiz úı týraly beıne málimetti oqýshylarǵa kórsetý.
2. -«Kıiz úı týraly» málimetke súıene otyryp, DJIGSO ádisimen mátinder beriledi. Qyzyl tústiler bir bólek, jasyl jáne kók tústiler bir bólekten otyryńda. Qyzyl tústilerge mátinniń 1 - shi bóligi, jasyl tústilerge mátinniń 2 - shi bóligi, al kók tústilerge mátinniń 3 - shi bóligi beriledi.
Oqýshylar mátinderdi oqyp bolǵan soń, óz oryndaryna otyrady. Ár top músheleri mátinniń mazmunyn aıtyp beredi.

İ – top mátini:
Kıiz úıdiń negizgi qańqalary: kerege, ýyq, shańyraq, syqyrlaýyq. Olardy kıiz úıdiń súıekteri deıdi.
Kıiz úıdi tigý ońaı emes. Aldymen keregeni jaıady. Keregeniń bıiktigi eki metrdeı bolady. Keregeniń ár bóligin – qanat dep ataıdy. Qanat sany úı kólemine qaraı kóbeıe beredi. Kıiz úı tórt, alty, segiz, on eki qanatty bolady. Osydan keıin baqanmen shańyraqty kóteredi. Baqan shańyraqty kóterýge arnalǵan ashaly aǵash. Sonan soń ýyqtardy shanshyǵan. Shańyraqtan keıingi erekshe qasterlenetin bólshegi – bosaǵa. Ol tabaldyryq pen mańdaıshadan turady. Oǵan syqyrlaýyq ornatylady. Syqyrlaýyq – kıiz úıdiń óte áshekeılenip jasalatyn sándi esigi. Ol eki taıanyshqa ilmek arqyly ustasady, ashyp – japqanda syqyrlap turady, sondyqtan ony syqyrlaýyq dep ataıdy.

İİ - top mátini:
Osydan keıin úıdiń kıizin jabady. Kıizdiń tórt túri bar. Olar: týyrlyq, úzik, túndik, kıiz esik.. Olar qoıdyń aq kúzem júninen basylady. Onyń týyrlyqtary men úzikterinen jaýyn ótpeıdi. Erterekte qazaqta qoı kóp, sondyqtan kıiz úıge qajetti materıal jetkilikti bolǵan.
Kıizder qur, baýlar arqyly tutylady. Olar týyrlyq - baý, túndikbaý, úzikbaý, jelbaý dep atalady. Týyrlyq pen úzikbaýlary kesteli, oıýly jalpaq qurdan jasalyp, úıge kórik berip turady.
Kıiz úıdiń bir bólshegi – shı. Ony júnmen orap, kilem, tekemet túsindeı oıýlarmen bezendirip toqıdy. Shı kerege men týyrlyqtyń eki ortasyna keledi. Onyń ásemdikke ári jylylyqqa áseri mol. Sondaı – aq shı turǵanda syrttan jándikter kire almaıdy.

İİİ - top mátini:
Kıiz úı mańyzy men kólemine qaraı birneshe túrge bólinedi. Orda - saltanatty, joǵary mártebeli adamdar bas qosatyn, asa qurmetti han, bı, sultandar otyratyn úı. Múnyń da birneshe túri bar. Altyn orda - 30 qanattan turatyn hannyń májilis ordasy. Aq ala orda - 8 qanatty dáýletti baı, úı. A q úı - 6 qanatty dáýletti adamdar turatyn úı. Boz úı, qońyr úı, qarasha úı - 4 - 5 qanatty qarapaıym adamdar turatyn kıiz úı. Otaý úı - jas jubaılar úıi. Jolym úı, abylaısha úı, jappa – ýaqytsha ǵana otyratyn shaǵyn nemese jartylaı tigiletin úı. Aq shańqan úı - sútteı aq, appaq kıiz úı. Urańqaı - ýyq tárizdi sıdam aǵashtardan basyn túıistirip tigilgen kıiz úı.

3. – Balalar, osy oqyǵan mátinderge taqyryp qoıyńdar.
Mátinniń taqyryby men jospary anyqtalady:
Sabaqtyń taqyryby: Kıiz úı
Mátinniń jospary:
1. Kıiz úıdiń bólikteri
2. Úıdiń kıiz qaptaýlary
3. Kıiz úıdiń túrleri

4. Baǵalaý paraǵy. Oqýshylar bir - birin baǵalaıdy.( 1 - shi top 2shi topty, 2 - shi top 3 - shi topty, 3 - shi top 1 - shi topty baǵalaıdy.)
– Balalar, biz jańa sabaǵymyzdyń taqyrybyn anyqtap, mazmunyn aıtyp, kıiz úı týraly biraz málimet aldyq. Endi ár top birin - biri baǵalasyn.