InfoHub Logo

Muqaǵalı Maqataev (1931 - 1976)

Muqaǵalı Súleımenuly Maqataev (9 aqpan 1931, Almaty oblysy, Raıymbek aýdany Qarasaz - 27 naýryz 1976, Almaty) shyn aty Muhammedqalı – qazaqtyń lırık aqyny, muzbalaq aqyn, óz zamanynda laıyq baǵasyn ala almasa da ózinen keıingiler úshin mártebesi bıik aqıyq aqyn.
Ol 1931 j. 9 - shy aqpanda Almaty oblysy, qazirgi Raıymbek (burynǵy Narynqol) aýdanynyń Qarasaz aýylynda dúnıege kelgen. Aqynnyń týǵan kúni jóninde eki túrli aqparat bar. Alaıda, qujattar boıynsha aqynnyń týǵan kúni aqpannyń 9 - nda toılanady. Ekinshi aqparat: aqynnyń anasy Naǵıman apa bylaı degen: «Muqaǵalıym 1931 jyly naýryz aıynyń 8 - inde dúnıege kelgen bolatyn. Jańylysýym múmkin emes. Sebebi balam mynaý fánıdiń esigin ashqannan biraz ýaqyt keıin Naýryz toıy bolady, naýryz kóje jasaımyz dep kútip otyrǵanbyz.» Muqaǵalı Maqataev atyndaǵy ádebı syılyqtyń laýreaty Orazaqyn Asqar aqynnyń ekinshi tý­ǵan kúnine baılanysty mynadaı sóz aıta­dy: «Al qujat boıynsha Muqaǵalı 9 aqpan­da dúnıege kelgen. Bul kýálikti aqyn es bilgen kezde sol kezdegi saılaý naýqanyna baılanysty ózi jazdyryp alǵan eken».[1] Azan shaqyryp qoıylǵan aty - Muhammedqalı.

Ákesi qarapaıym sharýashy: kolhozda sýshy, shalǵyshy bolyp istegen. Muqaǵalı úıdiń tuńǵyshy bolǵan, onyń artynan bir qyz jáne úsh ul týǵan. Aqynnyń qaryndasy men alǵashqy inisi erte kóz jumǵan. Sońǵylarynyń esimderi - Toqtarbaı men Kórpesh. Qazaq dástúri boıynsha úıdiń alǵashqy balasy ata - ájesinen tárbıe alýy tıis, sondyqtan Muqaǵalı ájesi Tıynnyń qolynda ósip, anasyn jeńgesindeı qabyldaıdy. Balalyq shaǵy soǵyspen qatar ótkendikten, aqyn taǵdyrdyń ashshy dámin erte tatady("Neńdi seniń ańsaımyn, bala shaǵym?"). Muqaǵalıdiń ákesi 1941j Kalınıgrad maıdanynda qaza tabady.

Óleńderi

Óleńderdiń jalǵasy Muqaǵalı Maqataev № 2 óleńderi

Muqaǵalı Maqataev № 1 óleńderi
Bireýlerdi mert qylyp alamyn dep
Eger de aıta almasam aıtarymdy
Kerek osy adamǵa
Keremeti - aı, myna jaryq sáýleniń
Sıyr aıdap óriske erteńmenen
Úzilip túsken almadaı
1941 jyl. Aqpan
He aıtam saǵan, janym - aı
He degen keremet kún
He jetpeıdi?
He kelip, ne ketpegen bul ǵalamnan
He paıda kúrsingennen, ókingennen
Hege jylamasyn?!
Mine, taǵy ashý kelip, alqymyma tyǵyldy
İlinip tún tur taýlarǵa
Abysyndar
Avtograf
Adalmyn dep, arammyn dep aıta alman
Adamdy adam túsinbeý – bir aqyret
Adamzattyń urpaǵy
Aıtatyn saǵan syrym bul
Aıyǵyp kelem
Alasaryp Aı batqan
Alaýla, shyndyq – aq jalyn
Almatynyń aspany
Alpysqa keldińizder
Altyn adam
Anaý - aspan, mynaý - baq
Apyrmaı, týǵan jer - aı
Arman qýyp...
Armysyńdar, adamdar!
Arýlar
Aryz jazyp keteıin
Asyǵyp alys kúnderge
Attandyryp tym tátti sátterimdi
Attanǵanda
Aýlaq, aýlaq
Aýlyńa bir kelgende...
Aýyzdyqtap tura alsyn armandy kim
Aýǵanbaı
Aıakóz - arý
Aǵajan
Aq kımeshek kórinse
Aqıqattyń aýyly
Aqyn inige
Aqyndy aqyn oıatpasa, bolmaıdy
Aqynǵa
Ańsa, janym
Ańsap júrip, kezdestik
Ańǵal dosym - aı
Bizdiń kóktem
Bizdiń úıge kóktem keldi, qyz keldi
Bizder jeńdik!
Bilgishime
Bir kelinshek
Bir kúnimmen qoshtastym
Bir án bar búgingi urpaq estimegen
Bir áńgime qozǵashy aýyl jaıly
Bir óleńi - bir eldiń murasyndaı
Babalarym, raqmet senderge
Baıqa, qalqam!
Barlyǵy da meniki
Baspa, munar!
Basyma meniń, baq, qondyń
Basymnan qorqam
Basqa jyl
Batar kún
Baýyrjan Momyshulyna
Baq meken
Baqyt degen
Baqytym meniń alysta
Besik basynda
Betashar
Bethoven
Bıbigúlge
Bozqaraǵan
Bolashaq dárigerge
Bolashaqtyń elshisimin
Buzylǵan úı
Bulqynyp jatyr
Buryn ylǵı qus saıraıtyn terezemniń aldynda
Bárin de qoıshy...
Bárine de túsinem
Bárine jaýaptymyn
Darıǵa, dombyramdy bershi maǵan
Dastarqan ústinde
Deıtin edi qart aqyn
Dos bolam deseń
Dushpanyń bar ma?
Dárigerime
Egin saldym
Eı, Baýyrym!
Eı, meniń qıyn ótkelim
Eı, ómir
Elim barda
Elim, saǵan ǵashyqpyn!
Eles jaıly estelik
Emhanada
Erteń biz jol júremiz
Esińde me?
Esińe meni alǵaısyń
Eski jurtta
Eski ándi, sheshe, qozǵama!
Eske alý
Esh nárseniń keregi joq
Jigitter, maqtanbalyq
Jazylar estelikter men týraly
Jazǵyrma meni, jan - aǵa
Jalań aıaq qyz
Jalǵyz kókek
Jaman óleń
Janarsyz adam keledi
Janarym
Jantyqtyń týysqany
Janym, sen jasymaǵyn
Janym - aı!
Jaryq dúnıe - aı!
Jas bala
Jasasań qaıyr, qaryz...
Jastyq
Jaǵympazdar men...
Jezdide
Jetinshi noıabr, Almaty
Jetisý
Jıi enedi
Joldastarǵa
Joq, dáriger
Jylqybaıdyń júregi
Jyr - oshaq
Jyrlar jazam
Jyrlasam ba eken
Júr
Júr, qalqam
Júregim meniń - janartaý
Júregim, júıkem, bar tulǵam
Júregimde júrgeni - aı bir qaýiptiń
Júrek aryzy
Júrek demin alǵanda
Júrek nege zat bolyp jaralmaǵan?!
Juldyzdar sónip barady
Jumbaq
Jumystan soń
Jáı ǵana kóńilde joq qalaǵanym
Zırattaǵy jyr
Zooparkte
Iek artqan teńizge múıisteıin
Ilıch salǵan izbenen
Intervú
Keıime, inim
Kel, bolashaq
Kem bolyp jaralǵam joq men eshkimnen
Keter me ekem
Keshirińder
Keshirgin, qala!
Keń dúnıe, tósińdi ash, men kelemin
Kúzetshi
Kúı qalasa ǵoı
Kúmis jaldy kún deıtin kólikpenen
Kún aýysyp barady
Kún búgin kúńirenip
Kún jylyǵan, jer jibigen
Kún shýaǵym
Kúndestik qurysyn!
Kóziń nursyz deısiń sen
Kóktem de keler
Kóktemde
Kóliń qaıda, týǵan elim?
Kóremiz
Kórermiz
Kórmeımin...
Kóshede
Kóńilim
Kóńilde án, kógimdegi Kún kórýshi em
Laısańda
Lashynǵa
Minez
Maıgúlime
Maıgúlge
Maıdannyń báıgesine
Masaq
Mahabbat beıýaqytta tabyspaıdy
Mahabbat dıology
Mahabbat molasy
Mahabbatym ózimde
Mahambetter, Abaılar - aı
Maǵan, qurbym, kektenbe
Mańdaıda bir tal shashym aǵarypty
Men - Oktábr
Men bilmeımin, ne bolady kúni erteń
Men degen - yrza, máz bala
Men taýlyqpyn!
Meniń anketam
Meniń kishkentaı kúnim
Meniń maqsatym
Meniń ǵasyrym
Mıllıard dastarqany
Moskvadan keterde
Mýzaǵa
Óleńderdiń jalǵasy Muqaǵalı Maqataev № 2 óleńderi