InfoHub Logo

Saıahat bilim berýdiń eń jaqsy túrleriniń biri retinde

Jazǵy demalys kezinde jemisti balalyq shaq pen jastyq ómirdiń kóptegen nusqalary bar, jáne olardyń tańdaýy kóbine balanyń hobbıi men jasyna baılanysty (jáne, árıne, ata-analardyń qarjylyq múmkindikterine). Biraq jeńiske jetýdiń bir nusqasy bar, ol kishi, orta jáne orta mektep oqýshylary úshin - bul saıahat.

Tek jazda siz kúzde, qysta jáne kóktemgi demalys kezindegideı aptasyna emes, súıikti oqýshyńyzben birge uzaq saparǵa shyǵýǵa bolady.

Sondyqtan, eger mundaı múmkindik bolsa, jazda balamen birlesken sapar josparlap, ol jyldyń 9 aıynda turǵan ortasyn ózgertip, jańa nárselermen tanysyp, jarqyn áserleriniń qoryn jańartady.

Saıahat bilimniń jaqsy túrleriniń biri dep beker aıtylmaǵan. Bul árdaıym jańa, qyzyqty tájirıbe, jas urpaq ókilderiniń kókjıegin keńeıtý úshin óte paıdaly. Otbasylyq saıahattar ásirese bastaýysh jáne orta mektep oqýshylary úshin áserli. Úlken stýdentter jaǵdaıynda mundaı saparlar otbasyndaǵy ártúrli býyn ókilderi arasynda jıi týyndaıtyn qaqtyǵystardy tamasha sheshe alady.

Balańyzben saıahattaýdyń kóp ýaqytyn ótkizip kórińiz, ol ol demalyp qana qoımaı, sonymen qatar olarda jańa bir nárseni úırenip, paıdaly ómirlik daǵdylarǵa ıe bolady. Mysaly, eger siz teńiz bolsańyz, onda oǵan júzýdi úıretińiz, eger kempıngke barǵanda - shatyr turǵyzyńyz, ot jaǵyńyz, ashyq otqa tamaq daıyndańyz, ormanda júrińiz jáne t.b. Bolashaqta munyń bári oǵan ómirde paıdaly bolatyny sózsiz.
Balalardyń jazǵy densaýlyǵynyń negizgi faktorlary

Oqýshylarǵa jazdyń densaýlyǵy úshin úlken paıda ákelýi úshin, olarda ımýnıtet kúshti bolýy úshin, olar kún saıyn taza aýada qozǵalystyń laıyqty bóligin alyp, kókónister men jemistermen kóp mólsherde, tabıǵı tamaq iship, jetkilikti uıyqtaýy kerek. Jazǵy demalystyń kúndelikti josparyn jasaý kezinde eń aldymen osyny umytpaý kerek.

Kóptegen zamanaýı qalalyq balalar, «kompúterlik» ómir saltyn júrgizedi, ókinishke oraı, densaýlyǵy myqty emes. Jazǵy demalystar - olardy salaýatty ómir saltyna daǵdylandyrýdyń tamasha ýaqyty.

Eger siz balalaryńyzǵa jattyǵýdy unatýdy úıretseńiz, onda olar búkil ómirimen aınalysa bastaıdy. Árıne, bul olardyń densaýlyǵy men ómir súrý uzaqtyǵyna jaqsy áser etedi.

Jas stýdentter úshin jazǵy demalystyń qandaı nusqalary jaqsy

Ata-ájeler (nemese basqa týystar) aýylyna saıahat jas stýdentter úshin jaqsy demalý ádisi bola alady. Munda ol mindetti túrde kúndelikti taza aýamen, jıdektermen, kókónistermen, jemistermen qamtamasyz etiledi, sonymen qatar shetelde saparlar sıaqty akklımatızasıa qajet emes.

Densaýlyq faktorynan basqa, aýylda bolý kishi stýdent úshin mańyzdy bolady. Úı janýarlarymen tanysý, jıdekter men sańyraýqulaqtarmen ormanda serýendeý, atamen balyq aýlaý jáne basqa da aýyldyq oıyn-saýyqtar qalanyń kez-kelgen jas stýdentterinde qatty áser qaldyrary sózsiz.

Eger anasy jumys jasamasa nemese qashyqtan jumys jasasa, onda onymen birge elde, taza aýada úsh aılyq bolý kez-kelgen jas stýdent úshin óte qolaıly. Bul onyń shańdy, shańdy qalada qalýdan góri densaýlyǵy úshin áldeqaıda paıdaly bolatyny anyq.

Balalar lagerin tańdańyz

Bizdiń eldegi jazǵy demalystaǵy mektep demalystarynyń eń tanymal nusqasy - bul qalalyq nemese qala mańyndaǵy balalar lageri. Bul nusqa orta jáne joǵary synyp oqýshylary úshin jaqsy. (eger bala óz jasynan tys táýelsiz jáne óte qoǵamshyl bolsa da, ony birinshi nemese ekinshi synyptan bastap balalar lagerine jiberýge bolady).

Barlyq balalarǵa jazǵy demalys kezinde osyndaı tájirıbe qajet pe? Joq, bári birdeı emes. Bala mundaı mekemelerde bolmaı-aq táýelsizdikke qol jetkize alady.

Balanyń temperamentine nazar aýdaryńyz. Eger ol ashýlanshaq, kópshil bolsa, onyń dostary kóp bolsa, onda ol balalar lagerinde bolǵandy unatatyn shyǵar. Mundaı balalar qarym-qatynasqa túsedi, qurdastarymen ońaı til tabady jáne kez-kelgen naýqanǵa tez qosylady.

Eger balanyń ıntroverttelgen sıpaty bolsa, ony mundaı mekemelerge jiberý ekitalaı. Mundaı balalarǵa jalǵyzdyqtan qýat alynady, olar úshin eki-úsh senimdi dostarymen baılanys jetkilikti. Olar basqa balalardyń arasynda uzaq ýaqyt bolǵanda, ómirsheńdigin joǵaltady. Olarǵa mektep oqýshylarynyń jınaǵan úlken toptary emes, pikirles adamdardyń shaǵyn aksıalary qajet.

Mundaı balalar úshin jazǵy demalys kezinde jasóspirimderge qyzyqty kitaptar men fılmder, aǵylshyn tilinde ońaı oınalatyn sabaqtar, qalanyń kórikti jerlerine barý jáne t.b. jeke saýyqtyrý men bilim berý baǵdarlamasyn qurǵan durys. Eger sizde bos ýaqytyńyz bolsa, bul qıyn emes.

Ámıan úshin paıdaly

Egde jastaǵy stýdentter úshin jazǵy demalysta demalý ǵana emes, alǵashqy aqsha tabý da qyzyqty bolady. Olar úshin bul ata-analarynyń táýelsizdigin dáleldeýge múmkindik beretin baǵa jetpes ómirlik tájirıbe.

Bul jaǵdaıda ata-analardyń kómegi olar úshin óte paıdaly bolýy múmkin, óıtkeni bizdiń elimizde resmı túrde balalar 14 jasqa deıin jumys isteı almaıdy, biraq osy jasqa jetkennen keıin de olardy jumysyna qabyldaýǵa birneshe jumys berýshiler keledi.

Úlken stýdentterge jumys izdeýdi jaqsy, onyń dostary men ata-anasynyń tanystary arasynan. Bul jaǵdaıda ol mindetti túrde aýyr jumys úshin aqy alady.

Eger bul múmkin bolmasa, jazda barlyq iri qalalarda jasóspirimder úshin ýaqytsha bos oryndar jármeńkeleri ashylady. Árıne, ol erekshe daǵdylardy qajet etpeıtin qarapaıym jumysty usynady. Jazda kóptegen eńbek lagerleri, negizinen egin jınaý jumystary júredi. Jazda maýsymdyq jumystar qalalyq saıabaqtarda da paıda bolady.

Japar Dinmuhamet Ashatuly

M.T.Jumadil t.ǵ.k

---