InfoHub Logo

Shoqparbas plaýn ( Lycopodoum clavatum L.- Plaýn býlavovıdnyı) — máńgi kógerip turatyn, bıiktigi 1,5 metrge jetetin, sporaly ósimdik. Sabaǵy jerge tóselip, jaıyla ósedi de, birtindep butaqtanyp joǵary kóteriledi. Sopaqsha kelgen jińishke japyraqtarynyń ushynda uzyn ári ótkir aq tústi shash sıaqty zat, al butaqtarynyń ushynda 3-4 sporaly masaqshalar bar. Osy masaqshalardan shilde aıynyń aıaǵynda sý juqpaıtyn untaq sıaqty sary tústi sporalar tógiledi. Shoqparbas plaýn taýly jáne tasty jerlerde, arshaly toǵaılardyń ishinde, butalardyń arasynda, ormandy jerlerde ósedi.

Dári jasaý úshin shoqparbas plaýnnyń jas butaqtaryn jáne sporalaryn jınap alady. Bul úshin plaýnnyń butaqshalaryn qaıshymen qıyp alyp, qaǵaz qapshyqtarǵa salady da, jabyq úıdiń ishinde keptiredi. Keptirilgen sporalardy elekten ótkizip alady. Onyń quramynda lıkopodın, klavatın, klavatoksın degen alkaloıdter, sporonın, klechatka, qant, mıneraldy zattar bolady. Sporada 40-50 prosent maı, palmıtın, stearın, arahın, oleın qyshqyldary bar.

Medısınada shoqparbas plaýnnyń sporlary jas balalardyń denesine, jaralarǵa sebetin dári retinde paıdalanylady. Shoqparbas plaýnnyń butaqtary nerv júıesin jáne revmatızmge baılanysty býynnyń syrqyraǵanyn tynyshtandyratyn dári esebinde qoldanylady. Sonymen qatar bul ósimdiktiń sporalary men butaqtarynyń sýly tunbalaryn búırektiń jáne qýyqtyń aýrýlaryn emdeý úshin de paıdalanady. Qabynýǵa qarsy áser etetip, aýyrǵan jerlerdi tynyshtandyratyn qasıetterine baılanysty, shoqparbas plaýnnan jasalǵan dáriler baýyr aýrýlaryn, joǵarǵy tynys joldarynyń qabynýlaryn jáne denedegi ár túrli shanshýlardy emdeý úshin qoldanylady.

---