اكەنىڭ جاقسىسى جەزدەدەي-اق
(اكەم تۋرالى ءبىر ۇزىك سىر نەمەسە ماقالعا قارسىلىق)
اكەم كىتاپ جيناعاندى جانى سۇيەتىن. تاڭداپ تۇسكەن ماماندىعى ماتەماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى بولسا دا، ادەبيەتتى ءپان مۇعالىمدەرىنەن ارتىق ءبىلۋشى ەدى دەسەم قاتەلەسپەگەنىم بولار. الىستان كەلە جاتقاندا ادامنىڭ كوزى ەرىكسىز تۇسەتىن ءتۇر-سيپاتى كەلىسكەن، كوپ وي ۇستىندە جۇرەتىن جان ەدى. قانشا قاتال ادام بولعانىمەن جۇزىندە ءبىر جىميىس ۇشقىنى جان بالاسىن وزىنە تارتىپ تۇراتىن. وزگە كىسىلەر بالالارىنا ويىنشىق اكەلىپ بەرسە، اكەم ءارتۇرلى باسپادان شىققان مۇقاباسى كوز تارتارلىق، قىزىقتى جاڭا كىتاپتاردى سىيعا تارتىپ، ءوزى سەكىلدى ادەبيەت پەن ونەردى باعالايتىن ۇرپاق بولىپ وسكەنىمىزدى قالايتىن. ەگدە جاستاعى قارتتارمەن دە، بالالارمەن دە تەڭ سويلەسىپ، تەرەڭ وي يەسى رەتىندە سۇحباتتاساتىن. اقىل-ويى ءالى تولىسپاعان، مەكتەپ قابىرعاسىندا وقىپ جۇرگەن مەنەن دە زور ءۇمىت كۇتىپ، ءار ايتقان سوزىمە ءمان بەرىپ، مۇقيات تىڭداپ پىكىر قوساتىن ەدى. ءبىر كۇنى ادەتتەگىدەي قىزۋ تالقى كەزىندە، ويىمدا جۇرگەن ساۋالىمدى ورتاعا سالدىم.
- كوكە، وسى بىزدە «اكەنىڭ جاقسىسى جەزدەدەي» دەگەن ماقال بار ەمەس پە؟ نە ءۇشىن ولاي ايتقان، سوندا اكەلەردىڭ ماحابباتى ءالسىز بە؟ – دەپ اكەمە سۇراۋلى ءجۇزىمدى اۋدارىپ، رەنجي قارادىم. كوكەم بولسا، از-كەم ويلانىپ، جىميىپ:
- ول ماقال كوپ قولدانىسقا ءتۇسىپ، باستاپقى نۇسقاسىنان وزگەرىپ كەتكەن. تۇپكى ماعىناسى - «جەزدەنىڭ جاقسىسى اكەدەي». جاقسى جان جەزدەڭ بولسا، اكەڭنىڭ ورنىن باسا الادى. ال اكە ماحابباتىنا كەلەر بولساق، ول دا - انالاردىڭ بالالارىن سۇيگەندەي ۇلى سەزىم. ءوز بالاسىن جاقسى كورمەي، ەمىرەنبەيتىن ادام كەمدە كەم. تەك ولار سىرتتاي ءبىلدىرۋدىڭ ورنىنا، ىشتەي وتە قاتتى جاقسى كورىپ، ءار بالاپانىن جۇرەگىندە ساقتايدى. راس، بۇگىندە بالالارىنان باس تارتىپ جاتقان ەر ادامدار كوپ، دەگەنمەن ايەل ادامداردىڭ اراسىندا دا ونداي قاتىگەز جاندار كەزدەسەدى. سوندا، بالاسىنا «جەزدەدەي» بولۋ تەك اكەلەردە عانا ەمەس، توڭمويىن، جىلۋى جوق كەز كەلگەن قاتىگەز ادامدا بولۋى مۇمكىن، بالاپانىم.
بالالىق شاعىمنىڭ ءتاتتى ەستەلىگى بولىپ قالعان بۇل ديالوگ – بۇگىن اكەم تۋرالى قالام تەربەۋىمە سەبەپشى بولىپ وتىر. نە سەبەپتى «اكەنىڭ جاقسىسى جەزدەدەي-اق» دەگەن ەل اۋزىندا جۇرگەن ءسوزدى قوشتامايتىندىعىمدى، كوكەمنىڭ پىكىرىمەن نەلىكتەن قوس قولداپ كەلىسەتىندىگىمدى، ناعىز اكەلەردىڭ بەينەسى بۇگىنگى كۇنى دە ساقتالعاندىعىن ءوز كوزىممەن كورىپ، تۇيسىنگەن وقيعالارىممەن بايانداعىم كەلەدى.
جازعى دەمالىسىمىزدا ارال تەڭىزىنىڭ جانىنان سۋ ساقتايتىن قويمانىڭ اشىلۋىنا بايلانىستى ەلباسى ارنايى ءوزى كەلەتىن بولدى دەگەن حابار جەتتى. سول سۋ قويماسىنا ەڭ جاقىن جەر رەتىندە ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ 50 شاقتى بالاسىن (ونىڭ ىشىندە ەكى ءسىڭىلىم دە بار) كونسەرتتىك باعدارلاما بويىنشا ونەر كورسەتۋگە الىپ بارىپتى. تەڭىزدىڭ جاعاسىندا تىگىلگەن شاتىرداعى بالالارىن ويلاعان انام اكەمنەن جىلى كيىمدەرىن بەرىپ جىبەرسە كەرەك. ءوزى ديرەكتورى بولىپ تابىلاتىن مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ جاعدايىن كورۋگە بارعان اكەم، بالالاردىڭ «اعايلاپ» جۇگىرگەنىن كورىپ قۋانىپ قايتىپتى. انام ۇيگە كەلگەن كوكەمنىڭ قولىنان قىزدارىنا بەرىپ جىبەرگەن جىلى كيىمدەرىن قايتا الىپ كەلگەنىن كورىپ، ۇمىتىپ كەتكەن شىعار دەپ ويلاپتى. سويتسە كوكەم:
- بالالاردىڭ بارلىعى «اعايلاپ» جۇگىرىپ قۇشاقتاعاندا ءوز بالالارىمدى الالاپ كيىمدەرىن بەرگىم كەلمەدى، توڭىپ جاتسا، كوپپەن بىرگە كورەر. ول وقۋشىلار دا مەنىڭ بالالارىم عوي، - دەپ جاۋاپ بەرىپتى. جۇدىرىقتاي عانا جۇرەگىنەن ءوزىنىڭ عانا ەمەس، وزگەلەردىڭ دە بالالارىنا ورىن تاپقان اكەم ىزگى ارەكەتى ارقىلى كوپشىل بولۋدى سانامىزعا ءوزى بىلمەي-اق مىقتاپ شەگەلەگەن ەدى. ءقازىر ءوز بالالارى ءۇشىن باسقالاردىڭ ماقسات-مۇددەلەرىن بەلدەن باسىپ، اتتاپ وتەتىن نەبىر اتا-انالاردى كورگەندە «وزگە دەگەندە وگىزدەي كۇشى بار» جاننىڭ بالاسى بولعانىم ءۇشىن بويىمدى ءبىر ەرەكشە ماقتانىش كەرنەيدى.
"ارعىماق ات بايگەگە تۇسكەندە ارتقى اياعى الدىڭعى اياعىنا قاراعاندا توپىراقتى الىسقا تاستاپ شابادى ەكەن. مەن سول ارعىماقتىڭ الدىڭعى اياعى بولسام، مەنىڭ جەتكەن جەتىستىگىمنەن ارتىق وزىپ، تالاي بيىكتى باعىندىرار، ءار قادىمى نىق ازامات بولىڭدار. ادام شىن قالاسا، ارمان دەگەن جەتكىزبەس قامال ەمەس. مەن ءۇشىن ەڭ كەرەمەت، ۇلگى تۇتقان ادامىم – ءوزىم وقىعان مەكتەپتىڭ ديرەكتورى بولاتىن. سول كىسىگە ۇقساعىم كەلىپ تالپىندىم، ماقساتىما جەتتىم. سەندەر ودان دا كەرەمەت، ۇلكەن نارسەنى ارمانداڭدار"، – دەپ زور ءۇمىت پەن ماحابباتقا تولى كوزىمەن بىزگە قارايتىن.
ونەر دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىن بولعان سوڭ بىزگە دە ان-كۇيدىڭ قۇدىرەتىن سەزىندىرۋگە جانىن سالاتىن. ەكى كوزىمىز ءتورت بوپ كۇتەتىن دەمالىس كۇندەردىڭ بىرىندە تاڭنىڭ اتىسىنان وياتىپ الىپ، كۇن شىققان سوڭ ۇيىقتاعان ادامنىڭ نەسىبەسى كەم بولاتىنىن ەسكەرتىپ ءبىر كەيىپ الدى. كوزىن تىرناپ جاڭا اشقان مەنى تەلەديداردىڭ الدىنا اكەلىپ وتىرعىزىپ قويدى. سونداعىسى – قازاق كۇيلەرىن وركەسترمەن ورىنداپ جاتقان اتاقتى كۇيشىلەردىڭ كونسەرتى ەكەن. «قاراشى، تاماشا ەمەس پە؟» دەپ كوكەمنىڭ ءوزى ءار كۇيدى تۇشىنىپ، راحاتتانا تىڭداپ وتىر. ال مەن بولسام، ۇيقىدان جاڭا تۇرعان بەتىم كۇيگە ەلىتىپ، ماۋجىراپ، قايتا-قايتا كوزىمنىڭ ءىلىنىپ كەتىپ جاتقانىن كوكەمە كورسەتپەۋگە تىرىسىپ، ايتەۋىر كونسەرتتى سوڭىنا دەيىن كورىپ اياقتادىم. سول كەزدە بالا كوڭىلىممەن تاياز قاراپ، ءمان بەرمەگەنىممەن بۇگىندە شارشاعان ساتتەردە اۋەننىڭ ورنىنا كۇيلەردى تىڭداۋ ادەتىمە اينالىپ كەتتى. كوكەمدەي تولىق ءتۇسىنىپ تىڭداي الماسام دا، اۋەزىنە قۇلاق ءتۇرىپ، زور تاڭدانىسپەن تامسانا تىڭدايتىن دارەجەدەمىن. دومبىرامەن از-كەم كۇي شەرتەتىن ونەرىم دە بار.
نەگىزگى مەكتەپتى ءتامامداپ، كوللەدجگە وقۋعا تۇسكەندە دە كوكەم قاراپايىم جاي سوزبەن ەمەس، ادەتتەگىدەي تاعىلىمى مول اڭگىمەسىمەن ءوز ءومىرىمنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى وزىمە ارتىلعانىن استارلى ويمەن جەتكىزگەن ەدى. سونداعى اڭگىمەسى ءالى ەسىمدە. «قىران بۇركىت بالاپاندارىن باپتاپ، بار سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەپ وسىرەدى ەكەن دە، قاناتتارى قاتايدى-اۋ دەگەندە وزدەرى مەكەندەگەن قۇزدىڭ ۇشار باسىنا شىعىپ، يتەرىپ جىبەرەتىن كورىنەدى. ءومىر سۇرۋگە بەيىم، قاناتتارى قاتايعان بالاپاندار عانا قۇلديلاپ قۇلاپ بارا جاتقان جەردەن قاناتتارىن قاعىپ، اسپانعا ورلەيدى. ال السىزدەرى قۇز تۇبىنە قۇلاپ، قازا تابادى-مىس. مەن دە سول قىران سەكىلدى سەنى قۇزدان قۇلاتىپ جاتىرمىن، ارى قاراي ۇشىپ شىعۋ ءوز قولىڭدا، بوتام. ءالسىز بالاپانداردىڭ قاتارىنان تابىلما...» – دەپ باسىمنان سيپاعان ەدى.
كوكەمنىڭ ۇلكەن ومىرگە قادام باسقاندا بەرگەن اقىلى قاراڭعىلىقتان الىپ شىعار شامشىراعى ىسپەتتەس وزىمنەن بازكەشكەن كەيبىر ساتتەردە تۋرا جول كورسەتىپ، اداستىرماي ارمانعا قاراي جۇرۋگە يتەرمەلەيدى. قاتالدىعىنىڭ استىندا جاسىرىنعان شەكسىز مەيىرىمدىگىن سەزدىرەتىن مۇنداي وقيعالار وتە كوپ. دەگەنمەن، ءوزىم ءۇشىن نەبىر عۇلامالاردىڭ اسىل سوزدەرىنەن بيىك تۇراتىن وسىناۋ اكە تاعىلىمىنىڭ ءبىر بولىگىن وزگە جاندارعا جەتكىزبەك نيەتىم بولدى. اكەسىنىڭ ماحابباتقا تولى الاقانىن سەزىنبەگەن جاندار دا ءوز اكەسىندەي كورىپ، وسى اڭگىمە ارقىلى جىلىلىقتى ءتۇيسىنىپ، اقىل-كەڭەسىن ومىرىنە جاراتسا دەيمىن. سەبەبى، مەنىڭ كوكەمنىڭ جۇرەگى كەز كەلگەن ادامدى بالاسىنداي كورەتىن سونشالىق كەڭ ەدى...
قاراساي ءنۇربيبى جەڭىسحان قىزى
قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى
فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ 3-كۋرس ستۋدەنتى
You Might Also Like
-
قازاق ۇلتىنىڭ قىرىق جانى بار ەكەن... مەكتەپ سىندى مەكەننەن ءبىلىم الىپ جۇرگەن وقۋشى دەگەن اتىم بار، ءوز ەلىمنىڭ تاريحي شەجىرەسىن بىلمەسەم، تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ ەلى ءۇشىن جاساعان...
-
ءار پەندەنىڭ كەرەمەت كوزگە كورىنەر قاسيەتتى-جاقسىلىق جاساۋ. ول ادام سىرت كوزگە سىپايى،مەيرىمدى ءارى وتە كەرەمەت بولىپ كورىنەدى ونىسى راس. بىرەۋلەر قۇمارلىقپەن،ماستىقپەن ءومىردىڭ ولشەۋلى عانا ۋاقىتتىن ...
