InfoHub Logo

ۇزاقمەرزىمدى جوسپار ءبولىمى: ءبولىپ شىعارۋ

مەكتەپ:

كۇنى:

ءمۇعالىمنىڭ ەسىمى:

سىنىپ: 9

قاتىسقاندار سانى:

قاتىسپاعاندار سانى:

ساباقتىڭ تاقىرىبى:

§19. بۇيرەك جۇمىسىنا اسەر ەتەتىن فاكتورلار

ساباققا نەگىزدەلگەن

وقۋ ماقساتى (ماقساتتارى)

9.1.5.3 بۇيرەكتىڭ جۇمىسىنا اسەر ەتەتىن فاكتورلاردى سيپاتتاۋ

بارلىق وقۋشىلار:

• ءماتىندى وقىپ، مازمۇنىن تۇسىنەدى، ماتىندەگى نەگىزگى ويدى ءبولىپ الادى.
• بۇيرەك جۇمىسىن ەسكە تۇسىرەدى.
• بۇيرەك جۇمىسىنا اسەر ەتەتىن فاكتورلاردى انىقتايدى.

وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى:

• بۇيرەك جۇمىسىنا جاعىمدى فاكتورلاردى تالدايدى.
• بۇيرەك جۇمىسىنا جاعىمسىز فاكتورلاردى جىكتەيدى.
• جاعىمسىز فاكتورلاردىڭ تيگىزەتىن اسەرىن زەردەلەيدى.
• جاعىمسىز فاكتورلاردىڭ الدىن الۋ شارالارىن قاراستىرادى.

كەيبىر وقۋشىلار:

بۇيرەك ءۇشىن ءتيىمدى تاماقتانۋ راسيونىن ۇسىنادى.

ساباقتىڭ قۇندىلىعى

«ماڭگىلىك ەل» – زايىرلى قوعام جانە جوعارى رۋحانيات

باعالاۋ كريتەرييلەرى

  ماتىندەگى تەرميندەردىڭ ءمانىن اشادى.

   بۇيرەك جۇمىسىنا اسەر ەتەتىن فاكتورلاردى جاعىمدى، جاعىمسىز دەپ جىكتەيدى.

  اسەر ەتەتىن فاكتورلاردى تالدايدى.

   ادامنىڭ تاماقتانۋ راسيونىن قاراستىرادى، بۇيرەككە زياندى سۋ مەن تۇز مولشەرىن، اراقاتىناسىن انىقتايدى.

   گومەوستازدى ساقتاۋداعى سۋ مەن تۇز الماسۋىنىڭ ءرولىن تۇسىندىرەدى.

  سۋ ءىشۋدىڭ ەرەجەسى، سۋ رەجيمى تۋرالى ويلارىن نەگىزدەپ ايتادى.

  سالقىنداۋ، سۋ ءتيۋدىڭ بۇيرەككە زيانىن تۇجىرىمدايدى.

  سۋىق ءتيۋدىڭ الدىن الۋ شارالارىن ۇسىنادى.

   كەيبىر سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ بۇيرەككە تيگىزەتىن اسەرىن سيپاتتايدى.

  بۇيرەك ءۇشىن ءتيىمدى تاماقتانۋ راسيونىن ۇسىنادى.

اكت داعدىلارى

ساندىق ءبىلىم رەسۋرستارىن ىزدەۋ، قولدانۋ

https://bilimland.kz/ru

تىلدىك ماقسات

 oقۋشىلاردى پىكىرتaلاس، ديaلoگتەرگە تارتۋ (مىسالى، بەلگىلى ادىستەردى ۇيرەتە وتىرىپ، تالقىلاۋ نەمەسە تالداۋ، سۇراق قويۋدا وقۋشىلاردى ءوز ءبىلىمىن ناتيجەلى پايدaلانۋعا ىنتالaندىرۋ، سونداي- اق وقۋشىلار ديالوگكە قاتىسۋى ءۇشىن قاجەتتى باي سوزدىك قورمەن

قامتاماسىز ەتۋ)

نەگىزگى سوزدەر مەن تىركەستەر:

تاماقتانۋ راسيونى، سۋ مەن تۇز الماسۋ، ءتىس جەگىسى، ءىرىڭدى باسپا

سىنىپتاعى ديالوگ/جازىلىم ءۇشىن پايدالى تىلدىك بىرلىكتەر:

تالقىلاۋعا ارنالعان تارماقتار:

بۇيرەكتىڭ نەلىكتەن تىرشىلىك ءۇشىن ماڭىزدى مۇشە بولىپ

ەسەپتەلەتىنىن تالقىلاڭدار.

ءسىز نەلىكتەن ... ەكەنىن ايتا الاسىز با؟

نەلىكتەن ءتىس جەگىسى بۇيرەككە زيان دەپ ەسەپتەلىنەدى؟

جازىلىم بويىنشا ۇسىنىستار:

تەرميندەردىڭ اۋدارماسىن داپتەرگە ءتۇسىرۋ

راسيون – ration ءتىس جەگىسى – caries باسپا – angina

الدىڭعى وقۋ

«دۇرىس تۇجىرىمدى تاپ»

1. بۇيرەكتىڭ ەڭ نەگىزگى قىزمەتى – ءسۇزۋ.
2. بۇيرەك قان مەن باسقا دا سۇيىقتىقتىڭ قۇرامىن رەتتەيدى.
3. بۇيرەك جۇرەك قان تامىرلارىنىڭ جۇيەسىنىڭ مۇشەسى.
4. بۇيرەك اۋا جۇرەتىن جولدارعا جاتادى.
5. بۇيرەكتە ءزار (نەسەپ) تۇزىلەدى.
6. بۇيرەك – اعزانىڭ ىشكى ورتاسى قۇرامىنىڭ تۇراقتىلىعىن ساقتايدى.
7. سۋ مەن تۇزدىڭ مولشەرىن زەرتتەيدى.
8. بۇيرەكتە تيموزين گورمونى تۇزىلەدى.

جوسپار

جوسپارلانعان

ۋاقىت

جوسپارلانعان جاتتىعۋلار (تومەندە جوسپارلانعان

جاتتىعۋلارمەن قاتار، ەسكەرتپەلەردى جازىڭىز)

رەسۋرستار

باستالۋى

ۇيىمداستىرۋ. پسيحولوگيالىق احۋال.

ىنتىماقتاستىق اتموسفەراسىن تۋدىرۋ:

«ءبىز ەكەۋمىز ۇقساسپىز»

توپ مۇشەلەرى ءوزىن كىمگە ۇقساتاتىنى جونىندە قىسقاشا مالىمەت بەرەدى. بۇل وقۋشىنى جاڭا ءبىر قىرىنان تانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. توپتارعا ءبولۋ. «ۇيالى تەلەفون تۇرلەرى». وقۋشىلار تەلەفوندارىنىڭ تۇرلەرىنە قاراي «تۇلپارلار»، «ارعىماقتار» توپتارىنا بولىنەدى.

توپ ەرەجەسىن ەسكە تۇسىرەدى.

ورتاسى

ءى. وقۋلىقپەن جۇمىس.

«يدەيالار سەبەتى» ستراتەگياسى

وقۋلىق

جۇمىس الگوريتمى.

• ساباقتىڭ تاقىرىبىمەن تانىسادى.
• جەكە جۇمىس. ءار وقۋشى ماتىننەن وزىنە بەلگىلى مالىمەتتى تەزيس تۇرىندە جازىپ شىعادى. 2 مينۋت بەرىلەدى.
• توپتىق جۇمىس. وقۋشىلار ءوز اقپاراتتارىمەن بولىسەدى، تالقىلايدى. 3 مينۋت بەرىلەدى.

 سىنىپپەن جۇمىس. ءار توپ تاقىرىپ بويىنشا ءوزىنىڭ كوزقاراسىن ايتادى، بىلىمدەرىن كورسەتەدى.

ءمۇعالىم ايتىلعان كوزقاراستار مەن ءتۇيىندى سوزدەردى «سەبەتكە» سالىپ وتىرادى. /تاقتاعا جازۋ/

دەسكريپتورلار:

• ءماتىندى تولىق مەڭگەرىپ، ماتىندەگى نەگىزگى ويدى تابادى.
• ءماتىندى جان-جاقتى تالدايدى.
• توپ ىشىندە تالداۋدا جاڭا اقپاراتتارىمەن بولىسەدى.

ءىى. جۇپتىق جۇمىس. «كەستە تولتىرۋ»

دەسكريپتورلار:

• كەستە تولتىرۋ ارقىلى بۇيرەك جۇمىسىنا اسەر ەتەتىن فاكتورلاردى تالدايدى.
• ادامنىڭ تاماقتانۋ راسيونىن قاراستىرادى، بۇيرەككە زياندى سۋ مەن تۇز مولشەرىن، اراقاتىناسىن انىقتايدى.
• گومەوستازدى ساقتاۋداعى سۋ مەن تۇز الماسۋىنىڭ ءرولىن تۇسىندىرەدى.
• سۋ ءىشۋدىڭ ەرەجەسى، سۋ رەجيمى تۋرالى ويلارىن نەگىزدەپ ايتادى.
• سالقىنداۋ، سۋ ءتيۋدىڭ بۇيرەككە زيانىن تۇجىرىمدايدى.
• سۋىق ءتيۋدىڭ الدىن-الۋ شارالارىن ۇسىنادى.
• كەيبىر سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ بۇيرەككە تيگىزەتىن اسەرىن سيپاتتايدى.

سەرگىتۋ ءساتى. «شاڭىراق» ويىنى

شارتى: ءتورت بۇرىشتى ورامال جايىلىپ قويىلادى، وقۋشىلار اۋەنمەن اينالىپ جۇگىرەدى، اۋەن توقتاعان كەزدە ورامالدىڭ بۇرىشى- نان ۇستاپ جوعارى كوتەرۋ كەرەك. شاڭىراقتى قاي توپ ءبىرىنشى كوتەرسە

سول توپ جەڭىسكە جەتەدى.

اياقتالۋى

«رولدىك ويىن»

رولدەر: دارىگەرلەر (ۋرولوگتار، ديەتولوگتار، ينفەكسيونيستەر)

بۇيرەك اۋرۋىمەن اۋىراتىن پاسيەنتتەر

سۇراق: بۇيرەك اۋرۋىن انىقتاۋ ءۇشىن قانداي اناليزدەر تاپسىرۋ كەرەك؟

ۋرولوگ:

• ءزاردىڭ جالپى ساراپتاماسى
• كرەاتينيننىڭ (ءنارۋىز الماسۋىنىڭ سوڭعى ءونىمى) دەڭگەيىن انىقتايتىن قاننىڭ بيوحيميالىق ساراپتاماسى
• بۇيرەكتى ۋلترادىبىستىق تەكسەرۋدەن وتكىزۋ
• زاردە ءنارۋىزدى انىقتاۋ تەستى/

سۇراق: بۇيرەك اۋىرىمەن اۋىراتىن ادامداردىڭ ديەتاسى قالاي بولماق؟

ديەتولوگ: بۇيرەك اۋرۋلارى زات الماسۋدى بۇزادى.

بۇيرەك اۋرۋلارىمەن اۋىراتىن ادامدار تومەندەگى نۇسقاۋلاردى ورىنداۋ كەرەك:

• ەت پەن تاۋىق ەتىنەن دايىندايتىن تاعامداردى قۋىرماي، بۋمەن ءپىسىرۋ ۇسىنىلادى.
• تاماق كالورياسى تاۋلىگىنە 3500 ككال اسپاۋى ءتيىس.
• تاماقتى كۇنىنە 4–6 رەت ءىشۋ كەرەك.
• تاماق تۇزى وتە از بولۋى كەرەك. بۇيرەگى اۋىراتىن ادامدار كۇنىنە 2–3 گ تۇز قولدانۋ كەرەك.
• تاۋلىگىنە قولدانىلاتىن سۋ مولشەرى 0،8–1 ل-دەن اسپاۋ كەرەك.

سۇراق: باسپا، تۇماۋ بۇيرەككە اسەر ەتەدى مە؟

ينفەكسيونيست: تۇماۋ اۋرۋىنىڭ اسقىنۋى بۇيرەك اۋرۋىنا الىپ كەلەدى. سوندىقتان تۇماۋدىڭ باستاپقى بەلگىلەرى بايقالا باستاعاننان دەرەۋ ەمدەلۋ شارالارىن جۇرگىزۋ كەرەك.

دەسكريپتورلار:

• بۇيرەككە اسەر ەتەتىن فاكتورلاردى تالدايدى.
• كەيبىر سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ بۇيرەككە تيگىزەتىن اسەرىن سيپاتتايدى.
• بۇيرەك ءۇشىن ءتيىمدى تاماقتانۋ راسيونىن ۇسىنادى.

سارالاۋ – ءسىز قوسىمشا كومەك كورسەتۋدى قالاي جوسپارلايسىز؟ ءسىز قابىلەتى جوعارى وقۋشىلارعا تاپسىرمانى كۇردەلەندىرۋدى قالاي جوسپارلايسىز؟

قوسىمشا كومەك كەرەك وقۋشىلار ءۇشىن: بۇيرەك جۇمىسىن بۇزۋى مۇمكىن جاعىمسىز فاكتورلاردى اتاڭدار.

قابىلەتى جوعارى وقۋشى:

باۋىر، بۇيرەك، جۇرەك پەن وكپە قىزمەتى ءوزارا قالاي بايلانىستى؟ ويلارىڭدى دالەلمەن جەتكىزىڭدەر

ءپانارالىق بايلانىس قاۋىپسىزدىك جانە ەڭبەكتى قورعاۋ ەرەجەلەرى

اكت-مەن بايلانىس قۇندىلىقتارداعى بايلانىس

رەفلەكسيا

ساباق / وقۋ ماقساتتارى شىنايى ما؟

بۇگىن وقۋشىلار نە ءبىلدى؟ سىنىپتاعى احۋال قانداي بولدى؟

مەن جوسپارلاعان سارالاۋ شارالارى ءتيىمدى بولدى ما؟ مەن بەرىلگەن ۋاقىت ىشىندە ۇلگەردىم بە؟ مەن ءوز جوسپارىما قانداي تۇزەتۋلەر ەنگىزدىم جانە نەلىكتەن؟

قورىتىندى باعامداۋ

قانداي ەكى نارسە تابىستى بولدى (وقىتۋدى دا، وقۋدى دا ەسكەرىڭىز)؟

1. ساباقتا ءارتۇرلى وقىتۋ ستراتەگيالارى، ءتۇرلى ادىستەردى ارالاستىرىپ قولدانۋ
2. جەكە، جۇپتىق، توپتىق جۇمىستار

قانداي ەكى نارسە ساباقتى جاقسارتا الدى (وقىتۋدى دا، وقۋدى دا ەسكەرىڭىز)؟

1. وقۋشىلاردىڭ ساباق بارىسىنداعى جۇمىستارىنا تالداۋ جاساۋ، تاپسىرمالاردىڭ ورىندالۋىن جاقسارتۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەكتىگىنە ءمان بەرۋ
2. وقۋشىلار ورىنداي الماعان تاپسىرمالاردى قايتا قاراپ، وزگەرىس ەنگىزۋ
3.