ەلەكتر زاريادتارى، ەلەكترلەنۋ، وتكىزگىشتەر جانە ديەلەكتريكتەر
وقۋشىلار ساباقتىڭ تاقىرىبىن ەستىگەننەن كەيىن، وم وزدەرى انىقتايدى
/پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 1 - 2/
وقۋشىلاردىڭ «جاقىن دامۋ ايماعىن»، ساباق سوڭىندا كۇتىلەتىن ناتيجەلەردى انىقتاۋعا كوڭىل ءبولۋ قاجەت
اسەرلەسۋدىڭ تۇرلەرى /پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 5 - 8/
سۇراق - جاۋاپ /پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 9/
وقۋشىلار ەلەكتروستاتيكالىق كۇشتى باقىلاۋ ءۇشىن قاراپايىم تاجىريبەلەر جاساي الادى، مىسالى: اۋا شارىن قانداي دا ءبىر ماتەريالمەن ۇيكەپ، قابىرعاعا جابىستىرىپ قويىڭىزدار؛ اۋا شارىن وقۋشىلاردىڭ شاشتارىنا ۇيكەڭىزدەر جانە شاردى جاقىنداتقاندا ولاردىڭ شاشتارىنىن شارعا قاراي تارتىلعانىن باقىلاڭىزدار. ەبونيت تاياقشاسىن جۇنگە/جىبەككە ۇيكەڭىزدەر جانە ونى كراننان اعىپ جاتقان سۋعا جاقىنداتىڭىزدار، سۋدىڭ اعىنى يىلەدى. ەبونيت تاياقشاسىن ۇيكەپ، ونى ۇساق قاعازداردى جابىستىرىپ الاتىنىن باقىلانىز.
/پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 4، 11، 12/
ەسكەرتۋ: زاريادتى دىمقىل اۋا - رايىندا ناشار الۋعا بولاتىندىقتان، تاجىريبەنى قۇرعاق كۇندەردە جۇرگىزگەن دۇرىس.
ەبونيت تاياقشاسىن يزولياسيالانعان شتاتيۆكە جىبەك جىپپەن ءىلىپ قويىڭىز. تەرىس جانە وڭ زاريادتاردىڭ بار ەكەنىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن ەلەكترلەنگەن ەبونيت تاياقشاسىنىڭ ءدال سونداي ەلەكترلەنگەن ەبونيت تاياقشادان تەبىلەتىنىن، ال ەلەكترلەنگەن شىنى تاياقشاعا تارتىلاتىنىن باقىلاۋدى ۇسىنىڭىز.
ءبىر نۇكتەلىك زاريادتىڭ اينالاسىنداعى جانە ەكى زاريادتالعان پلاستينالاردىڭ اراسىنداعى ءورىستى دەمونستراسيالاۋ. كۇش سىزىقتارىنىڭ كومەگىمەن ءورىستىڭ دياگرامماسىن سىزۋ. باعىتىن كورسەتۋ. ەلەكتر زاريادتىڭ فيزيكالىق ماعىناسىن ءبىلۋ جانە ءتۇسىنۋ؛ ەلەكترلەندىرۋ قۇبىلىسىن ۇيكەلىس جانە يندۋكسيامەن ءتۇسىندىرۋ /پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 10 - 15/ (I) وقۋشىلار ەلەكتر ءورىسىن وقىپ ۇيرەنۋ جانە تۇسىنىكتەرىن بەكىتۋ ماقساتىندا ءارتۇرلى زاريادتاردىڭ اينالاسىنداعى ەلەكتر ءورىسىنىڭ مودەلدەۋ تەورياسىن قولدانادى.
كۋلون زاڭىن انىقتاۋ. ەكى قوزعالمايتىن نۇكتەلىك زاريادتىڭ اراسىنداعى ءبىر - بىرىنە اسەر ەتۋ كۇشى اراقاشىقتىققا تاۋەلدى ەكەنى تۇسىندىرىلەدى. وقۋشىلار مىسالدارى بار پاراقتاردى تولتىرادى.
دەنە بەتىنىڭ زاريادتالعانىن انىقتاۋ ءۇشىن جاپىراقتى ەلەكتروسكوپتى قولدانىپ، زاريادتىڭ ءبولىنۋىن دەمونستراسيالاۋ. زاريادتالماعان ەبونيت تاياقشاسىنىڭ كومەگىمەن ءبىر ەلەكتروسكوپتى زاريادتايمىز. ەكىنشى زاريادتالماعان ەلەكتروسكوپتىڭ شارىن ءبىرىنشى ەلەكتروسكوپتىڭ شارىمەن مەتالل تاياقشاسىمەن ديەلەكتيك ۇستاعىش كومەگىمەن قوسقاندا، وندا ءبىرىنشى ەلەكتروسكوپتىڭ جاپىراقشالارى تومەن تۇسەدى، ال ەكىنشى ەلەكتروسكوپ ءدال سونداي زارياد الادى.
سودان كەيىن ەكىنشى ەلەكتروسكوپتىڭ شارىن قولمەن ۇستاپ، رازريادتاۋ. ەكسپەريمەنتتى بىرنەشە رەت قايتالانعاننان كەيىن وقۋشىلارعا زاريادتىڭ ساقتالۋ زاڭىن جانە زاريادتىڭ ەڭ كىشى، ارى قاراي بولىنبەيتىن شاماسى بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ.
وقۋشىلارعا مينيمالدى ەلەكتر زاريادى بولاتىن جانە زارياد كۋلونمەن ورنەكتەلەتىن تۋرالى ايتىڭىز.گەليي اتومى قاراپايىم بولعاندىقتان، ونى اتومنىن قۇرىلىسىن سيپاتتاۋ ءۇشىن پايدالانۋعا بولادى. ەلەكتروننىڭ ورنالاسۋىن جانە سالىستىرمالى ەركىندىك دارەجەسىن كورسەتۋ. ەلەكترونداردى قوسىپ الۋ نەمەسە جوعالتۋ كەزىندە ەلەكتروستاتيكالىق زاريادتىڭ پايدا بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ. /پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 24 - 26/ وقۋشىلارعا دەنەنىڭ زاريادتالۋىن انىقتاۋعا ارنالعان قۇرالدى (ەلەكتروسكوپ) قۇراستىرۋعا ۇسىنۋ.
دەنەلەردىڭ ەلەكترلەنۋىنىڭ پايداسى مەن زيانىنا مىسالدار كەلتىرۋ/پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 28 - 35/ وتكىزگىشتەر جانە ديەلەكتريكتەر: كەلەسى سايتتى پايدالانۋ https://bilimland. kz/kk جانە وسى سايتتاعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ
ساباق سوڭىندا وقۋشىلار رەفلەكسيا جۇرگىزەدى: ساباقتا ءوزىنىڭ العان ءبىلىمىنىڭ قانداي دەڭگەيدە ەكەنىن ادامداردى بوياۋ ارقىلى كورسەتەدى. جاڭا ءبىلىم – كوك قارىنداش
كوڭىل - كۇيى – جاسىل قارىنداش ساباقتى بەكىتۋ جانە جەكە وقۋشىلاردى باعالاۋ ماقساتىندا «ءۋاج» ويىنى ويناتىلادى.
/پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 1 - 2/
وقۋشىلاردىڭ «جاقىن دامۋ ايماعىن»، ساباق سوڭىندا كۇتىلەتىن ناتيجەلەردى انىقتاۋعا كوڭىل ءبولۋ قاجەت
اسەرلەسۋدىڭ تۇرلەرى /پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 5 - 8/
سۇراق - جاۋاپ /پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 9/
وقۋشىلار ەلەكتروستاتيكالىق كۇشتى باقىلاۋ ءۇشىن قاراپايىم تاجىريبەلەر جاساي الادى، مىسالى: اۋا شارىن قانداي دا ءبىر ماتەريالمەن ۇيكەپ، قابىرعاعا جابىستىرىپ قويىڭىزدار؛ اۋا شارىن وقۋشىلاردىڭ شاشتارىنا ۇيكەڭىزدەر جانە شاردى جاقىنداتقاندا ولاردىڭ شاشتارىنىن شارعا قاراي تارتىلعانىن باقىلاڭىزدار. ەبونيت تاياقشاسىن جۇنگە/جىبەككە ۇيكەڭىزدەر جانە ونى كراننان اعىپ جاتقان سۋعا جاقىنداتىڭىزدار، سۋدىڭ اعىنى يىلەدى. ەبونيت تاياقشاسىن ۇيكەپ، ونى ۇساق قاعازداردى جابىستىرىپ الاتىنىن باقىلانىز.
/پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 4، 11، 12/
ەسكەرتۋ: زاريادتى دىمقىل اۋا - رايىندا ناشار الۋعا بولاتىندىقتان، تاجىريبەنى قۇرعاق كۇندەردە جۇرگىزگەن دۇرىس.
ەبونيت تاياقشاسىن يزولياسيالانعان شتاتيۆكە جىبەك جىپپەن ءىلىپ قويىڭىز. تەرىس جانە وڭ زاريادتاردىڭ بار ەكەنىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن ەلەكترلەنگەن ەبونيت تاياقشاسىنىڭ ءدال سونداي ەلەكترلەنگەن ەبونيت تاياقشادان تەبىلەتىنىن، ال ەلەكترلەنگەن شىنى تاياقشاعا تارتىلاتىنىن باقىلاۋدى ۇسىنىڭىز.
ءبىر نۇكتەلىك زاريادتىڭ اينالاسىنداعى جانە ەكى زاريادتالعان پلاستينالاردىڭ اراسىنداعى ءورىستى دەمونستراسيالاۋ. كۇش سىزىقتارىنىڭ كومەگىمەن ءورىستىڭ دياگرامماسىن سىزۋ. باعىتىن كورسەتۋ. ەلەكتر زاريادتىڭ فيزيكالىق ماعىناسىن ءبىلۋ جانە ءتۇسىنۋ؛ ەلەكترلەندىرۋ قۇبىلىسىن ۇيكەلىس جانە يندۋكسيامەن ءتۇسىندىرۋ /پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 10 - 15/ (I) وقۋشىلار ەلەكتر ءورىسىن وقىپ ۇيرەنۋ جانە تۇسىنىكتەرىن بەكىتۋ ماقساتىندا ءارتۇرلى زاريادتاردىڭ اينالاسىنداعى ەلەكتر ءورىسىنىڭ مودەلدەۋ تەورياسىن قولدانادى.
كۋلون زاڭىن انىقتاۋ. ەكى قوزعالمايتىن نۇكتەلىك زاريادتىڭ اراسىنداعى ءبىر - بىرىنە اسەر ەتۋ كۇشى اراقاشىقتىققا تاۋەلدى ەكەنى تۇسىندىرىلەدى. وقۋشىلار مىسالدارى بار پاراقتاردى تولتىرادى.
دەنە بەتىنىڭ زاريادتالعانىن انىقتاۋ ءۇشىن جاپىراقتى ەلەكتروسكوپتى قولدانىپ، زاريادتىڭ ءبولىنۋىن دەمونستراسيالاۋ. زاريادتالماعان ەبونيت تاياقشاسىنىڭ كومەگىمەن ءبىر ەلەكتروسكوپتى زاريادتايمىز. ەكىنشى زاريادتالماعان ەلەكتروسكوپتىڭ شارىن ءبىرىنشى ەلەكتروسكوپتىڭ شارىمەن مەتالل تاياقشاسىمەن ديەلەكتيك ۇستاعىش كومەگىمەن قوسقاندا، وندا ءبىرىنشى ەلەكتروسكوپتىڭ جاپىراقشالارى تومەن تۇسەدى، ال ەكىنشى ەلەكتروسكوپ ءدال سونداي زارياد الادى.
سودان كەيىن ەكىنشى ەلەكتروسكوپتىڭ شارىن قولمەن ۇستاپ، رازريادتاۋ. ەكسپەريمەنتتى بىرنەشە رەت قايتالانعاننان كەيىن وقۋشىلارعا زاريادتىڭ ساقتالۋ زاڭىن جانە زاريادتىڭ ەڭ كىشى، ارى قاراي بولىنبەيتىن شاماسى بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ.
وقۋشىلارعا مينيمالدى ەلەكتر زاريادى بولاتىن جانە زارياد كۋلونمەن ورنەكتەلەتىن تۋرالى ايتىڭىز.گەليي اتومى قاراپايىم بولعاندىقتان، ونى اتومنىن قۇرىلىسىن سيپاتتاۋ ءۇشىن پايدالانۋعا بولادى. ەلەكتروننىڭ ورنالاسۋىن جانە سالىستىرمالى ەركىندىك دارەجەسىن كورسەتۋ. ەلەكترونداردى قوسىپ الۋ نەمەسە جوعالتۋ كەزىندە ەلەكتروستاتيكالىق زاريادتىڭ پايدا بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ. /پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 24 - 26/ وقۋشىلارعا دەنەنىڭ زاريادتالۋىن انىقتاۋعا ارنالعان قۇرالدى (ەلەكتروسكوپ) قۇراستىرۋعا ۇسىنۋ.
دەنەلەردىڭ ەلەكترلەنۋىنىڭ پايداسى مەن زيانىنا مىسالدار كەلتىرۋ/پرەزەنتەسيا پايدالانۋ سلايد 28 - 35/ وتكىزگىشتەر جانە ديەلەكتريكتەر: كەلەسى سايتتى پايدالانۋ https://bilimland. kz/kk جانە وسى سايتتاعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ
ساباق سوڭىندا وقۋشىلار رەفلەكسيا جۇرگىزەدى: ساباقتا ءوزىنىڭ العان ءبىلىمىنىڭ قانداي دەڭگەيدە ەكەنىن ادامداردى بوياۋ ارقىلى كورسەتەدى. جاڭا ءبىلىم – كوك قارىنداش
كوڭىل - كۇيى – جاسىل قارىنداش ساباقتى بەكىتۋ جانە جەكە وقۋشىلاردى باعالاۋ ماقساتىندا «ءۋاج» ويىنى ويناتىلادى.
You Might Also Like
-
ماقساتى: وسىمدىكتەر تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتە وتىرىپ، گۇلدەردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. گۇلدەردىڭ اتاۋلارىن، سىرت كەلبەتىن، جەكە قۇرىلىمىن اجىراتىپ، اتاي بىلۋگە ۇيرەتۋ. تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ. ...
-
جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ قارقىندى دامۋى جانە ونىڭ ادام ومىرىندەگى بارلىق سالالارعا ەكپىندەي ەنۋى ناتيجەسى قازىرگى ءومىر تالابى. باعدارلاپ وقىتۋ سالاسىندا وقۋشىلارعا «ينتەرنەت رەسۋرستارى» قول...
