جەڭىس كۇنىنە ارنالعان تىلەكتەر
تۋعان ەلدىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن بوستاندىعى ءۇشىن جانىن قيعان بوزداقتارىمىزدى ماڭگى ەستە ساقتايمىز! وتان ءۇشىن وتقا ءتۇسىپ، قان مايداننان امان ورالعان قانداستارىمىزدىڭ الدىندا باس يەمىز! قۇرمەتتى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ قاتىسۋشىلارى مەن تىل ەڭبەككەرلەرى! اۋىر كۇندەردەگى ادال ەڭبەكتەرىڭىز بەن بەلسەندى ازاماتتىق ۇستانىمدارىڭىز ءۇشىن باس ءيىپ العىس بىلدىرەمىز! سىزدەرگە مىقتى دەنساۋلىق، باقىت، ۇزاق عۇمىر تىلەمىز!
***** ***** ***** ***** ****** ******
ارداقتى ارداگەرلەر: اقساقالدار، انالار!
سىزدەردى ۇلى وتان سوعىسىنداعى جەڭىستىڭ ... جىلدىق مەرەيتويىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن. جەڭىس كۇنى – تاريح تورىنەن ورىن الاتىن ۇلى مەرەكە.
سىزدەردىڭ ەرلىكتەرىڭىزدىڭ ارقاسىندا ءبىز بۇگىن بەيبىت ءومىر، باقىتتى تۇرمىس كەشۋدەمىز. مەن سىزدەرگە ۇرپاقتارىڭىز اتىنان شەكسىز العىس بىلدىرەمىن.
بارىڭىزگە باقىت پەن قۋانىش، دەنساۋلىق تىلەيمىن!
***** ***** ***** ***** ****** ******
ۇلى جەڭىس كۇنى قۇتتى بولسىن!
تاريحىمىزدا قالعان بۇل سۇراپىل سوعىستىڭ كەسەلىنەن وتكەن اتا-اپالارىمىز امان بولسىن! كەلەشەك ەلىمىزدىڭ دارحان دالاسى كەڭ، اسپانى اشىق بولسىن! جۇدىرىقتاي جۇمىلعان، بىلەكتەي بىرىككەن كەڭپەيىل قازاق ەلى جاساسىن.
***** ***** ***** ***** ****** ******
ادامزات تاريحىنداعى ەڭ اۋىر قانتوگىس سوعىس اياقتالعانىنا .... جىل ءوتىپتى. زارىقتىرىپ جەتكەن جەڭىس كۇنىنىڭ ءقادىرى ءبارىمىز ءۇشىن تىم قىمبات. سۇراپىل سوعىس ادامزاتتىڭ جۇرەگىنە وشپەس جارا سالدى. اۋىلدا قالعان كەمپىر-شال، بالا-شاعا زۋىلداعان وق پەن لاپىلداعان وت-جالىننىڭ اراسىندا جۇرگەن باۋىرىنا، اكەسىنە، اعاسىنا سەپ بولسىن دەپ، بار كۇش قايراتىن جۇمسادى. تىلداعى ءاربىر كۇن سوعىسقا تەڭ ەدى. ارداگەر كورگەن زۇلماتتى سەن كورگەن جوقسىڭ زامانداس، سول ءۇشىن ونى قۇرمەتتە!
***** ***** ***** ***** ****** ******
بۇگىنگى مامىراجاي تىنىش ءومىر اتالارىمىز قالىپتاستىرعان بەرىك بىرلىك ناتيجەسىندە كەلدى. اۋەدە ۇشقىش، جەردە تانكيست، تەڭىزدە – تەڭىزشى، وكوپتا اسكەر، بلينداجدا بايلانىسشى جانە تىلدا ەڭبەككەر – ءبارى دە ۇلى جەڭىس ءۇشىن قارانيەت ارام پيعىلدى فاشيست وعىنا ءوز كەۋدەسىن توستى. «وتان» اتتى ىستىق ۇعىم، ءتاتتى ءسوز قارسى كەلگەن دۇشپانعا قايمىقپاي قاراۋعا جىگەر بەردى. ەر جىگىتتىڭ قۇل بولماي، ارۋ قىزدىڭ كۇڭ اتانباي، حالىقتىڭ بىرلىكتە ءومىر ءسۇرۋى ناق سولاردىڭ ارقاسىندا!
***** ***** ***** ***** ****** ******
بۇگىنگى مەرەكەنىڭ ەلىمىزدىڭ ومىرىندە الاتىن ورنى وزگەشە. وسىدان .... جىل بۇرىن بۇكىل الەمگە قايعى مەن قۋانىش جاسىن قوسا جۇتقىزعان ەرەكشە كۇن ەدى بۇل. ىزگى نيەتپەن ادامزات بالاسى مەرەكەلەيتىن وسى كۇننىڭ تۋۋىنا ەلىمىزدىڭ ايتۋلى ۇلەس قوسقانىن ءبىز ءارقاشاندا ماقتان تۇتامىز.
ۇلى جەڭىستى جاقىنداتۋعا ابزال ارىستاندارىمىزدىڭ مايدان دالاسىندا، وتانداستارىمىزدىڭ تىلدا قوسقان ەڭبەگى ولشەۋسىز. اعالاردىڭ ارداقتى ءىسىن بۇگىنگى كۇنى كەيىنگى ۇرپاق لايىقتى تابىستارمەن جالعاستىرىپ كەلەدى.
***** ***** ***** ***** ****** ******
ۋاقىت وتكەن سايىن كەشەگى كۇندەي كۇركىرەپ وتكەن سۇراپىل سوعىستىڭ دۇربەلەڭ وقيعالارى دا اراسىن اۋلاق سالىپ، الىستاپ بارادى. ءبىراق قانشالىقتى الىستاعانمەن ول كوڭىلدەن كەتىپ، جۇرەكتەردەن وشپەك ەمەس. ويتكەنى ول سوعىس قانشاما ۇرپاقتى قايعى-قاسىرەتكە دۋشار ەتىپ، ءومىرىن وكسىتىپ كەتتى. سول سوعىستى مايداننىڭ الدىڭعى شەبىندە ءجۇرىپ باسىنان وتكەرگەندەر دە، سولاردىڭ تىلەۋىن تىلەپ، تىلداعى بار اۋىرتپالىقتى يىعىمەن كوتەرگەن ارداگەرلەر دە، سوعىستا اتا-اناسىنان ايىرىلىپ، جەتىمدىك تاۋقىمەتىن تارتىپ وسكەندەر دە بۇگىندە ارامىزدا ءجۇر.
سوندىقتان دا جىل سايىن مامىر ايىنىڭ 9 جۇلدىزىندا سول سۇراپىل سوعىستاعى جەڭىس كۇنى ايرىقشا اتاپ وتىلەدى. جانە ول جالپىعا بىردەي حالىقتىق مەرەكە بولعانىمەن، بۇل كۇنى اسىرەسە، كەشەگى سوعىستا جەڭىس ءۇشىن قولدارىنا قارۋ الىپ، مايداننىڭ الدىڭعى شەبىندە قانقۇيلى جاۋمەن شايقاسقا تۇسكەن سوعىس ارداگەرلەرىنە كورسەتىلەر قۇرمەت ايرىقشا.
***** ***** ***** ***** ****** ******
سىزدەردىڭ ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ بوستاندىعى مەن تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن شايقاستارداعى تەڭدەسسىز ەرلىكتەرىڭىز بەن تاباندىلىقتارىڭىز عاسىرلار بويى جاساي بەرەدى. ويتكەنى سىزدەر كەيىنگى ۇرپاقتىڭ جارقىن بولاشاعىن قورعاپ قالۋ ارقىلى وزدەرىڭىزدىڭ ازاماتتىق جانە پاتريوتتىق پارىزدارىڭىزدى ابىرويمەن ورىنداپ شىقتىڭىزدار.سىزدەردىڭ قايىسپاس قايسارلىقتارىڭىز بەن وتانعا شىنايى بەرىلگەندىكتەرىڭىز قازاقستاندىقتاردىڭ جاس ۇرپاقتارى ءۇشىن ونەگەسى مول تاماشا ۇلگى.
بۇگىنگىدەي ايتۋلى مەرەكە كۇنى وزدەرىڭىزگە زور دەنساۋلىق، جاراستى كوڭىل-كۇي، باياندى باقىت، وتباسىلارىڭىزعا بەرەكە-بىرلىك تىلەيمىز!
***** ***** ***** ***** ****** ******
جەر-دۇنيەنى ءدىر سىلكىنتكەن سوعىس ءورتىنىڭ سونگەنىنە بيىل ... جىل تولىپ وتىر. ەلىمىزگە زور اۋىرتپالىقتار اكەلگەن ۇلى وتان سوعىسىنىڭ زاردابى تيمەگەن شاڭىراق جوق دەسە دە بولادى.
بۇل سوعىستاعى جەڭىستە قازاق حالقى تالاي بوزداقتارىنان ايىرىلدى. اكەلەرىمىز بەن اعالارىمىز قان مايداندا تولارساقتان ساز كەشىپ، جانكەشتى قاھارماندىلىعىمەن باسقا ۇلتتار الدىندا وزدەرىنىڭ ەرلىگىن كورسەتە ءبىلدى.
سوعىستىڭ العاشقى ساتتەرىنەن-اق، قازاقستاندىق جاۋىنگەرلەر بوگەنباي مەن قابانبايدىڭ، ناۋرىزباي مەن رايىمبەكتىڭ، ماحامبەت پەن يساتايدىڭ ۇرپاقتارىنا لايىق ۇرىس سالدى. اجالدا قاسقايىپ قارسى تۇرعان قاھارمانداردى باسقالار ەرىكسىز مويىنداۋعا ءماجبۇر بولدى. باۋىرجان مەن تولەگەن، نۇركەن مەن تالعات، راقىمجان مەن قاسىم، شىعىستىڭ قوس جۇلدىزدارى ءاليا مەن مانشۇك سىندى ەرلەر حالقىنىڭ باتىر ەكەندىگىن دالەلدەدى.
سوعىس زاردابى تۋرالى ءسوز ەتسەك، ورىمدەي ون سەگىز بەن قىلشىلداعان قىرىقتىڭ اراسىنداعى ازاماتتاردىڭ وتان ءۇشىن ارپالىسقانى تۇسكەنى ەسكە تۇسكەندە، جانىڭدى قويارعا جەر تابا المايسىڭ. ءۇيلى-باراندى بولىپ، بالا سۇيەتىن شاقتارىندا ارماندا كەتكەن بوزداقتار كوپ بولعاندىعى وكىنىشتى-اق.
جىل وتكەن سايىن سوعىس ارداگەرلەرىنىڭ سانى ازايعانمەن ولاردىڭ جاساعان ەرلىگى بۇگىنگى ۇرپاق ساناسىندا ماڭگى قالماق.
***** ***** ***** ***** ****** ******
جەڭىس! وسىناۋ جالعىز اۋىز سوزدە قانشاما تەرەڭ ماعىنا جاتىر. كەز كەلگەن ءىستىڭ، قانداي كۇرەستىڭ دە باستى ماقساتى جەڭىسكە جەتۋ بولعانىمەن، كەشەگى ۇلى وتان سوعىسىنداعى ۇلكەن جەڭىستىڭ ورنى ايرىقشا بولەك. وعان جەتۋ ءۇشىن قانشاما حالىق جان الىپ، جان بەرىسكەن شايقاستارعا تولى ۇزاق تا اۋىر جولدان ءوتىپ كەلدى. زارىقتىرىپ، ساعىنتىپ جەتكەن ول جەڭىستى جاقىنداتا تۇسۋگە مايداننىڭ الدىڭعى شەبىندە وت پەن وقتىڭ ورتاسىندا بولعان مايدانگەرلەرمەن بىرگە تىل ەڭبەككەرلەرى دە، مايدان دالاسىنان شالعايداعى قارتتار مەن ايەلدەر دە، بۋىنى بەكىپ، بۇعاناسى قاتپاعان بالالار دا ۇلەس قوسقان. ول سونىسىمەن دە قاستەرلى، قاسيەتتى سانالادى. بيىل مىنە، سول جەڭىس كۇنى ەلىمىزدە الپىس التىنشى رەت اتاپ وتىلگەلى وتىر.
***** ***** ***** ***** ****** ******
جەر الەمدى سىلكىنتكەن سوعىس ءورتىنىڭ جەڭىسپەن تۇنشىقتىرىلعانىنا دا مىنە، ... جىل بولدى. ەلىمىزگە وراسان زور اۋىرتپالىقتار اكەلگەن ۇلى وتان سوعىسىنىڭ وت شارپۋى تيمەگەن شاڭىراق جوق شىعار. بۇل سوعىستاعى جەڭىس قازاق حالقى ءۇشىن ءتورت ءجۇز مىڭعا جۋىق قۇرباندىققا ءتۇستى. ول سوعىستا قازاقستاندىق مايدانگەرلەر جانكەشتى قاھارماندىقتارىمەن باسقا ەۆروپالىق ۇلتتاردىڭ الدىندا وزدەرىنىڭ ەشكىمنەن كەم ەمەس، قانداي ىستە دە، كىممەن بولسا دا تەرەزەسى تەڭ ەكەنىن دالەلدەپ شىقتى.
***** ***** ***** ***** ****** ******
سۇراپىل سوعىستىڭ قيامەت-قايىم اۋىرتپالىقتارى وق پەن وتتىڭ ورتاسىندا جۇرگەن مايدانگەرلەردىڭ عانا ەمەس، الىس تىلداعى بارشا حالىقتىڭ قابىرعاسىنا باتقان سول جىلدار سانادان ءالى ۇمىتىلعان جوق. ەلدە قالعان قارتتار مەن ايەلدەر دە، ءتىپتى بۋىنى قاتىپ، بۇعاناسى بەكىمەگەن جاس بالالار دا كوپ بەينەت كوردى. ەڭىرەگەن ەتەگى جاسقا تولعان ەلدى، اسىرەسە ويىن بالالارىنىڭ ناعىز بۇلا وسەتىن شاعىندا بارىنەن جۇرداي بولىپ، جۇمىسقا جەگىلدى.
ەل تىلەگى اقتالدى، اق تۇيەنىڭ قارىنى جارىلعان كۇندە جەتتى.
***** ***** ***** ***** ****** ******
بۇل مەرەكە ءار كەزدە دە باتىلدىق پەن ەرلىكتىڭ، قاھارماندىقتىڭ سيمۆولى، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن ادالدىقتىڭ ولشەمى، ال سىزدەردىڭ وزدەرىڭىز، قۇرمەتتى ارداگەرلەر، بولاشاق ۇرپاقتار ءۇشىن، ەگەمەن ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن قوعاۋشىلاردىڭ ءبارى ءۇشىن جارقىن ۇلگى بولىپ قالا بەرەسىزدەر.
سىزدەردىڭ قان مايداننىڭ الدىڭعى شەبىندەگى ەرلىكتەرىڭىزدىڭ، تىلداعى ەرەن ەڭبەكتەرىڭىزدىڭ ارقاسىندا قازاقستاندىقتاردىڭ بۇگىنگى ۇرپاعى كەلىسىممەن بەيبىت ءومىر سۇرۋدە.
سىزدەردىڭ ەرەن ەرلىكتەرىڭىز، قاجىرلى ەڭبەكتەرىڭىز بەن تاباندىلىقتارىڭىز ءۇشىن، قۇرمەتتى ارداگەرلەر، سىزدەردىڭ الدارىڭىزدا باس يەمىز.
***** ***** ***** ***** ****** ******
جەڭىس كۇنى ءبارىمىز ءۇشىن ايرىقشا قىمبات، قاسيەتتى مەرەكە. بۇل تەك، سول سوعىستا جەڭىسكە جەتكەنىمىزدى اتاپ وتەتىن كۇن عانا ەمەس. ول – سول سوعىستا جەڭىستى جاقىنداتۋ ءۇشىن جان اياماي شايقاسىپ، قان مايداننان ورالماي، ەلىمىزدىڭ بەرىك قورعانىنداي بولىپ قالعان ارىستارىمىزدى ەسكە الاتىن كۇن.
***** ***** ***** ***** ****** ******
9 مامىر – ۇلى جەڭىس كۇنى دەپ تويلاساق تا، ونىڭ سالماعىنىڭ اۋىر بولعانىن بۇگىنگى ۇرپاق ەشقاشان دا ۇمىتپاۋى ءتيىس. ومىراۋلارىندا جارقىراعان وردەن-مەدالدارىن تاعىپ انادايدان كوزگە وتتاي باسىلاتىن ارداگەر اعالارىمىز بۇل كۇندى اسىعا كۇتەدى. بۇل كۇن – جەڭىس كۇنى بولۋىمەن قاتار سوعىستان ورالماعان ۇزەڭگىلەس قاتارلارىن ەسكە الىپ، جانارلارىنان تامعان جاس تامشىلارى وتكەن كۇننەن بەلگى بەرىپ تۇرعانداي. جۇزدەرىڭدى مۇڭ شالماسىن، كوڭىلدەرىڭە كىربىڭ تۇسپەسىن، قاتارلارىڭ ازايماسىن، ارداگەر اعالار!
***** ***** ***** ***** ****** ******
ەل باسىنا كۇن تۋعان كەشەگى سوعىس كەزىندە ەر-ازاماتتار قولدارىنا قارۋ الىپ، ەل قورعاۋعا اتتانعان. تالاي قاندى قىرعىندى باستارىنان كەشىرىپ، جەڭىستى جاقىنداتقان مايدانگەر باتىر اتالارىمىز.
«ەلدىڭ كوركى ەرىمەن، وتان كوركى جەرىمەن» دەگەندەي، ەل باسىنا قاتەر تونگەن جىلدارى كەۋدەدەگى شىبىن جانى شىققانشا جاۋمەن جاعا جىرتىسقان باتىر اتالارىمىز از ەمەس. ولار ەڭ الدىمەن ۇلتى ءۇشىن، حالىق ءۇشىن جانىن قۇربان ەتكەن جاندار. جىل وتكەن سايىن قاتارى ازايىپ بارا جاتقان مايدانگەر اتالارىمىزدىڭ ەسىمدەرى ۇمىتىلماي، كەلەر ۇرپاقتىڭ ەسىمدەرى ۇمىتىلماي، كەلەر ۇرپاقتىڭ ەسىندە جاتتالىپ قالۋى كەرەك.
***** ***** ***** ***** ****** ******
سەن قۇرمەتتە ونى،
ءتۇسىندىڭ بە، قاراعىم،
ول اقشاعا ساتقان جوق،
تىزەدەن كەسىپ اياعىن،
كەشە ەلگە قاتەر تونگەندە،
ول جاۋعا قارسى شاپتى،
جالماماق بولعان بىزدەردى
ءور كەۋدەسىمەن جاپتى....
***** ***** ***** ***** ****** ******
جاستىق شاقتىڭ جالىنداعان شاعىن تولارساقتان ساز كەشە ءجۇرىپ، وتان دەگەن ۇلى سەزىم ءۇشىن كەۋدەلەرىن وققا توسەپ، جەڭىس كۇنىن جاقىنداتۋعا جۇمساعان ۇلى وتان سوعىسىنىڭ جاۋىنگەرلەرى ءۇشىن مامىردىڭ 9-ى ولىپ-تىرىلگەن كۇنمەن بىردەي. قانشاما بوزداق بۇعان جەتە الماي، قىرشىنىنان قيىلدى. جەتكەندەرىنىڭ الدى بۇگىن توقساننان اسقان، سوڭى سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە شىققان اق جاۋلىقتى اجەلەر مەن اتالار.
جاس ۇرپاق سىزدەردىڭ الدارىڭىزدا بورىشتى. ولار سىزدەر قاسىق قاندارىڭىز قالعانشا كۇرەسىپ، جاۋدان امان-ەسەن قالعان بەيبىتشىلىك قۇنىنىڭ باعا جەتكىزگىسىز قىمبات ەكەندىگىن ءبىلىپ، ونىڭ ءومىر بويى ايالاپ وتەدى.
***** ***** ***** ***** ****** ******
جەڭىستەن سوڭ قانشاما ارمان مەن ءۇمىت ۇرىس دالاسىندا جەر باۋىرلاپ قالدى. ءار جەڭىستەن سوڭ انانىڭ كوزىنەن اققان گاۋھار تامشى ومىراۋدا قاق بولىپ قاتتى. جەڭىس وسىلاي كەلگەندىگى، قىرمانعا سۋىرىلعان ءار ءدان اتالاردىڭ جاۋعا قارسى كەزەنگەن قارۋىنا وق بولىپ ەنگەنى، ءبارى دە قىمبات. كەيىنگى ۇرپاققا قولمەن نۇسقاپ، «انە، وتان ءۇشىن وت كەشكەن اتالار، سوعان ۇقساپ ب ا ق!» دەپ ايتا الاتىن كەزەڭدەمىز. سول ءۇشىن دە باقىتتىمىز!
You Might Also Like
-
راشيد جانعوزينگە قوس قولى بىردەي جارالى دارمەنى قايسى ءراشيدتىڭ؟ اشىلىپ جاۋدىڭ ارانى، كەيىبىنە كىردى اش ءيتتىڭ. وق بولىپ جاندى وعات وت، شىعاتىن ودان جول قايدا؟! پارتبيلەتىن قولىنا اپ، ...
-
ەرتەدە ءبىر قاندىقول قاراقشى تاۋبە ەتكىسى كەلەدى. ول شايقى بۇرقى اۋليەگە كەلىپ:
