InfoHub Logo

كۇرىش — سۋدى جانە ىستىقتى جاقسى كورەتىن داقىل ءتۇرى. ىلعالى مول تروپيكتىك جانە سۋپتروپيكتىك ايماقتاردا وسىرىلەدى. دۇنيە جۇزىندە كۇرىشتى ءوسىرۋ بويىنشا جۇڭگو، ءۇندىستان، بانگلادەش، يندونەزيا سەكىلدى ەلدەر الدىڭعى قاتاردا. «Proceedings of the National Academy of Sciences» جۋرنالىندا جاريالانعان عىلىمي ەڭبەكتە كۇرىشتىڭ شامامەن 10 مىڭ جىل بۇرىن قىتايدا وسىرىلە باستاعانى مالىمدەنگەن. عىلىمي زەرتتەۋدى جۇرگىزگەن جۇڭگو عالىمدارى يانسزى وزەنىنىڭ ماڭىنان تابىلعان كۇرىش قالدىقتارىنىڭ كۇرىش ەگىنشىلىگىنىڭ ەڭ كونە مىسالى ەكەندىگىن العا تارتادى. ال كەيبىر تاريحشىلار كۇرىشتىڭ نەگىزگى وتانى ءۇندىستان ەكەندىگىن، قىتايعا كەيىننەن بارعاندىعىن جازادى. ودان كەيىن جىبەك جولى ارقىلى باسقا ەلدەرگە تارالادى.

كۇرىش — نەگىزگى ازىقتىق داقىلداردىڭ ءبىرى. كۇرىش دانىنەن سپيرت، كراحمال الىنادى. ۇنى نان پىسىرۋگە قولايسىز بولعاندىقتان كوبىنەسە بالمۇزداق، كونديتەرلىك ونىمدەردە قولدانىلادى. سابانىنان قاعاز جاسالادى. كەبەگى — مال ازىعى، ودان جوعارى ساپالى ماي الۋعا بولادى.

كۇرىشتەن جاسالاتىن پالاۋ تاعامى اسشىلاردىڭ شىنايى سىناعى دەۋگە بولادى. سۋى كوپ بولسا ەزىلىپ كەتەدى، از بولسا كۇرىش ءتىرى بولىپ قالادى. سونداي-اق بارلىق كۇرىشتىڭ قاسيەتى بىردەي بولمايدى. سۋدى كوپ سىڭىرەتىن، از سىڭىرەتىن، مايدى كوپ سىڭىرەتىن، ۇزىن، قىسقا، اق، كۇڭگىرت، قارا سەكىلدى كوپتەگەن تۇرلەرى كەزدەسەدى. اقپارات قۇرالدارىندا دۇنيە جۇزىندە 40 مىڭنان استام ءتۇرى كەزدەسەتىنى جازىلادى. قارا كۇرىش تۋرالى مىناداي ءاپسانا بار: «ەرتەدە قارا كۇرىش تەك جۇڭگو سارايلارىندا عانا ءوسىرىلىپ، ساراي حالقى عانا جەي الاتىن ازىق بولعان ەكەن. كۇندەردىڭ بىرىندە ءبىر شارۋا ءبىر ۋىسىن ۇرلاپ شىعىپ، ءوسىرىپ قارا حالىقتىڭ ىشىنە تاراي باستاعان ەكەن. بۇل حابار پاتشاعا جەتكەندە، شارۋالاردىڭ قولىنداعى بۇكىل قارا كۇرىشتەردى تاركىلەپ كوزىن جويادى. وسىدان كەيىن قارا كۇرىش — «تىيىم سالىنعان كۇرىش» دەپ اتالىپ كەتكەن ەكەن» دەسەدى. 

پايعامبارىمىز مۇحاممەد سالاللاھۋ الەيھي ءۋاساللام كۇرىشتەن جاسالعان تاعامدى جاقسى كورگەن ەكەن. سوندىقتان مۇسىلمان ەلدەرىندە كۇرىش جەگەندە سالاۋات ايتۋ ادەتكە اينالعان.

كۇرىشتىڭ پايدالارى

كۇرىش — دۇنيە جۇزىندە ەڭ كوپ تۇتىنىلاتىن ازىقتاردىڭ ءبىر ءتۇرى. «California Rice Commission» دەرەكتەرى بويىنشا دۇنيە جۇزىندە 40 000-نان استام ءتۇرى بار كورىنەدى. جۇيەلى قورەكتەنۋدىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالعان كۇرىش — قۇرامىندا زياندى ماي، حولەستەرين سەكىلدى زياندى ەشتەڭە بولماۋى ارقىلى دەنساۋلىققا وتە پايدالى ازىق ءتۇرى.

قان قىسىمى: قۇرامىندا ناتريي وتە ءالسىن عانا كەزدەسەتىندىكتەن جوعارى قان قىسىمىمەن بايلانىستى دەرتى بارلار ءۇشىن ەڭ جاقسى ازىقتاردىڭ ءبىرى.  

السگەيمەر: السگەيمەر دەرتىنىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا، ماماندار بۇل دەرتكە شالدىققاندار ءۇشىن پايدالى بولىپ تابىلاتىن نەيرومەدياتور تۇرعىسىنان قانىق كەلەتىن كۇڭگىرت ءتۇستى كۇرىشتى تۇتىنۋعا كەڭەس بەرەدى.

قانت ديابەتى: امينقىشقىلدار قاتارىنا جاتاتىن لەيسين تۇرعىسىنان قانىق كەلەتىن كۇرىش قانداعى شەكەردى جۇيەلەندىرىپ، كۇش بەرەدى جانە جارالاردىڭ جازىلۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى.

اس قورىتۋ: اس قورىتىلماۋىنىڭ الدىن الاتىن كۇرىش ءىش وتۋىنە قارسى اسەرلى كەلەدى.

قاتەرلى ىسىك: كۇڭگىرت كۇرىش قاتەرلى ىسىكتىڭ الدىن الۋعا ىقپال ەتەتىن ەرىتىلمەيتىن تالشىق تۇرعىسىنان قانىق كەلەدى.

دارۋمەندەر مەن مينەرالدار قورى: كۇرىش D، B دارۋمەنى، فوليي قىشقىلى، كالسيي، فەرۋم، ماگنيي سەكىلدى مينەرالداردى قامتيدى. جاسۋشالاردىڭ جاڭالانۋىن قامتاماسىز ەتەدى.

ەنەرگيا كوزى: كۇرىشتە كومىرسۋ مولشەرى مول بولاتىندىقتان دەنەگە كۇش-قۋات بەرىپ، ميدىڭ قالىپتى جۇمىس ىستەۋىنە كومەكشى بولادى.

---