قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ تارتىپتىك جارعىسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ تارتىپتىك جارعىسى.
وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ مىندەتتەرى:
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جارعىلارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
2. ساباقتى تەوريالىق جاعىنان قاراستىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردى كۇندەلىكتى ومىردە، سونداي - اق بولاشاق اسكەر قاتارىندا وزدەرىن ءتارتىپتى، تاربيەلى ازامات رەتىندە ۇستاۋ قاسيەتتەرىن دامىتۋ.
3. قازاقستاندى ماقتان تۇتاتىن، ونىڭ حالقىنا ادال بولاتىن، جەرى مەن تابيعاتىن قۇرمەتتەيتىن، قازاقستاندىق پاتريوت بولا الاتىن، وتان قورعاۋ مىندەتىنە دايىن ازاماتتى قالىپتاستىرۋ.
وتكىزىلەتىن ورنى: 10 «ا» سىنىپ، ءااد كابينەتى
قۇرال - جابدىقتار مەن كورنەكتى قۇرالدار:
1. وقۋلىق.
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جارعىلارى.
3. ينتەراكتيۆتى تاقتا.
4. كومپيۋتەر.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتى جۇرگىزۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: بولىمشەگە ءبولىپ دامىتا وقىتۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – 5 مينۋت.
1. ۆزۆود كومانديرى وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزادى، وقىتۋشىعا راپورت بەرەدى، امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ سىرت كورىنىسىن تەكسەرۋ. بايانات قابىلدانعاننان كەيىن بىردەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءانۇرانى ورىندالادى، وسى كەزدە قوسىمشا ينتەراكتيۆتى تاقتادان پاتريوتتىق تاربيە بەرەتىن، ءانۇراننىڭ ماعىناسىن اشاتىن، قازاقستان تۋرالى، ونىڭ قارۋلى كۇشتەرى، كوپ ۇلتتى حالقى، وداعى بەيبىت ءومىر، ونىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى، باتىر بابالارى، ونەرى، بايلىعى، ءبىلىمى، استاناسى تۋرالى قىسقاشا مالىمەت بەرەتىن، وقۋشىلاردىڭ بويىنداعى پاتريوتتىق سەزىمدەرىن وياتاتىن بەينە تاسپا ويناتىلادى.( 2 مينۋت )
ءا) وتىلگەن تاقىرىپتى سۇراۋ كەزەڭى – 7 مينۋت.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: ءۇي تاپسىرماسى تومەندەگى تەستىك سۇراقتار جۇيەسى بويىنشا كومپيۋتەر ارقىلى تەكسەرىلەدى:
1. جالپى اسكەري جارعىلاردى ايتىپ بەرىڭىزدەر؟
2. جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار قۇرامىنا كىمدەر جاتادى؟
3. سەرجانتتارمەن ستارشينالارعا كىمدەر جاتادى؟
4. اعا وفيسەر قۇرامىنا كىمدەر كىرەدى؟
5. كىشى وفيسەر قۇرامىنا كىمدەر كىرەدى؟
6. جوعارى وفيسەر قۇرامىنا كىمدەر كىرەدى؟
7. تاۋلىكتىك كەزەكشى قۇرامىنا كىمدەر كىرەدى؟
8. روتا بويىنشا كەزەكشى مىندەتىن ايتىڭىز؟
جاڭا تاقىرىپتى ءوتۋ جانە بەكىتۋ: 30 مينۋت
جاڭا تاقىرىپتى ءۇش بولىمگە ءبولىپ قاراستىرامىن جانە وسى ءۇش ءبولىمدى ءۇش بولىمشەگە ءبولىپ بەرەمىن:
ءى بولىمشە:
1. اسكەري ءتارتىپ.
2. اسكەري ءتارتىپتىڭ مىندەتى مەن تاربيەلەۋ ءادىسى.
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەرزىمدى قىزمەتتەگى اسكەري قىزمەتشىلەرگە قولدانىلاتىن كوتەرمەلەۋلەر.
ءىى بولىمشە:
1. جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستارعا قولدانىلاتىن كوتەرمەلەۋلەر.
2. اسكەري قىزمەتتى كەلىسىم شارت بويىنشا جاۋىنگەرلەر (ماتروستار) مەن سەرجانتتار (ستارشينالار) لاۋازىمىندا وتكەرۋشى اسكەري قىزمەتشىلەرگە قولدانىلاتىن كوتەرمەلەۋلەر تۇرلەرى.
3. كوتەرمەلەۋلەردىڭ جاريالانۋ رەتتەرى.
ءىىى بولىمشە:
1. تارتىپتىك جازالار.
2. جاۋىنگەرلەر (ماتروستار) مەن سەرجانتتارعا (ستارشينالارعا) قولدانىلاتىن تارتىپتىك جازالار.
3. تارتىپتىك جازانىڭ اتقارۋلۋى جانە جاريالانۋى.
ول بولىمدەر بويىنشا قاراستىراتىن سۇراقتاردى الدىن - الا قۇراستىرىپ، ونى وقۋشىلاردىڭ نازارىنا ينتەراكتيۆتىك تاقتا ارقىلى ۇسىنامىن. ءار بولىمشەنىڭ كومانديرى ءوزىنىڭ قاراماعىنداعى وقۋشىلارعا سۇراقتار بويىنشا تاپسىرمالاردى تەڭ ەتىپ ءبولىپ بەرەدى دە، ءوزى قالعان ەكى بولىمشەنىڭ تاپسىرمالارى بويىنشا سۇراقتار ازىرلەۋگە كىرىسەدى. ( 10 مينۋت )
وقۋشىلار تاپسىرمانى ورىنداۋعا كىرىسكەندە مەن ساباق باسىندا تەست بويىنشا الىنعان وقۋشىلاردىڭ ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرىپ باعالايمىن جانە سونداي - اق وقۋشىلاردىڭ سىرت كەلبەتى مەن كيىم - كيىسىنە، ساباق باسىندا ورىنداعان ساپتىق دايىندىق بويىنشا جاتتىعۋعا، تارتىپتەرىنە قورتىندى جاساپ باعا بەرەمىن. باعالاۋدى جۋرنالعا جازامىن، بۇل باعاعا وقۋشىنىڭ جاڭا تاقىرىپ بويىنشا العان باعاسىدا ەنگىزىلەدى.
تاپسىرما ورىنداۋعا بەرىلگەن ۋاقىت بىتىسىمەن ءار بولىمشە كەزەگى بويىنشا وزدەرىنە بەرىلگەن تاپسىرمانى تالداۋعا كىرىسەدى جانە باسقا بولىمشەنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ قايتارادى.
(ءار بولىمشەگە 10 مينۋتتان 30 مينۋت )
قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ تارتىپتىك جارعىسى.
اسكەرلەردىڭ جاۋىنگەرلىك قابىلەتتىلىگى مەن تۇراقتى جاۋىنگەرلىك دايىندىعىنىڭ اسا ماڭىزدى شارتى - اسكەري ءتارتىپ بولىپ تابىلادى.
اسكەري ءتارتىپ دەگەنىمىز – بارلىق اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ ق ر كونستيتۋسياسى مەن زاڭدارىندا، اسكەري جارعىلار مەن كومانديرلەردىڭ بۇيرىقتارىندا بەلگىلەنگەن ءتارتىپ پەن ەرەجەلەردى، سونداي - اق اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اراسىنداعى مىنەز - قۇلىق جانە ءوزارا قارىم - قاتىناس نورمالارىن قاتاڭ جانە ءدال ساقتاۋ.
اسكەري ءتارتىپ ءاربىر اسكەري قىزمەتشىنىڭ ءوزىنىڭ اسكەري بورىشىن جانە ءوزىنىڭ وتانىن قورعاۋعا دەگەن جەكە جاۋاپكەرشىلىگىن، ءوز حالقىنا شەكسىز بەرىلگەندىگىن جوعارى سەزىنۋىنە نەگىزدەلەدى.
اسكەري ءتارتىپ ءاربىر اسكەري قىزمەتشىگە ءوزىنىڭ اسكەري بورىشىن ادال اتقارۋدى مىندەتتەيدى.
اسكەري قىزمەتشىلەردى تارتىپكە تاربيەلەۋدىڭ نەگىزگى ءادىسى كوز جەتكىزۋ بولىپ تابىلادى، ءبىراق ءوز اسكەري بورىشىن ادال ورىنداماعاندارعا كۇشتەۋ ءادىسىن قولدانۋ مۇمكىندىگىن دە جوققا شىعارمايدى.
جاۋىنگەرلەر (ماتروستار) مەن سەرجانتتارعا قولدانىلاتىن كوتەرمەلەۋلەر.
ا) بۇرىن قولدانىلعان تارتىپتىك جازانى الىپ تاستاۋ؛
ءا) العىس جاريالاۋ؛
ب) اسكەري ءبولىمنىڭ تۇرعان جەرىنەن 2تاۋلىككە دەيىن سەيىلدەمەگە رۇقسات بەرۋ؛
ۆ) بۇرىنعى جۇمىس (وقۋ) ورىنا اسكەري بورىشىن ۇلگىلى ورىنداعانى تۋرالى جانە العان كوتەرمەلەۋلەرى تۋرالى حابارلاۋ؛
گ) گراموتالارمەن، باعالى سىيلىقتارمەن نەمەسە اقشالاي ماراپاتتاۋ؛
ع) اسكەري قىزمەتشىنىڭ اسكەري ءبولىمنىڭ كەڭ جازىلعان جاۋىنگەرلىك تۋدىڭ جانىندا تۇسكەن جەكە فوتوسۋرەتىمەن ماراپاتتاۋ؛
د) جاۋىنگەرلەرگە (ماتروستارعا) ەفرەيتور (اعا ماتروس) اتاعىن بەرۋ؛
ە) سەرجانتتارعا يەلەنگەن شتاتتىق لاۋازىمى بويىنشا كوزدەلگەن اسكەري اتاعىنان ءبىر ساتى جوعارى كەزەكتى اسكەري اتاق بەرۋ؛
ج) ومىراۋعا تاعاتىن ق ر قك - ءىنىڭ ۇزدىگى بەلگىسىمەن ماراپاتتاۋ؛
ز) اسكەري ءبولىمنىڭ قۇرمەت كىتابىنا ەنگىزۋ؛
ي) 10 تاۋلىككە دەيىن قىسقا مەرزىمدى دەمالىس بەرۋ، بارۋ قايتۋ جولىنداعى ۋاقىتتى ەسەپتەمەگەندە.
كوتەرمەلەۋلەر اۋىزشا نەمەسە بۇيرىق تۇرىندە سالتاناتتى جاعدايدا اسكەري قىزمەتشىلەر جينالىسىندا نەمەسە ساپ الدىندا جاريالانادى.
تارتىپتىك جازالار.
تارتىپتىك جازا - اسكەري قىزمەتشىلەرگە قىزمەت بويىنشا باستىقتىڭ بيلىگىمەن قولدانىلاتىن جازا. ول اسكەري قىزمەتشىلەرگە اسكەري ءتارتىپ پەن قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزعانى ءۇشىن قولدانىلادى.
جاۋىنگەرلەر مەن سەرجانتتارعا مىناداي جازالار قولدانىلا الادى:
ا) سوگىس؛
ءا) قاتاڭ سوگىس؛
ب) كەزەكتى سەيىلدەمەدەن ايىرۋ؛
ۆ) جاۋىنگەرلەردى (ماتروستاردى) 5 ناريادقا دەيىن تاعايىنداۋ؛
گ) ومىراۋعا تاعاتىن «ق ر قك - ءنىڭ ۇزدىگى» بەلگىسىنەن ايىرۋ؛
ع) جاۋىنگەرلەردى (ماتروستاردى) «ەفرەيتور» («اعا ماتروس») اسكەري اتاعىنان ايىرۋ؛
د) گاۋپتۆاحتادا ۇستاي وتىرىپ قاماۋ: جاۋىنگەرلەردى (ماتروستاردى) - 10 تاۋلىككە ءدايىن، سەرجانتتاردى – 7 تاۋلىككە دەيىن؛
ە) سەرجانتتاردىڭ لاۋازىمىن تومەندەتۋ؛
ج) سەرجانتتاردىڭ اسكەري اتاعىن ءبىر ساتىعا تومەندەتۋ؛
ز) سەرجانتتاردىڭ اسكەري اتاعىن تومەن لاۋازىمعا كوشىرە وتىرىپ، ءبىر دارەجەگە تومەندەتۋ.
ءاربىر تارتىپتىك جازا اسكەري ءتارتىپتى نىعايتۋ، اسكەري قىزمەتشىلەردى تاربيەلەۋ جانە ولاردىڭ قىزمەتى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ رەتىندە جاسالعان قىلمىس اۋىرلىعى مەن كىنالاۋ دارەجەسىنە سايكەس كەلۋى ءتيىس.
ەگەر كىنالى بىرنەشە رەت تەرىس ءىس ىستەگەن بولسا نەمەسە اسكەري ءتارتىپ پەن قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزۋعا توپپەن قاتىسسا، ەگەر مۇنداي قىلىعى قىزمەتتىك مىندەتىن وتەۋ كەزىندە، ماس كۇيىندە جاسالسا جانە تەرىس قىلىعى ءتارتىپتى ايتارلىقتاي بۇزعان بولسا، تارتىپتىك جازانىڭ قاتاڭدىعى ارتا تۇسەدى.
تارتىپتىك جازا ول قولدانىلعان كۇننەن باستاپ، ءبىر ايدان كەشىكتىرىلمەي اتقارىلادى. ءبىر ايلىق مەرزىم وتكەن سوڭ جازا اتقارىلمايدى، ءبىراق ول تۋرالى جازبا قىزمەتتىك كارتىشكەدە ساقتالادى.
قولدانىلاتىن تارتىپتىك جازالار جايىندا جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستارعا وزىنە نەمەسە ساپتىڭ الدىندا، سەرجانتتارعا - وزىنە، سەرجانتتاردىڭ كەڭەسىندە نە ساپتىڭ الدىندا جاريالانادى.
كومانديرلەرگە ولاردىڭ باعىنىشتىلارىنىڭ الدىندا تارتىپتىك جازالاردى جاريالاۋعا تىيىم سالىنادى.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ينتەراكتيۆتى تاقتاعا جازىپ قويامىن: 1 مينۋت
2 - تاراۋ: §4،
- اسكەري ءتارتىپ دەگەنىمىز نە؟
- اسكەري ءتارتىپ اسكەري قىزمەتشىگە نەنى مىندەتتەيدى؟
- كوتەرمەلەۋ مەن جازالاردىڭ قانداي تۇرلەرى بولادى؟
- جاۋىنگەرلەرگە (ماتروستارعا) كوتەرمەلەۋ قولدانۋدىڭ رەتى قانداي؟
- تارتىپتىك جازانى ورىنداۋ مەن بەلگىلەۋدىڭ رەتى قانداي؟
ساباقتى تالداۋ، وقۋشىلاردى باعالاۋ: 2 مينۋت
وقۋشىلاردى باعالاعان تابليسانى ينتەراكتيۆتى تاقتاعا شىعارامىن، ساباقتى تالداپ، ءاربىر بولىمشەگە جىبەرگەن كەمشىلىكتەرى بويىنشا ەسكەرتۋلەر جاسايمىن، ەرەكشە كوزگە تۇسكەندەردى اتاپ وتەمىن. ساباعىمدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ: «قيىندىق اتاۋلىنى جەڭەتىن ءبىر - اق كۇش بار، ول – بىرلىك. ەلىڭدى، جەرىڭدى قورعاۋ ءۇشىن بىرلىك قانشالىقتى قاجەت بولسا، تاۋەلسىزدىك جەمىستەرىن، بۇگىنگى قول جەتكەن تابىستارىمىزدى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن دە ول سونداي قاجەت.» سوزىمەن اياقتايمىن.
(1. 5 مينۋت )
وقۋشىلارمەن قوشتاسۋ: «ساۋ بولىڭدار، وقۋشىلار!»
«ساۋ بولىڭىز وقىتۋشى مىرزا!»
(0. 5 مينۋت)
سارقان قالاسى.
ءااد ءپانى وقىتۋشى - ۇيىمداستىرۋشى: قاسىموۆ ايبەك
وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ مىندەتتەرى:
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جارعىلارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
2. ساباقتى تەوريالىق جاعىنان قاراستىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردى كۇندەلىكتى ومىردە، سونداي - اق بولاشاق اسكەر قاتارىندا وزدەرىن ءتارتىپتى، تاربيەلى ازامات رەتىندە ۇستاۋ قاسيەتتەرىن دامىتۋ.
3. قازاقستاندى ماقتان تۇتاتىن، ونىڭ حالقىنا ادال بولاتىن، جەرى مەن تابيعاتىن قۇرمەتتەيتىن، قازاقستاندىق پاتريوت بولا الاتىن، وتان قورعاۋ مىندەتىنە دايىن ازاماتتى قالىپتاستىرۋ.
وتكىزىلەتىن ورنى: 10 «ا» سىنىپ، ءااد كابينەتى
قۇرال - جابدىقتار مەن كورنەكتى قۇرالدار:
1. وقۋلىق.
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جارعىلارى.
3. ينتەراكتيۆتى تاقتا.
4. كومپيۋتەر.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتى جۇرگىزۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: بولىمشەگە ءبولىپ دامىتا وقىتۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – 5 مينۋت.
1. ۆزۆود كومانديرى وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزادى، وقىتۋشىعا راپورت بەرەدى، امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ سىرت كورىنىسىن تەكسەرۋ. بايانات قابىلدانعاننان كەيىن بىردەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءانۇرانى ورىندالادى، وسى كەزدە قوسىمشا ينتەراكتيۆتى تاقتادان پاتريوتتىق تاربيە بەرەتىن، ءانۇراننىڭ ماعىناسىن اشاتىن، قازاقستان تۋرالى، ونىڭ قارۋلى كۇشتەرى، كوپ ۇلتتى حالقى، وداعى بەيبىت ءومىر، ونىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى، باتىر بابالارى، ونەرى، بايلىعى، ءبىلىمى، استاناسى تۋرالى قىسقاشا مالىمەت بەرەتىن، وقۋشىلاردىڭ بويىنداعى پاتريوتتىق سەزىمدەرىن وياتاتىن بەينە تاسپا ويناتىلادى.( 2 مينۋت )
ءا) وتىلگەن تاقىرىپتى سۇراۋ كەزەڭى – 7 مينۋت.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: ءۇي تاپسىرماسى تومەندەگى تەستىك سۇراقتار جۇيەسى بويىنشا كومپيۋتەر ارقىلى تەكسەرىلەدى:
1. جالپى اسكەري جارعىلاردى ايتىپ بەرىڭىزدەر؟
2. جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار قۇرامىنا كىمدەر جاتادى؟
3. سەرجانتتارمەن ستارشينالارعا كىمدەر جاتادى؟
4. اعا وفيسەر قۇرامىنا كىمدەر كىرەدى؟
5. كىشى وفيسەر قۇرامىنا كىمدەر كىرەدى؟
6. جوعارى وفيسەر قۇرامىنا كىمدەر كىرەدى؟
7. تاۋلىكتىك كەزەكشى قۇرامىنا كىمدەر كىرەدى؟
8. روتا بويىنشا كەزەكشى مىندەتىن ايتىڭىز؟
جاڭا تاقىرىپتى ءوتۋ جانە بەكىتۋ: 30 مينۋت
جاڭا تاقىرىپتى ءۇش بولىمگە ءبولىپ قاراستىرامىن جانە وسى ءۇش ءبولىمدى ءۇش بولىمشەگە ءبولىپ بەرەمىن:
ءى بولىمشە:
1. اسكەري ءتارتىپ.
2. اسكەري ءتارتىپتىڭ مىندەتى مەن تاربيەلەۋ ءادىسى.
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەرزىمدى قىزمەتتەگى اسكەري قىزمەتشىلەرگە قولدانىلاتىن كوتەرمەلەۋلەر.
ءىى بولىمشە:
1. جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستارعا قولدانىلاتىن كوتەرمەلەۋلەر.
2. اسكەري قىزمەتتى كەلىسىم شارت بويىنشا جاۋىنگەرلەر (ماتروستار) مەن سەرجانتتار (ستارشينالار) لاۋازىمىندا وتكەرۋشى اسكەري قىزمەتشىلەرگە قولدانىلاتىن كوتەرمەلەۋلەر تۇرلەرى.
3. كوتەرمەلەۋلەردىڭ جاريالانۋ رەتتەرى.
ءىىى بولىمشە:
1. تارتىپتىك جازالار.
2. جاۋىنگەرلەر (ماتروستار) مەن سەرجانتتارعا (ستارشينالارعا) قولدانىلاتىن تارتىپتىك جازالار.
3. تارتىپتىك جازانىڭ اتقارۋلۋى جانە جاريالانۋى.
ول بولىمدەر بويىنشا قاراستىراتىن سۇراقتاردى الدىن - الا قۇراستىرىپ، ونى وقۋشىلاردىڭ نازارىنا ينتەراكتيۆتىك تاقتا ارقىلى ۇسىنامىن. ءار بولىمشەنىڭ كومانديرى ءوزىنىڭ قاراماعىنداعى وقۋشىلارعا سۇراقتار بويىنشا تاپسىرمالاردى تەڭ ەتىپ ءبولىپ بەرەدى دە، ءوزى قالعان ەكى بولىمشەنىڭ تاپسىرمالارى بويىنشا سۇراقتار ازىرلەۋگە كىرىسەدى. ( 10 مينۋت )
وقۋشىلار تاپسىرمانى ورىنداۋعا كىرىسكەندە مەن ساباق باسىندا تەست بويىنشا الىنعان وقۋشىلاردىڭ ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرىپ باعالايمىن جانە سونداي - اق وقۋشىلاردىڭ سىرت كەلبەتى مەن كيىم - كيىسىنە، ساباق باسىندا ورىنداعان ساپتىق دايىندىق بويىنشا جاتتىعۋعا، تارتىپتەرىنە قورتىندى جاساپ باعا بەرەمىن. باعالاۋدى جۋرنالعا جازامىن، بۇل باعاعا وقۋشىنىڭ جاڭا تاقىرىپ بويىنشا العان باعاسىدا ەنگىزىلەدى.
تاپسىرما ورىنداۋعا بەرىلگەن ۋاقىت بىتىسىمەن ءار بولىمشە كەزەگى بويىنشا وزدەرىنە بەرىلگەن تاپسىرمانى تالداۋعا كىرىسەدى جانە باسقا بولىمشەنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ قايتارادى.
(ءار بولىمشەگە 10 مينۋتتان 30 مينۋت )
قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ تارتىپتىك جارعىسى.
اسكەرلەردىڭ جاۋىنگەرلىك قابىلەتتىلىگى مەن تۇراقتى جاۋىنگەرلىك دايىندىعىنىڭ اسا ماڭىزدى شارتى - اسكەري ءتارتىپ بولىپ تابىلادى.
اسكەري ءتارتىپ دەگەنىمىز – بارلىق اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ ق ر كونستيتۋسياسى مەن زاڭدارىندا، اسكەري جارعىلار مەن كومانديرلەردىڭ بۇيرىقتارىندا بەلگىلەنگەن ءتارتىپ پەن ەرەجەلەردى، سونداي - اق اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اراسىنداعى مىنەز - قۇلىق جانە ءوزارا قارىم - قاتىناس نورمالارىن قاتاڭ جانە ءدال ساقتاۋ.
اسكەري ءتارتىپ ءاربىر اسكەري قىزمەتشىنىڭ ءوزىنىڭ اسكەري بورىشىن جانە ءوزىنىڭ وتانىن قورعاۋعا دەگەن جەكە جاۋاپكەرشىلىگىن، ءوز حالقىنا شەكسىز بەرىلگەندىگىن جوعارى سەزىنۋىنە نەگىزدەلەدى.
اسكەري ءتارتىپ ءاربىر اسكەري قىزمەتشىگە ءوزىنىڭ اسكەري بورىشىن ادال اتقارۋدى مىندەتتەيدى.
اسكەري قىزمەتشىلەردى تارتىپكە تاربيەلەۋدىڭ نەگىزگى ءادىسى كوز جەتكىزۋ بولىپ تابىلادى، ءبىراق ءوز اسكەري بورىشىن ادال ورىنداماعاندارعا كۇشتەۋ ءادىسىن قولدانۋ مۇمكىندىگىن دە جوققا شىعارمايدى.
جاۋىنگەرلەر (ماتروستار) مەن سەرجانتتارعا قولدانىلاتىن كوتەرمەلەۋلەر.
ا) بۇرىن قولدانىلعان تارتىپتىك جازانى الىپ تاستاۋ؛
ءا) العىس جاريالاۋ؛
ب) اسكەري ءبولىمنىڭ تۇرعان جەرىنەن 2تاۋلىككە دەيىن سەيىلدەمەگە رۇقسات بەرۋ؛
ۆ) بۇرىنعى جۇمىس (وقۋ) ورىنا اسكەري بورىشىن ۇلگىلى ورىنداعانى تۋرالى جانە العان كوتەرمەلەۋلەرى تۋرالى حابارلاۋ؛
گ) گراموتالارمەن، باعالى سىيلىقتارمەن نەمەسە اقشالاي ماراپاتتاۋ؛
ع) اسكەري قىزمەتشىنىڭ اسكەري ءبولىمنىڭ كەڭ جازىلعان جاۋىنگەرلىك تۋدىڭ جانىندا تۇسكەن جەكە فوتوسۋرەتىمەن ماراپاتتاۋ؛
د) جاۋىنگەرلەرگە (ماتروستارعا) ەفرەيتور (اعا ماتروس) اتاعىن بەرۋ؛
ە) سەرجانتتارعا يەلەنگەن شتاتتىق لاۋازىمى بويىنشا كوزدەلگەن اسكەري اتاعىنان ءبىر ساتى جوعارى كەزەكتى اسكەري اتاق بەرۋ؛
ج) ومىراۋعا تاعاتىن ق ر قك - ءىنىڭ ۇزدىگى بەلگىسىمەن ماراپاتتاۋ؛
ز) اسكەري ءبولىمنىڭ قۇرمەت كىتابىنا ەنگىزۋ؛
ي) 10 تاۋلىككە دەيىن قىسقا مەرزىمدى دەمالىس بەرۋ، بارۋ قايتۋ جولىنداعى ۋاقىتتى ەسەپتەمەگەندە.
كوتەرمەلەۋلەر اۋىزشا نەمەسە بۇيرىق تۇرىندە سالتاناتتى جاعدايدا اسكەري قىزمەتشىلەر جينالىسىندا نەمەسە ساپ الدىندا جاريالانادى.
تارتىپتىك جازالار.
تارتىپتىك جازا - اسكەري قىزمەتشىلەرگە قىزمەت بويىنشا باستىقتىڭ بيلىگىمەن قولدانىلاتىن جازا. ول اسكەري قىزمەتشىلەرگە اسكەري ءتارتىپ پەن قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزعانى ءۇشىن قولدانىلادى.
جاۋىنگەرلەر مەن سەرجانتتارعا مىناداي جازالار قولدانىلا الادى:
ا) سوگىس؛
ءا) قاتاڭ سوگىس؛
ب) كەزەكتى سەيىلدەمەدەن ايىرۋ؛
ۆ) جاۋىنگەرلەردى (ماتروستاردى) 5 ناريادقا دەيىن تاعايىنداۋ؛
گ) ومىراۋعا تاعاتىن «ق ر قك - ءنىڭ ۇزدىگى» بەلگىسىنەن ايىرۋ؛
ع) جاۋىنگەرلەردى (ماتروستاردى) «ەفرەيتور» («اعا ماتروس») اسكەري اتاعىنان ايىرۋ؛
د) گاۋپتۆاحتادا ۇستاي وتىرىپ قاماۋ: جاۋىنگەرلەردى (ماتروستاردى) - 10 تاۋلىككە ءدايىن، سەرجانتتاردى – 7 تاۋلىككە دەيىن؛
ە) سەرجانتتاردىڭ لاۋازىمىن تومەندەتۋ؛
ج) سەرجانتتاردىڭ اسكەري اتاعىن ءبىر ساتىعا تومەندەتۋ؛
ز) سەرجانتتاردىڭ اسكەري اتاعىن تومەن لاۋازىمعا كوشىرە وتىرىپ، ءبىر دارەجەگە تومەندەتۋ.
ءاربىر تارتىپتىك جازا اسكەري ءتارتىپتى نىعايتۋ، اسكەري قىزمەتشىلەردى تاربيەلەۋ جانە ولاردىڭ قىزمەتى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ رەتىندە جاسالعان قىلمىس اۋىرلىعى مەن كىنالاۋ دارەجەسىنە سايكەس كەلۋى ءتيىس.
ەگەر كىنالى بىرنەشە رەت تەرىس ءىس ىستەگەن بولسا نەمەسە اسكەري ءتارتىپ پەن قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزۋعا توپپەن قاتىسسا، ەگەر مۇنداي قىلىعى قىزمەتتىك مىندەتىن وتەۋ كەزىندە، ماس كۇيىندە جاسالسا جانە تەرىس قىلىعى ءتارتىپتى ايتارلىقتاي بۇزعان بولسا، تارتىپتىك جازانىڭ قاتاڭدىعى ارتا تۇسەدى.
تارتىپتىك جازا ول قولدانىلعان كۇننەن باستاپ، ءبىر ايدان كەشىكتىرىلمەي اتقارىلادى. ءبىر ايلىق مەرزىم وتكەن سوڭ جازا اتقارىلمايدى، ءبىراق ول تۋرالى جازبا قىزمەتتىك كارتىشكەدە ساقتالادى.
قولدانىلاتىن تارتىپتىك جازالار جايىندا جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستارعا وزىنە نەمەسە ساپتىڭ الدىندا، سەرجانتتارعا - وزىنە، سەرجانتتاردىڭ كەڭەسىندە نە ساپتىڭ الدىندا جاريالانادى.
كومانديرلەرگە ولاردىڭ باعىنىشتىلارىنىڭ الدىندا تارتىپتىك جازالاردى جاريالاۋعا تىيىم سالىنادى.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: ينتەراكتيۆتى تاقتاعا جازىپ قويامىن: 1 مينۋت
2 - تاراۋ: §4،
- اسكەري ءتارتىپ دەگەنىمىز نە؟
- اسكەري ءتارتىپ اسكەري قىزمەتشىگە نەنى مىندەتتەيدى؟
- كوتەرمەلەۋ مەن جازالاردىڭ قانداي تۇرلەرى بولادى؟
- جاۋىنگەرلەرگە (ماتروستارعا) كوتەرمەلەۋ قولدانۋدىڭ رەتى قانداي؟
- تارتىپتىك جازانى ورىنداۋ مەن بەلگىلەۋدىڭ رەتى قانداي؟
ساباقتى تالداۋ، وقۋشىلاردى باعالاۋ: 2 مينۋت
وقۋشىلاردى باعالاعان تابليسانى ينتەراكتيۆتى تاقتاعا شىعارامىن، ساباقتى تالداپ، ءاربىر بولىمشەگە جىبەرگەن كەمشىلىكتەرى بويىنشا ەسكەرتۋلەر جاسايمىن، ەرەكشە كوزگە تۇسكەندەردى اتاپ وتەمىن. ساباعىمدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ: «قيىندىق اتاۋلىنى جەڭەتىن ءبىر - اق كۇش بار، ول – بىرلىك. ەلىڭدى، جەرىڭدى قورعاۋ ءۇشىن بىرلىك قانشالىقتى قاجەت بولسا، تاۋەلسىزدىك جەمىستەرىن، بۇگىنگى قول جەتكەن تابىستارىمىزدى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن دە ول سونداي قاجەت.» سوزىمەن اياقتايمىن.
(1. 5 مينۋت )
وقۋشىلارمەن قوشتاسۋ: «ساۋ بولىڭدار، وقۋشىلار!»
«ساۋ بولىڭىز وقىتۋشى مىرزا!»
(0. 5 مينۋت)
سارقان قالاسى.
ءااد ءپانى وقىتۋشى - ۇيىمداستىرۋشى: قاسىموۆ ايبەك
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: بيوسفەرا - تىرشىلىك ورتاسى
