رايىمبەك باتىر تۇكە ۇلى
رايىمبەك باتىر تۇكە ۇلى (1705، قازىرگى الماتى وبلىسى — 1785، الماتى) — باتىر، قولباسشى. ۇلى ءجۇز البان ىشىندەگى الجان رۋىنىڭ سىرىمبەت تارماعىنان. اتاسى حانگەلدى باتىر 18 ع - دىڭ 1 - جارتىسىندا جوڭعارلارعا قارسى كۇرەستە اتى شىعىپ، 1733 ج. تولە، قودار بيلەر، ساتاي، بولەك باتىرلارمەن بىرگە ۇلى ءجۇز قازاقتارى اتىنان ورىس پاتشايىمى اننا يوانوۆناعا ەلشى جىبەرگەن.
رايىمبەك 17 جاسىندا جوڭعار باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەستە ەرلىك كورسەتىپ، باتىر اتاندى. قالماقتىڭ بادام، قورىن، اعاناس، سەكەر، ت. ب. حان، نويان، باتىرلارىن جەكپە - جەكتە جەڭىپ، قاراتاۋ ءوڭىرى مەن جەتىسۋدى جاۋدان ازات ەتۋگە باسشىلىق جاساعانداردىڭ ءبىرى بولعان. تورايعىر جانە سوگەتى تاۋلارى ارالىعىنداعى “ويرانتوبە” دەگەن جەردە وتكەن شايقاستا ەرەكشە كوزگە ءتۇستى. 1733 ج. بولەك باتىرمەن بىرگە جوڭعارعا ەلشى بولىپ بارعان. رايىمبەكتىڭ ەرەكشە ەڭبەگىن ونىڭ ەسىمى البان تايپاسىنىڭ ۇرانىنا اينالعانىنان دا بىلۋگە بولادى. كوزى تىرىسىندە “كورىپكەل”، “اۋليە” اتانعان. ول الماتى القابىندا شىلىك، جالاڭاش وڭىرىندە توعان قازدىرىپ، سۋ شىعارتىپ، ەگىن ەكتىرگەن.
جازۋشى ج. تۇرلىباي ۇلى رومان، اقىن م. ماقاتايەۆ “رايىمبەك، رايىمبەك” اتتى پوەما جازعان. الماتى وبلىسىندا رايىمبەك ەسىمىمەن اتالاتىن جەر - سۋ اتتارى كوپ كەزدەسەدى. تورايعىر تاۋىنداعى ايىرلى اسۋىنىڭ ماڭىندا “رايىمبەك باستاۋى” بار. الماتى وبلىسىنىڭ نارىنقول، كەگەن اۋداندارى بىرىگىپ، قازىردە رايىمبەك اتىمەن اتالادى، وندا باتىرعا ەسكەرتكىش ورناتىلعان. باتىردىڭ بەيىتى الماتى قالاسىنداعى ونىڭ ەسىمىمەن اتالاتىن ۇلكەن داڭعىلدىڭ بويىندا. بەيىتىنىڭ باسىنا كەسەنە — كۇمبەز تۇرعىزىلعان. 1990 ج. “رايىمبەك” تاريحي - ەتنوگر. قوعامى قۇرىلدى.
جوسپار
1 جاستىق شاعى
2 ورتا جۇزگە كومەگى
3 باتىر تۇرالى مالىمەتتەر
4 رايىمبەك باتىردىڭ اتى قويىلعان جەرلەر
5 پايدالانعان ادەبيەت
جاستىق شاعى
جاستايىنان جاۋعا ءتيىپ، كۇركىرەگەن ۇنىمەن دۇشپانىن كۇڭىرەنتكەن رايىمبەك باتىر 1705 جىلى دۇنيەگە كەلگەن.
«15 جاستان اسقانشا، ساداق تارتۋ، قىلىش شابۋ، كۇرەسۋ سەكىلدى ساربازعا لايىق دايارلىقتان ءوتىپ بىتكەن رايىمبەك جوڭعارلارعا قارسى جورىقتارعا قاتىسا باستايدى. جولبارىس جۇرەكتى جاس جىگىتتىڭ تاپقىرلىعىن قارۋلاستارى بىردەن بايقاعان. ونىڭ نەگىزگى ۇستانىمى: از شىعىنمەن جەڭىسكە جەتۋ ەكەن. بۇل ماقساتى العاش ىلە بويىنداعى شايقاستا جۇزەگە اسادى. سودان سوڭ جاس باتىر جاۋدان تۇرگەندى ازات ەتەدى. قالماق قولىنداعى تۇتقىندار بوساتىلادى. كەرىسىنشە، جاۋدىڭ كوپ ساربازى تۇتقىنعا تۇسەدى. وسىدان سوڭ رايىمبەك جوڭعاردان سوگەتى مەن ويرانتوبەنى جانە جالاعاشتى بوساتادى. الدى - ارتىنا قاراماي قاشقان قالماقتاردىڭ: ويرانتوبە ويىلدى، سەكەر، باراق جويىلدى. رايىمبەك كەلدى دە، الماداي ءۇزدى مويىندى، – دەپ زارلايتىنى، مىنە، وسى تۇس ەدى. باتىردىڭ بۇدان كەيىنگى جورىعى جىڭىشكەنى، تاۋشىلىكتى، قارابۇلاقتى، ءۇش مەركىنى، كەڭسۋدى، قارقارانى ازات ەتۋگە ارنالدى.
ورتا جۇزگە كومەگى
رايىمبەك باتىردىڭ تاعى ءبىر ۇلكەن جورىعى رەتىندە ورتا ءجۇز ەلىنە كومەككە بارۋىن اتايمىز. قابانباي باتىردان ورالعان شاپقىنشى تارباعاتاي مەن شاۋەشەك اراسىن جاۋىپ، جاۋدى ءوزارا قاتىناسۋعا مۇمكىندىك بەرمەۋ تۋرالى ۇسىنىسىن اكەلگەننەن كەيىن رايىمبەك باتىر بىردەن اتقا مىنەدى. سارىتاۋ، ۇيگەنتاستى ازات ەتۋگە اتسالىسىپ، ىلەنى بويلاعان كۇيى قورعاسپەن بەرى قايتادى. ءدال وسى دەرەك شىڭجاڭداعى زەينوللا سانىك زەرتتەۋىندە دە بار» دەيدى تاريحشى مامبەت قويگەلدييەۆ.
الباننىڭ الجان رۋىنان شىققان كوكجال حانگەلدى باتىرداي اتاسىنان ءتالىم العان رايىمبەكتىڭ جاۋجۇرەكتىگى جاستايىنان بايقالعان. جيەندەرىنىڭ جانارىنان وت بايقاعان جالايىر وراق باتىر ۇرپاقتارىنان باسىرەگە جۇيرىكتىڭ تۇقىمىن، قولعا ۇستارعا شىمبولاتتان قۇيىلعان قىلىش سىيلاۋى سودان بولسا كەرەك. اكە، بابا، ناعاشى جۇرت ورتاسىندا بۇلاڭ سالعان بالانىڭ بايگىدە ءوز اتىن ءوزى ۇرانداعانى جۇرتقا ايان. وسى ءور رۋح كەيىننەن جوڭعارعا قارسى الداسپان بوپ سەرمەلدى. 17 – ىنەن كوكويناعىن ويناتىپ، قالماققا قىرعىن سالعان رايىمبەك تۇكە ۇلى ەرلىكتەرىنىڭ اراسىندا ەرەكشە اتالاتىنى قازىردە الماتى - نارىنقول تاسجولىنىڭ 167 شاقىرىمىندا تۇرعان ويرانتوبەدە قالىڭ قالماقتى كەزەك جەكپە - جەككە شاقىرىپ، ءبورى تيگەن قويداي دۇرلىكتىرۋى.
بادام وزەنى تۋرالى ەستىگەندەر كوپ. ءبىراق، سونىڭ رايىمبەك باتىردان جەڭىلگەن قالماق نويانى بادام - ءباحادۇردىڭ ەسىمىمەن بايلانىستىرىلاتىنىن كوپ ادام بىلە بەرمەيدى. كەگەن دەگەن جەر اتاۋى دا كالماق تايشىسى گەگەنگە تەلىنەدى. ءبىر دەرەكتەر گەگەن ءدىني لاۋازىم دەيدى. رايىمبەك باتىر 1729 جىلى اڭىراقايداعى شايقاستا ناۋرىزباي، وتەگەن، قابانباي، بوگەنباي سىندى قازاق ەرلەرىمەن ۇزەڭگى تۇيىستىرە وتىرىپ، سارى مىڭجانىڭ اسكەرىن تالقانداعان. ال، يتەمبەس وزەنىنىڭ بويىندا شونا دوبا جاساعى جەر جاستاندى.
باتىر تۇرالى مالىمەتتەر
قارا سۋ قاق جارىلىپ جول بەرەتىن حاس باتىر اتانعان رايىمبەك تۇكە ۇلىنىڭ ەسىمى بەرتىنگە دەيىن كەڭ پاش ەتىلمەدى. مۇنىڭ سەبەبى بەيمالىم. ءتىپتى، اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ اياقتالماي قالعان “رايىمبەك، رايىمبەك” اتتى داستانىن جاريالاعانى ءۇشىن “لەنينشىل جاس” گازەتىنىڭ جەتەكشىسى سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ پارتيالىق سوگىس العان. الايدا، قىران مىنەز ۇلدارىنىڭ ەسىمىن تۇمارىنداي قاستەرلەيتىن حالىقتىڭ الماتىنىڭ ورتاسىندا جاتقان باتىر زيراتىنا كەلىپ سىيىنۋىن توقتاتۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. ەش ساياسات ەر رۋحى مەن ەل رۋحىنىڭ اراسىن الشاقتاتا المادى.
جۇڭگو ساياساتىنىڭ ىقپالىمەن سوعىس باستاپ، شىعىس تۇركىستانداعى ۇيعىر، ودان بەرتىندەگى قىرعىزدى دەم ارادا جاۋلاپ العان جوڭعار مەن قازاق عاسىرعا جۋىق ارپالىستى. ۇلتىمىزدىڭ ەكى جاسىن ەكى جانارىنان سورعالاتىپ، القاسىنا سىلەمدەي قاتىرعان دۇشپان شۆەد وفيسەرى گۋستاۆ رەناتتىڭ كومەگىمەن زەڭبىرەك، تاس اتاتىن ءتۇرلى قارۋلار جاساپ، كۇيرەتە سوققى بەرۋدى ۇدەتكەن. جازۋشى جولداسباي تۇرلىباي ۇلى ءبىر مالىمەتىندە رايىمبەك باتىر ۇستالارعا سول زەڭبىرەكتىڭ ءبىر ءتۇرى «قويشاعىردى جاساتىپ، جاۋ امالىن وزىنە قارسى قولدانعانىن» ايتادى.
ەكى جارىم مىڭ جىلدىق تاريحى بار ەجەلگى الماتىنىڭ قاق ورتاسىندا كىندىك قانى تامعان، “رايىمبەك باتىر” اتانىپ تەر توككەن، سەكسەن جىل ءومىر ءسۇرىپ، اۋليەلىكپەن الدىن بولجاپ، كەلەشەگىن باعامداپ، دۇنيە سالار الدىندا:
“ەلىم البان،
جەرىم جەتىسۋ.
جايلاۋىم اسى،
قىستاۋىم الماتىنىڭ باسى”، – دەپ سۇيەگىن سول تۇستاعى الماتى قىستاعىنىڭ اۋماعىنا قويىڭدار دەپ ءوزى وسيەت ەتكەن ورىنعا جەرلەنىپ، بۇل كۇنگى تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇرپاعى باتىر، اۋليە بابا وسيەتىن قالتقىسىز ورىنداپ، سول سۇيەگى جاتقان ورىنعا ءزاۋلىم كۇمبەز تۇرعىزىپ، اق اتاننىڭ اق ءمارماردان الىپ ءمۇسىنىن ورناتقانى اسا ءبىر ساۋاپتى ءىس بولدى.
باتىردىڭ 300 جىلدىعىنا وراي ەسكەرتكىش قويىلدى. ءبىرقاتار كونفەرەنسيالار ءوتتى. ەڭ باستىسى قازاق ەلدىگىن وياتىپ، ەرتەڭىن تورلاعان قارا بۇلتتى ەمەن ساپتى نايزاسىنىڭ ۇشىمەن سەيىلتكەن ەر ەسىمى ەل ەسىندە قايتا جاڭعىردى.
جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى ىلە قازاق وبلىسىنىڭ ورتالىعى – قۇلجا قالاسىنىڭ كورنەكتى ءبىر عيماراتىنىڭ الدىنا قىزىل گرانيت تاستان قالانعان بيىك تۇعىرعا رايىمبەكتىڭ ات ۇستىندەگى ءمۇسىنى ورناتىلىپتى. ونى ورناتۋعا مۇرىندىق بولعان سول قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ اكىمى قىزايجان ەسىمدى ازامات ەكەن.
رايىمبەك باتىردىڭ اتى قويىلعان جەرلەر
رايىمبەك باتىر جايلى ەل ىشىندە اڭىز - اڭگىمە، جىرلار وتە كوپ. تورايعىر جانە سوگەتى جوتالارى ارالىعىندا ويرانتوبە جازىعى بار. مۇندا قازاقتار مەن جوڭعارلاردىڭ سۇراپىل شايقاسى بولىپ وتكەن. ايىرلى اسۋىنا تاياۋ تورايعىر تاۋىندا رايىمبەك باستاۋى بار. رايىمبەكپەن بىرگە جوڭعارلارعا قارسى كۇرەستىڭ بەل ورتاسىندا ساتاي، بولەك، قويكەلدى، قوناقكەلدى، قىستىق، مالاي، بايسەيىت سىندى باتىرلار ءجۇردى. رايىمبەك باتىردىڭ مازارى الماتى قالاسىندا ورنالاسقان جانە باتىر اتىندا كوشە بار. الماتى وبلىسىنىڭ ءبىر اۋدانى رايىمبەك ەسىمىندە جانە اۋىلعا اتى بەرىلگەن.
رايىمبەك 17 جاسىندا جوڭعار باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەستە ەرلىك كورسەتىپ، باتىر اتاندى. قالماقتىڭ بادام، قورىن، اعاناس، سەكەر، ت. ب. حان، نويان، باتىرلارىن جەكپە - جەكتە جەڭىپ، قاراتاۋ ءوڭىرى مەن جەتىسۋدى جاۋدان ازات ەتۋگە باسشىلىق جاساعانداردىڭ ءبىرى بولعان. تورايعىر جانە سوگەتى تاۋلارى ارالىعىنداعى “ويرانتوبە” دەگەن جەردە وتكەن شايقاستا ەرەكشە كوزگە ءتۇستى. 1733 ج. بولەك باتىرمەن بىرگە جوڭعارعا ەلشى بولىپ بارعان. رايىمبەكتىڭ ەرەكشە ەڭبەگىن ونىڭ ەسىمى البان تايپاسىنىڭ ۇرانىنا اينالعانىنان دا بىلۋگە بولادى. كوزى تىرىسىندە “كورىپكەل”، “اۋليە” اتانعان. ول الماتى القابىندا شىلىك، جالاڭاش وڭىرىندە توعان قازدىرىپ، سۋ شىعارتىپ، ەگىن ەكتىرگەن.
جازۋشى ج. تۇرلىباي ۇلى رومان، اقىن م. ماقاتايەۆ “رايىمبەك، رايىمبەك” اتتى پوەما جازعان. الماتى وبلىسىندا رايىمبەك ەسىمىمەن اتالاتىن جەر - سۋ اتتارى كوپ كەزدەسەدى. تورايعىر تاۋىنداعى ايىرلى اسۋىنىڭ ماڭىندا “رايىمبەك باستاۋى” بار. الماتى وبلىسىنىڭ نارىنقول، كەگەن اۋداندارى بىرىگىپ، قازىردە رايىمبەك اتىمەن اتالادى، وندا باتىرعا ەسكەرتكىش ورناتىلعان. باتىردىڭ بەيىتى الماتى قالاسىنداعى ونىڭ ەسىمىمەن اتالاتىن ۇلكەن داڭعىلدىڭ بويىندا. بەيىتىنىڭ باسىنا كەسەنە — كۇمبەز تۇرعىزىلعان. 1990 ج. “رايىمبەك” تاريحي - ەتنوگر. قوعامى قۇرىلدى.
جوسپار
1 جاستىق شاعى
2 ورتا جۇزگە كومەگى
3 باتىر تۇرالى مالىمەتتەر
4 رايىمبەك باتىردىڭ اتى قويىلعان جەرلەر
5 پايدالانعان ادەبيەت
جاستىق شاعى
جاستايىنان جاۋعا ءتيىپ، كۇركىرەگەن ۇنىمەن دۇشپانىن كۇڭىرەنتكەن رايىمبەك باتىر 1705 جىلى دۇنيەگە كەلگەن.
«15 جاستان اسقانشا، ساداق تارتۋ، قىلىش شابۋ، كۇرەسۋ سەكىلدى ساربازعا لايىق دايارلىقتان ءوتىپ بىتكەن رايىمبەك جوڭعارلارعا قارسى جورىقتارعا قاتىسا باستايدى. جولبارىس جۇرەكتى جاس جىگىتتىڭ تاپقىرلىعىن قارۋلاستارى بىردەن بايقاعان. ونىڭ نەگىزگى ۇستانىمى: از شىعىنمەن جەڭىسكە جەتۋ ەكەن. بۇل ماقساتى العاش ىلە بويىنداعى شايقاستا جۇزەگە اسادى. سودان سوڭ جاس باتىر جاۋدان تۇرگەندى ازات ەتەدى. قالماق قولىنداعى تۇتقىندار بوساتىلادى. كەرىسىنشە، جاۋدىڭ كوپ ساربازى تۇتقىنعا تۇسەدى. وسىدان سوڭ رايىمبەك جوڭعاردان سوگەتى مەن ويرانتوبەنى جانە جالاعاشتى بوساتادى. الدى - ارتىنا قاراماي قاشقان قالماقتاردىڭ: ويرانتوبە ويىلدى، سەكەر، باراق جويىلدى. رايىمبەك كەلدى دە، الماداي ءۇزدى مويىندى، – دەپ زارلايتىنى، مىنە، وسى تۇس ەدى. باتىردىڭ بۇدان كەيىنگى جورىعى جىڭىشكەنى، تاۋشىلىكتى، قارابۇلاقتى، ءۇش مەركىنى، كەڭسۋدى، قارقارانى ازات ەتۋگە ارنالدى.
ورتا جۇزگە كومەگى
رايىمبەك باتىردىڭ تاعى ءبىر ۇلكەن جورىعى رەتىندە ورتا ءجۇز ەلىنە كومەككە بارۋىن اتايمىز. قابانباي باتىردان ورالعان شاپقىنشى تارباعاتاي مەن شاۋەشەك اراسىن جاۋىپ، جاۋدى ءوزارا قاتىناسۋعا مۇمكىندىك بەرمەۋ تۋرالى ۇسىنىسىن اكەلگەننەن كەيىن رايىمبەك باتىر بىردەن اتقا مىنەدى. سارىتاۋ، ۇيگەنتاستى ازات ەتۋگە اتسالىسىپ، ىلەنى بويلاعان كۇيى قورعاسپەن بەرى قايتادى. ءدال وسى دەرەك شىڭجاڭداعى زەينوللا سانىك زەرتتەۋىندە دە بار» دەيدى تاريحشى مامبەت قويگەلدييەۆ.
الباننىڭ الجان رۋىنان شىققان كوكجال حانگەلدى باتىرداي اتاسىنان ءتالىم العان رايىمبەكتىڭ جاۋجۇرەكتىگى جاستايىنان بايقالعان. جيەندەرىنىڭ جانارىنان وت بايقاعان جالايىر وراق باتىر ۇرپاقتارىنان باسىرەگە جۇيرىكتىڭ تۇقىمىن، قولعا ۇستارعا شىمبولاتتان قۇيىلعان قىلىش سىيلاۋى سودان بولسا كەرەك. اكە، بابا، ناعاشى جۇرت ورتاسىندا بۇلاڭ سالعان بالانىڭ بايگىدە ءوز اتىن ءوزى ۇرانداعانى جۇرتقا ايان. وسى ءور رۋح كەيىننەن جوڭعارعا قارسى الداسپان بوپ سەرمەلدى. 17 – ىنەن كوكويناعىن ويناتىپ، قالماققا قىرعىن سالعان رايىمبەك تۇكە ۇلى ەرلىكتەرىنىڭ اراسىندا ەرەكشە اتالاتىنى قازىردە الماتى - نارىنقول تاسجولىنىڭ 167 شاقىرىمىندا تۇرعان ويرانتوبەدە قالىڭ قالماقتى كەزەك جەكپە - جەككە شاقىرىپ، ءبورى تيگەن قويداي دۇرلىكتىرۋى.
بادام وزەنى تۋرالى ەستىگەندەر كوپ. ءبىراق، سونىڭ رايىمبەك باتىردان جەڭىلگەن قالماق نويانى بادام - ءباحادۇردىڭ ەسىمىمەن بايلانىستىرىلاتىنىن كوپ ادام بىلە بەرمەيدى. كەگەن دەگەن جەر اتاۋى دا كالماق تايشىسى گەگەنگە تەلىنەدى. ءبىر دەرەكتەر گەگەن ءدىني لاۋازىم دەيدى. رايىمبەك باتىر 1729 جىلى اڭىراقايداعى شايقاستا ناۋرىزباي، وتەگەن، قابانباي، بوگەنباي سىندى قازاق ەرلەرىمەن ۇزەڭگى تۇيىستىرە وتىرىپ، سارى مىڭجانىڭ اسكەرىن تالقانداعان. ال، يتەمبەس وزەنىنىڭ بويىندا شونا دوبا جاساعى جەر جاستاندى.
باتىر تۇرالى مالىمەتتەر
قارا سۋ قاق جارىلىپ جول بەرەتىن حاس باتىر اتانعان رايىمبەك تۇكە ۇلىنىڭ ەسىمى بەرتىنگە دەيىن كەڭ پاش ەتىلمەدى. مۇنىڭ سەبەبى بەيمالىم. ءتىپتى، اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ اياقتالماي قالعان “رايىمبەك، رايىمبەك” اتتى داستانىن جاريالاعانى ءۇشىن “لەنينشىل جاس” گازەتىنىڭ جەتەكشىسى سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ پارتيالىق سوگىس العان. الايدا، قىران مىنەز ۇلدارىنىڭ ەسىمىن تۇمارىنداي قاستەرلەيتىن حالىقتىڭ الماتىنىڭ ورتاسىندا جاتقان باتىر زيراتىنا كەلىپ سىيىنۋىن توقتاتۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. ەش ساياسات ەر رۋحى مەن ەل رۋحىنىڭ اراسىن الشاقتاتا المادى.
جۇڭگو ساياساتىنىڭ ىقپالىمەن سوعىس باستاپ، شىعىس تۇركىستانداعى ۇيعىر، ودان بەرتىندەگى قىرعىزدى دەم ارادا جاۋلاپ العان جوڭعار مەن قازاق عاسىرعا جۋىق ارپالىستى. ۇلتىمىزدىڭ ەكى جاسىن ەكى جانارىنان سورعالاتىپ، القاسىنا سىلەمدەي قاتىرعان دۇشپان شۆەد وفيسەرى گۋستاۆ رەناتتىڭ كومەگىمەن زەڭبىرەك، تاس اتاتىن ءتۇرلى قارۋلار جاساپ، كۇيرەتە سوققى بەرۋدى ۇدەتكەن. جازۋشى جولداسباي تۇرلىباي ۇلى ءبىر مالىمەتىندە رايىمبەك باتىر ۇستالارعا سول زەڭبىرەكتىڭ ءبىر ءتۇرى «قويشاعىردى جاساتىپ، جاۋ امالىن وزىنە قارسى قولدانعانىن» ايتادى.
ەكى جارىم مىڭ جىلدىق تاريحى بار ەجەلگى الماتىنىڭ قاق ورتاسىندا كىندىك قانى تامعان، “رايىمبەك باتىر” اتانىپ تەر توككەن، سەكسەن جىل ءومىر ءسۇرىپ، اۋليەلىكپەن الدىن بولجاپ، كەلەشەگىن باعامداپ، دۇنيە سالار الدىندا:
“ەلىم البان،
جەرىم جەتىسۋ.
جايلاۋىم اسى،
قىستاۋىم الماتىنىڭ باسى”، – دەپ سۇيەگىن سول تۇستاعى الماتى قىستاعىنىڭ اۋماعىنا قويىڭدار دەپ ءوزى وسيەت ەتكەن ورىنعا جەرلەنىپ، بۇل كۇنگى تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇرپاعى باتىر، اۋليە بابا وسيەتىن قالتقىسىز ورىنداپ، سول سۇيەگى جاتقان ورىنعا ءزاۋلىم كۇمبەز تۇرعىزىپ، اق اتاننىڭ اق ءمارماردان الىپ ءمۇسىنىن ورناتقانى اسا ءبىر ساۋاپتى ءىس بولدى.
باتىردىڭ 300 جىلدىعىنا وراي ەسكەرتكىش قويىلدى. ءبىرقاتار كونفەرەنسيالار ءوتتى. ەڭ باستىسى قازاق ەلدىگىن وياتىپ، ەرتەڭىن تورلاعان قارا بۇلتتى ەمەن ساپتى نايزاسىنىڭ ۇشىمەن سەيىلتكەن ەر ەسىمى ەل ەسىندە قايتا جاڭعىردى.
جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى ىلە قازاق وبلىسىنىڭ ورتالىعى – قۇلجا قالاسىنىڭ كورنەكتى ءبىر عيماراتىنىڭ الدىنا قىزىل گرانيت تاستان قالانعان بيىك تۇعىرعا رايىمبەكتىڭ ات ۇستىندەگى ءمۇسىنى ورناتىلىپتى. ونى ورناتۋعا مۇرىندىق بولعان سول قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ اكىمى قىزايجان ەسىمدى ازامات ەكەن.
رايىمبەك باتىردىڭ اتى قويىلعان جەرلەر
رايىمبەك باتىر جايلى ەل ىشىندە اڭىز - اڭگىمە، جىرلار وتە كوپ. تورايعىر جانە سوگەتى جوتالارى ارالىعىندا ويرانتوبە جازىعى بار. مۇندا قازاقتار مەن جوڭعارلاردىڭ سۇراپىل شايقاسى بولىپ وتكەن. ايىرلى اسۋىنا تاياۋ تورايعىر تاۋىندا رايىمبەك باستاۋى بار. رايىمبەكپەن بىرگە جوڭعارلارعا قارسى كۇرەستىڭ بەل ورتاسىندا ساتاي، بولەك، قويكەلدى، قوناقكەلدى، قىستىق، مالاي، بايسەيىت سىندى باتىرلار ءجۇردى. رايىمبەك باتىردىڭ مازارى الماتى قالاسىندا ورنالاسقان جانە باتىر اتىندا كوشە بار. الماتى وبلىسىنىڭ ءبىر اۋدانى رايىمبەك ەسىمىندە جانە اۋىلعا اتى بەرىلگەن.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: §46. قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ءحۇى – ءحۇىى عاسىرلارداعى قازاقتىڭ ماتەريالدىق جانە رۋحاني مادەنيەتىنىڭ دامۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. ءا) ت...
