سىرىڭكە قالاي پايدا بولدى؟
سىرىڭكە — ەكى عاسىر بۇرىن عانا ادامزات تۇرمىسىنا ەتەنە ارالاسا باستادى. ال ونىڭ شىعۋ تاريحى 1669 جىلى حيميك براندتىڭ فوسفوردى اشۋ ۋاقىتىنان باستاۋ الادى.
ال 1680 جىلى يرلاند فيزيگى روبەرت بويل (بويل-ماريوت زاڭىمەن اتى شىققان) قاعاز جولاعىن فوسفورمەن جاۋىپ ونى كۇكىرت باسى بار اعاش سىرىڭكەمەن ۇيكەپ وتتى تۇتاندىردى، ءبىراق بۇعان ەش ءمان بەرمەگەن ەدى.
1805 جىلى فرانسۋز حيميگى جان شانسەل كۇكىرت، كاليي ءحلوريدى جانە قانت قوسپاسىنان جاسالعان باسى بار سىرىڭكەنىڭ ءوز نۇسقاسىن ۇسىندى.
سىرىڭكەنى جاعۋ ءۇشىن كۇكىرت قىشقىلىنىڭ بوتەلكەسى وزىمەن بولۋ كەرەك ەدى، بۇل ءبىرىنشى كەزەكتە وتە ءقاۋىپتى ەكىنشىدەن قولايسىز بولدى.
1826 جىلى ءدارىحاناشى دجون ۋوكەر ۇيكەلىسپەن جاناتىن سىرىڭكەنى ويلاپ تاپتى. ول كۇكىرت، كاليي حلوراتى، قانت پەن سۋرفيد قوسپاسىنان سىرىڭكە باسىن جاساپ، ونى ەگەۋقۇمعا (ناجداك) ۇيكەۋ ارقىلى تۇتاندىردى.
1830 جىلى فرنسۋز حيميگى شارل زاۋريا (نەمەس سوريا) ءسۋلفيدتى اق فوسفورمەن الماستىردى. مۇنداي سىرىڭكەلەر ءبىر قيمىلمەن تۇتانىپ جاقسى جاندى، ءبىراق اق فوسفوردىڭ ءيىسى وتە جاعىمسىز بولدى. سونداي-اق اق فوسفور وتە ۋلى ەدى. ءبىر عانا سىرىڭكە قورابىندا اق فوسفوردىڭ ادام ولتىرەتىن دوزاسى بار ەدى.
ۋلى جانە جانعىش اق فوسفوردىڭ ورنىن الماستىرۋ وڭاي بولعان جوق. الايدا، مۇنى تەك شۆەد حيميگى گۋستاۆ ەريك پاش جاساي الدى، ول 1844 جىلى ءبىر قاراپايىم نارسەنى ءتۇسىندى: ەگەر كۇكىرت پەن فوسفور مەحانيكالىق بايلانىستا بولعان كەزدە سىرىڭكە تۇتانسا، سىرىڭكەنىڭ باسىنا فوسفور سالۋدىڭ قاجەتى جوق جاي عانا قۇمقاعازدى ءسال پايدالانسا بولعانى.
ال 1853 جىلى شۆەد حيميگى يوحان لۋندسترەم قۇمقاعازداعى جانە سىرىڭكە باسىنداعى اق فوسفوردى قىزىل فورفورمەن الماستىردى.
مۇنداي سىرىڭكە ءقاۋىپسىز بولدى جانە وڭاي تۇتاندى. بۇگىنگە دەيىن ەش وزگەرمەستەن جەتكەن «شۆەد سىرىڭكەسىن» يوحان لۋندسترەم پاتەنتتەپ الدى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
نەلىكتەن سيام كورولى سىرىڭكە قورابى ءۇشىن اجال قۇشا جازداعان
You Might Also Like
-
زيارات بارىسىندا باعىشتاعان قۇران اياتتارىنىڭ، تىلەگەن دۇعا-باتالاردىڭ ساۋابىنان ءقابىرستاندا جاتقان مومىن-مۇسىلمان ءۇشىن وراسان زور يگىلىك، جاقسىلىق بولاتىنىن جانە جاسالعان قۇلشىلىق، امالداردىڭ ساۋاب...
-
وندىرۋشىلەر تەمەكىدە تازا سۋ بۋىنا ۇقساس مۇلدەم ءقاۋىپسىز زات قولدانىلعانىن مالىمدەيدى، اقيقاتىندا ولاي ەمەس. قۇرامىنا ءۇڭىلىپ، ونىڭ ادام دەنساۋلىعىنا نەلىكتەن زياندى ەكەنىن انىقتاۋعا تىرىسايىق.
