InfoHub Logo

راديكالدى ءدىني يدەولوگيانىڭ قاۋىپتىلىگى: حالىقتى اقپاراتتاندىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعى ءدىن كوپتەگەن مادەنيەتتەر مەن قوعامداردىڭ ماڭىزدى بولىگى بولىپ تابىلادى. ول رۋحاني جۇبانىش پەن مورالدىق باسشىلىق اكەلۋى مۇمكىن. الايدا، كەز-كەلگەن يدەولوگيا سياقتى، ءدىني يدەولوگيا دا راديكالدانۋعا ۇشىرايدى، بۇل قوعام مەن الەمگە ءقاۋىپ ءتوندىرۋى مۇمكىن. سوندىقتان حالىقتى راديكالدى ءدىني يدەولوگيانىڭ قاۋىپتىلىگى تۋرالى حاباردار ەتۋ قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالادى. راديكالدى ءدىني يدەولوگيا: بۇل نە؟ راديكالدى ءدىني يدەولوگيا-بۇل ءدىني نانىمداردى قايتا قاراۋ جانە ولاردى زورلىق-زومبىلىقتى، ەكسترەميزمدى جانە تەرروريزمدى اقتاۋ ءۇشىن قولدانۋ. ول جەكە ادامدارعا نەمەسە توپتارعا اسەر ەتە الادى، ولاردى بەيبىتشىلىك پەن ۇيلەسىمدىلىكتىڭ نەگىزگى پرينسيپتەرىنە قايشى كەلەتىن ارەكەتتەرگە شاقىرادى.

 

راديكالدى ءدىني يدەولوگيانىڭ قاۋىپتىلىگى

تەرروريزم: ءدىني ەكسترەميستەر قوعامعا ۇلكەن ءقاۋىپ توندىرەتىن شابۋىلدار مەن تەرروريستىك ارەكەتتەردى اقتاۋ ءۇشىن سەنىمدى قولدانا الادى.

قوعامنىڭ پولياريزاسياسى: راديكالدى يدەولوگيا قوعامدى ءارتۇرلى ءدىني جانە ەتنيكالىق توپتار اراسىندا قاقتىعىستار تۋدىرۋ ارقىلى بولە الادى.

بەيبىتشىلىككە ءقاۋىپ: راديكالدى يدەولوگيالاردان تۋىنداعان قاقتىعىستار حالىقارالىق قاقتىعىستارعا ۇلاسىپ، ايماقتارداعى بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىققا ءقاۋىپ ءتوندىرۋى مۇمكىن. راديكالدى ءدىني يدەولوگيانىڭ قاۋىپتىلىگى تۋرالى حالىقتى حاباردار ەتۋ قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزدى اسپەكتىسى بولىپ تابىلادى. ول ءۇشىن كەلەسى شارالاردى قولدانۋعا بولادى:

1. ءبىلىم بەرۋ جانە باق-تا جاريالاۋ: راديكالدى يدەولوگيا تاقىرىبىنا، ونىڭ قاۋىپتىلىگى مەن سالدارىنا ارنالعان ءبىلىم بەرۋ ءىس-شارالارىن، سەمينارلار مەن دارىستەر وتكىزۋ. وسى تاقىرىپ بويىنشا ماتەريالدار جاساۋ ءۇشىن جۋرناليستەرمەن ىنتىماقتاستىق.

2. ينتەرنەت جانە الەۋمەتتىك مەديا: جەلىدەگى راديكالدى مازمۇندى باقىلاۋ جانە وعان جاۋاپ بەرۋ، سونداي-اق راديكالدى ناسيحاتقا قارسى اقپاراتتىق رەسۋرستار مەن ناۋقاندار قۇرۋ.

3. ءدىني ليدەرلەرمەن ىنتىماقتاستىق: راديكالدى يدەولوگيامەن كۇرەسۋ سالاسىنداعى تۇسىنىستىك پەن قولداۋدى ارتتىرۋ ءۇشىن ءارتۇرلى ءدىني قاۋىمداستىقتاردىڭ وكىلدەرىمەن ديالوگ جۇرگىزۋ ماڭىزدى.

1. پسيحولوگيالىق كومەكتى قولداۋ: راديكالدانۋعا تاپ بولۋى مۇمكىن ادامدار ءۇشىن قول جەتىمدى رەسۋرستاردى قۇرۋ، سونىڭ ىشىندە جاقىن ادامدارىڭىزبەن جانە دوستارىڭىزبەن قارىم-قاتىناس جاساۋ بويىنشا كەڭەستەر.

2. قۇقىقتىق شارالار: راديكالدى ۇگىت-ناسيحات پەن راديكالدى توپتارعا قارسى زاڭداردى قاتاڭداتۋ، سونداي-اق راديكالدى ۇيىمداردى قارجىلاندىرۋ مەن جالداۋدى باقىلاۋ شارالارىن كۇشەيتۋ.

راديكالدى ءدىني يدەولوگيانىڭ قاۋىپتىلىگى تۋرالى حالىقتى حاباردار ەتۋ ءبىرقاتار سەبەپتەرگە بايلانىستى ماڭىزدى جانە ءسوزسىز وڭ پروسەسس بولىپ تابىلادى:

راديكالدانۋدىڭ الدىن الۋ: ءتيىمدى اقپارات ادامداردى راديكالدى يدەولوگيانىڭ بەلگىلەرىمەن تانىستىرادى جانە ولاردىڭ ەكسترەميستىك توپتارعا نەمەسە ارەكەتتەرگە قاتىسۋىن بولدىرماۋعا كومەكتەسەدى

بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى ناسيحاتتاۋ: راديكالدى يدەولوگيامەن كۇرەسۋ قوعامنىڭ جالپى قاۋىپسىزدىگىنە ىقپال ەتە وتىرىپ، تەرروريزم اكتىلەرى مەن باسقا دا زورلىق-زومبىلىق قاقتىعىستارىنىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسەدى.

الەۋمەتتىك-مادەني ارتۇرلىلىكتى ساقتاۋ: اقپاراتتاندىرۋ ادامدارعا ءارتۇرلى ءدىني مادەنيەتتەردى جاقسى تۇسىنۋگە جانە ءارتۇرلى نانىمدارعا توزىمدىلىكپەن قاراۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

جاستاردى قورعاۋ: جاستار راديكالدانۋ ءقاۋپى بار، ال اقپاراتتاندىرۋ ولارعا سانالى شەشىم قابىلداۋعا جانە ەكسترەميستىك توپتاردان اۋلاق بولۋعا كومەكتەسەدى.

قۇقىقتىق ءتارتىپتى ناسيحاتتاۋ: اقپاراتتاندىرىلعان قوعام قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ەكسترەميستىك ارەكەتتەردى انىقتاۋعا جانە جولىن كەسۋگە كومەكتەسە الادى.

ءوز قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋ: راديكالدى يدەولوگيانىڭ بەلگىلەرىن بىلەتىن ادامدار وزدەرىن جانە جاقىندارىن جاقسى قورعاي الادى.

ناتيجەسىندە، راديكالدى ءدىني يدەولوگيا تۋرالى حاباردار ەتۋ ەكسترەميزمگە قارسى كۇرەستىڭ جانە قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قولداۋدىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى بولىپ تابىلادى، سونداي-اق قوعامداعى بەيبىتشىلىككە، تولەرانتتىلىققا جانە ءوزارا تۇسىنىستىككە ىقپال ەتەدى

قورىتىندىلاي كەلە، راديكالدى ءدىني يدەولوگيامەن ءتيىمدى كۇرەسۋ ءۇشىن ءبىلىم، اقپارات، ىنتىماقتاستىق جانە زاڭنامانى بىرىكتىرەتىن كەشەندى ستراتەگيا قۇرۋ ماڭىزدى. حالىقتى راديكالدى ءدىني يدەولوگيانىڭ قاۋىپتىلىگى تۋرالى حاباردار ەتۋ قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى عانا ەمەس، بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ماسەلەسى. بۇل ءبىلىم بەرۋ، ب ا ق، ءدىني قاۋىمداستىقتار مەن ۇكىمەتتىڭ كۇش-جىگەرىن قاجەت ەتەتىن پروسەسس. تەك بىرلەسكەن كۇش-جىگەر راديكالدى يدەولوگيانىڭ تارالۋىن جانە ونىڭ قوعامعا كەرى اسەرىن بولدىرماۋعا كومەكتەسەدى.

---