InfoHub Logo

9 synyp
Cabaqtyń taqyryby: Abaıdyń ómiri
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: qazaq halqynyń uly aqyny Abaı Qunanbaıulynyń ómiri men shyǵarmashylyǵyn oqyp bilý.
Damytýshylyq: Abaıdyń ósken ortasy men jastyq kezeńin óz sózderimen aıta alý. Mátinderdi oqý, óleńderin jatqa aıtý, ándetý.
Tárbıelik: oqýshylarǵa Abaıdyń ulylyǵyn, onyń poezıasynyń tereńdigin túsinýine yqpal etý. Otanyn súıý, ósken ortany baǵalaý, qurmetteý sezimderin oıatyp, nyǵaıtý. Abaı murasyna qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, mánerlep oqý.

Sabaqtyń barysy:
İ. Oı qozǵaý.
- Balalar, tómendegi óleń joldary kimdiki?
1. Sur bult, túsi sýyq, qaptaıdy aspan,
Kúz bolyp, dymqyl tuman jerdi basqan.
2. Aq kıimdi deneli, aq saqaldy,
Soqyr, mylqaý tanymas tiri jandy.
3. Jelsiz túnde jaryq aı,
Sáýlesi sýda dirildep. Búgingi bizdiń sabaǵymyz qazaq halqynyń uly oıshyl aqyny Abaı Qunanbaıuly shyǵarmashylyǵyna arnalady.
Qazaq halqynyń uly aqyny Abaı (Ibrahım) Qunanbaıuly 1845 jyly qazirgi Semeı oblysynyń Abaı aýdanynda týǵan. Abaıdyń ákesi bilimdi, bedeldi adam bolǵan. Sheshesi Uljan qaıyrymdy, minezi jumsaq, tilge baı adam edi. Ájesi Zere men anasy Uljan Abaıǵa ertegi, ańyz áńgimelerdi aıtyp, tárbıelep otyrdy. Ákesi Qunanbaı Abaıdy 9 jasynda Semeıdegi dinı mektepke beredi. 13 jasynda úsh aı orys mektebinde oqıdy.
Abaı Pýshkın, Lermontov, Krylovtyń shyǵarmalaryn kóp oqyp, qazaq tiline aýdardy. Abaı aýdarǵan Pýshkınniń «Tatána áni», Lermontovtyń «Qarańǵy túnde taý qalǵyp» degen óleńderine án de shyǵardy.
Ol qazaq halqyn mádenıetke, orys halqymen dos bolýǵa shaqyrdy.
Abaı Qunanbaıuly 1904 jyly qaıtys boldy. Shyǵarmalary 1909 jyly Peterbýrgte jaryq kórdi. Qazaqtyń uly jazýshysy Muhtar Omarhanuly Áýezov «Abaı joly» epopeıasyn aqyn ómirine arnady.
Abaıdyń áıgili shyǵarmalary: 45 qara sózi, «Kózimniń qarasy», «Aıttym sálem, Qalamqas», «Ǵylym tappaı maqtanba» t. b.
Respýblıkamyzda kóptegen mektepter jáne kósheler Abaı esimimen atalady.
Abaı atynda qala, aýdan bar. Abaı Qunanbaıuly – qazaq halqynyń uly aqyny, kompozıtory jáne jazba ádebıetiniń negizin qalaýshy.

Deńgeılik tapsyrmalar.
1. Abaı balalyq shaǵynda ne istedi? Ákesi (sheshesi, ájesiniń) aty kim bolǵan?
2. Tirek syzba jasap qorǵaý (3 oqýshy)
Tapsyrma: sóılemderdi tolyqtyryńyz.
1. Qaraǵandyda kóptegen kitaphanalar bar, olardyń ishinde eń úlken kitaphana –.
2. Kitaphanalarda uly jazýshylardyń...., uly aqyndardyń... bar.
3. Men kitap dúkeninen Abaıdyń... satyp aldym.
4. Seniń úıinde Abaı Qunanbaıulynyń..... bar ma?
Sabaqty qorytyndylaý.
Abaıdy ardaqtap, adamzat úshin asyl qazyna bolyp tabylatyn aqyn eńbegin tereń oqyp, úırený - paryzymyz. Búgin de, erteń de, tipti, keleshek urpaq úshin de Abaı taǵylymyn zer sala oqyp – úırenýdiń mańyzdylyǵynda shek joq. Halqymyzdyń adamzat tarıhynda alatyn orny, ádet – ǵurpy, salt – sanasy Abaı shyǵarmalarynan keńinen kórinis tabady.
Úıge tapsyrma: Abaı Qunanbaıuly týraly referat jazý.