InfoHub Logo

Taqyryby: Esimder syry

Anotasıa
Meni ózimniń, óz synyptastarymnyń jáne synyp jetekshimniń esiminiń erekshe bolýy munyń syryn bilýge degen qyzyǵýshylyǵymdy arttyrdy. Sol sebepti esimderdiń negizgi maǵynasyn bilý maqsatynda «Esimder syry» taqyrybyn tańdap aldym.
Zertteý maqsaty:
● Búgingi kúni balalarǵa qoıylǵan esimderdiń syryn anyqtaý;
● Esimder uǵymyna taldaý jasaý;
● Saýalnamalar arqyly óz synybymnyń oqýshylarynyń esimderiniń syryn bilý deńgeılerin baıqaý;
Zertteýdiń basty kezeńderi:
● Atalmysh másele boıynsha materıaldarmen tanysý;
● Baqylaý, zertteý, saýalnamalar júrgizý;
● Qorytyndy jasaý;

Kútiletin nátıje:
● Esiminiń syryn bilý arqyly ózin – ózi tanýǵa jol ashý;

Bul taqyrypqa qyzyǵýshylyǵym óz synyptastarymnyń esimderi, synyp jetekshimniń esimi jáne de ózimniń esimim ózgelerden erekshe ekenin bilgennen bastap týdy.
- Nege basqa qyzdardyń, mysaly eki Aıdana, eki Nargız, esimderi birdeı, al meniki ózgeshe?
- Bala dúnıege kelgende týystary oǵan atty qalaı tańdaıdy?
Osy sıaqty kóptegen suraqtardyń jaýabyn tabýǵa tyrystym.
Qazaqtyń salty boıynsha, jas náreste týǵan kezde ata - anasy eń syıly, qatty qurmet tutatyn adamyna óz sábıiniń esimin qoıǵyzady. «Balaǵa qandaı at qoıylsa, onyń bolashaq taǵdyry soǵan baılanysty bolady», - degen nanym - senim bar.
- Adam esimi keleshek taǵdyryna qanshalyqty yqpal etedi?
- Attas adamdardyń kóbisiniń minez - qylyǵy nelikten bir - birine uqsas?
Bul HH ǵasyrdyń basynan beri ǵalymdardyń zertteý júrgizip kele jatqan jumystarynyń biri. Sonyń nátıjesinde keıin adam esimderin zertteıtin antroponımıka ǵylymy paıda boldy.
Qazaq til biliminde antroponımıa degen termın bar. Antro+pos - «Adam, onım//onıma - «Esim», «At» degen sóz. Endeshe, antroponım degenimiz - «Kisi esimi», antroponımıka degenimiz - onomastıkanyń kisi esimderin zertteıtin salasy.
Bala – adamnyń baýyr eti. Qaı ata - ana da óz shańyraǵynda shyr etip sábı dúnıege kelgeninde oǵan eń jaqsy esimdi qoıýǵa tyrysady. Negizinen, jańa týǵan sábıge esim tańdaýǵa qazaqtan dana, qazaqtan sheber halyq joq. Alaıda, árbir ata - ana balasyna at qoıarda ózine júkteler jaýapkershilikti jete sezinip, oǵan saqtyqpen qaraǵany, on oılanyp, on tolǵanyp baryp qana júregi qalaǵan esimdi sábıine qoıǵany abzal. Óıtkeni, esimderdiń adam ómirine, adam atyna planetalardyń yqpaly óte aıryqsha. Osy adam esimderin zertteýshi ǵalymdardyń dáleldeýinshe, esim bala ómirine aıtarlyqtaı áser etedi, sábılerdi neǵurlym kórkem esimdermen ataǵan saıyn, balanyń tula boıy soǵan sáıkes kórkemdele túsedi.
Balasynyń atyn yrymdap qoıý – ata - anasynyń nıetin bildiredi. Qazir de kóp adam balasyna ǵulama bolsyn dep – Marǵulan, Qanysh, aqyn bolsyn dep – Abaı, batyr bolsyn dep – Edige, Jánibek, Alpamys, aqylgóı ana bolsyn dep – Zere, Aıǵanym dep yrymdap at qoıyp jatady. Keıingi kezde elimizde Nursultan esimdi balalar da kóbeıe bastady. Bul da elbasymyzdaı dana, aqyldy bolsyn degen yrym.
Abylaı («ata, áke») -------------------------------- Aıda («syıaqy, paıdaly»)
Ásel («bal») ------------------------------------------ Ámına («senimdi»)
Asqat («baqytty, sátti») ---------------------------- Ǵazıza («súıikti, qymbatty»)
Ǵanı («baı») ------------------------------------------ Danıar («jaqyn, tanys»)
Dınara («kúmis aqsha») ------------------------------ Jamal («ádemi, tartymdy»)
Qadir («qurmetti») ----------------------------------- Qaırat («kúshti, qýatty»)
Málik («patsha») -------------------------------------- Muhıt («muhıt, qorshaǵan orta»)
Muhtar («erekshe, tańdamaly») -------------------- Rázıa(«súıikti, tartymdy»)
Sábıt («nyq, senimdi») ------------------------------ Aıdana («aqyldy, dana»)
Aınagúl («taza, móldir») ---------------------------- Ahan («temir»)
Baqtıar («baqytty, qalaýly») --------------------- Bıbigúl («Gúl shashqan hanym»)
Dana («danyshpan, aqyldy») ------------------------ Jánıa («názik jandy»)
Raýshan («kórnekti, ashyq - jarqyn») -------------- Rústem («batyr, er - júrek»).
Osyndaı málimetterdi qarastyra otyryp óz synyptastarymmen, týystaryma mynadaı saýalnama júrgizdim:
1. Óz esimiń unaı ma?
Unaıdy – 25 ------------------ Unamaıdy - 1
Iaǵnı barlyq adamǵa óz esimderi unaıdy eken. Bul da qýantarlyq jaı dep oılaımyn. Óıtkeni ár adamǵa ózine qatysty nárselerdiń barlyǵy qýanysh ákelýi qajet dep oılaımyn. Sonda ǵana aldyńa qoıǵan maqsatyńa jetý jeńil bolady.
2. Óz esimiń jaıly bilesiń be?
Bilemin – 6 ------------------ Bilmeımin - 20
Bul saýalnamadan keıin men dostaryma esimderi týraly málimetter berip, árbir balanyń esiminiń minezi men taǵdyryna qanshalyqty áser etetindigin bilýine kómek jasaýdy uıǵardym.
Óz esimiń unaı ma?
Unaıdy - 25
Unamaıdy - 1

Óz esimiń jaıly bilesiń be?
Ǵylymı derekterge súıensek, adamnyń týǵan kezeńiniń, maýsymnyń taǵdyrǵa tıgizer áseri mol. Ásirese, qysty kúnderi týǵandardyń basty qasıeti pysyqtyq, kóktemde týǵandarǵa jumsaqtyq, jaz mezgilinde týǵandarǵa qaıyrymdylyq, kúzde týǵandarǵa sharýaqorlyq qasıetter tán.
Árbir árip belgili bir sanǵa sáıkes kelse, árbir san belgili bir planetanyń yqpalyna baǵynady. Adam óz esiminiń qaı planetamen baılanysty ekenin tómendegideı tásilmen anyqtaı alady.
Osy keste boıynsha árbir adam óz esiminiń tıesili sanyn anyqtap, sol arqyly qaı planetanyń minezi men taǵdyryna qanshalyqty áser etetindigin bilýine bolady.
A - Á - 1 E - 5 L - 2 R - 2 H - 5 Y - İ - 1
B - 2 J - 2 M - 4 S - 3 S - 3 - 1
V - 6 Z - 7 N - Ń - 5 T - 4 Ch - 7 E - 6
G - Ǵ - 3 I - I - 1 O - Ó - 7 Ý - U - Ú - 6 Sh - 2 Iý - 7
D - 4 K - Q - 2 P - 8 F - 6 Sh - 9 Ia - 2

1. Kún. Kún planetasynyń yqpalyndaǵylar: kósemder, asqaq kóńildi tákappar, astamshyl jáne jaýapkershiligi mol adamdar.
2. Aı. Sezimtal, talantty, shyǵarmashylyqqa beıim oıshyl - qıal keńistigi mol kópshil, sezimtal da parasatty jandar.
3. Iýpıter. Keńpeıil, optımıs, adamnyń tilin taba biletin qasıeti mol, birden sheshim qabyldaı qoımaıtyn, ıdealıs jandar.
4. Ýran. Tik minezdi jáne birbetkeı, ózimshil bolyp keledi, jaqsy jumys istep, adamdarmen tez dostasady.
5. Merkýrıı. Kópshil, epti jáne tabıǵatynda bastamashyl, ár nárseni bilýge qumar, synshyl, sátsizdikke moıymaıdy.
6. Sholpan. Tabıǵatynda sezimtal, súıkimdi, azdap tákapparlaý, isker, ár ýaqytta qaı iste de joly bolǵysh.
7. Neptýn. Jumsaq minezdi jáne materıaldyq jaǵdaıy árkelki, sezimtal, ymyrashyl, qaıyrymdy fılosoftar.
8. Satýrn. İshki jan - dúnıesi sezimtal, biraq syrt kózge sýyq kórinedi. Pragmatık, jetistikke óz eńbegimen ǵana qol jetkizedi. Birbetkeı, óte saq, biraq olarǵa ár ýaqytta senim artýǵa bolady.
9. Mars. Qaıratty, qyzba, basynan sóz asyrmaıtyn, qysymǵa tózbeıtin, ózimshil, qaı ýaqytta da tek ózine ǵana senedi.
Esimim - Arýza.
Ǵylymı zertteýlerge qarasaq bul esimdi adamdar ár qyrly, tapqyr, belsendi, basqarý jumysyna ıkemdi, jyldam oılap, durys sheshim qabyldaı biletin, erkindikti súıetin minezderimen erekshelenedi eken.
1 + 2 + 6 + 7 + 1 = 17 = 1 + 7 = 8
8. Satýrn. İshki jan - dúnıesi sezimtal, biraq syrt kózge sýyq kórinedi. Pragmatık, jetistikke óz eńbegimen ǵana qol jetkizedi. Birbetkeı, óte saq, biraq olarǵa ár ýaqytta senim artýǵa bolady.
Synyp jetekshimiz - Gúlzar.
3 + 6 + 2 + 7 + 1 + 2 = 21 = 2 + 1= 3
3. Iýpıter. Keńpeıil, optımıs, adamnyń tilin taba biletin qasıeti mol, birden sheshim qabyldaı qoımaıtyn, ıdealıs jandar.
Ápkem - Aqıqat.
1 + 2 + 1 + 2 + 1 + 4 = 11 = 1 + 1 = 2
2. Aı. Sezimtal, talantty, shyǵarmashylyqqa beıim oıshyl - qıal keńistigi mol kópshil, sezimtal da parasatty jandar.
Apaıym - Ansara.
1 + 5 + 3 + 1 + 2 + 1 = 13 = 1 + 3 = 4
4. Ýran. Tik minezdi jáne birbetkeı, ózimshil bolyp keledi, jaqsy jumys istep, adamdarmen tez dostasady.
Dostarym:
Aızýra - 1 + 1 + 7 + 6 + 2 + 1 = 18 = 1 + 8 = 9
9. Mars. Qaıratty, qyzba, basynan sóz asyrmaıtyn, qysymǵa tózbeıtin, ózimshil, qaı ýaqytta da tek ózine ǵana senedi.
Aınaz - 1 + 1 + 5 + 1 + 7 = 15 = 1 + 5 = 6
6. Sholpan. Tabıǵatynda sezimtal, súıkimdi, azdap tákapparlaý, isker, ár ýaqytta qaı iste de joly bolǵysh.
Aqnur - 1 + 2 + 5 + 6 + 2 = 16 = 1 + 6 = 7
7. Neptýn. Jumsaq minezdi jáne materıaldyq jaǵdaıy árkelki, sezimtal, ymyrashyl, qaıyrymdy fılosoftar.
Qorytyndy
Zertteýdi aıaqtaı kele mynandaı tujyrymǵa keldim:
Adam balasy týylǵanda azan shaqyryp qoıǵan esimin qurmet tutyp, ata – anasynyń úmitin aqtaý qajet.
Bul zertteý jumysymdy óz esimi jaıly bilgisi keletin ul – qyzdar jáne synyp oqýshylaryn ár qyrynan tanyǵysy keletin ustazdar qoldana alady.