InfoHub Logo

Jaraly kolıt kezinde zaqymdaný árdaıym toq ishektiń shyryshty qabatynyń betki jaǵynyń zaqymdanýymen shekteledi: úrdis árqashan tik ishekti qamtıdy, al ishektiń basqa bólimderin qamtý jıiligi ártúrli bolady. Toq ishektiń aıaqtalý sheginde jaraly kolıt jaraly tik ishek qabynýy dep atalyp ketti. Balalarda jaraly tik ishek qabynýynyń boljamy jaqsy. Aımaqtyq enterıt nemese Kron aýrýy, ishek qabyrǵasynyń barlyq qabattaryna taralatyn jáne aýyz qýysynan bastap, artqy ótiske deıin zaqymdaıtyn qabyný bolyp tabylady. Kron kolıtiniń shekteýli sındromyn keıde jaraly kolıtten ajyratý qıyn bolady.

Jaraly kolıttiń aǵymy aýyrlaǵan jaǵdaıdaǵy emdeý tásili

Jaraly kolıttiń emi naýqastyń jasyna, aýrýdyń uzaqtyǵyna jáne kórinisiniń aýyrlyǵyna baılanysty. Ádette jaraly kolıtpen naýqastarǵa sýlfasalazın taǵaıyndalady. Ol tek glúkozo-6 fosfatdegıdrogenazanyń jetispeýshiligi bar nemese sýlbtoby bar dárilerge alergıasy bar naýqastarǵa taǵaıyndalmaıdy. Sonymen birge folıı qyshqylynyń preparattary taǵaıyndalýy kerek. İshektiń dıstaldy bólikterimen shektelgen aýrýdy emdeý kezinde steroıdty dárilermen nemese 5-amınosalısıl kyshqylymen jasalatyn klızmalar tıimdi bolýy múmkin. Budan aýyr jaǵdaılarda remısıaǵa qol jetkizý úshin prednızolondy (nemese steroıdty gormondardyń basqa da toptaryn) qoldanady.

Eger ambýlatorly jaǵdaıda emdeý nátıje bermese, naýqasqa tek eń qajet ónimderden turatyn emdám nemese parenteraldy tamaqtandyrý taǵaıyndalady. Qabyldaıtyn tamaq mólsherin aıtarlyqtaı shekteý men kóktamyr arqyly tamaqtandyrý arqyly emdeý kóbinese tıimdi bolady.

Immýnosýpressıvti terapıa (azatıoprın) remısıany bekitý úshin kerek. Eger konservatıvti em naýqastyń jaǵdaıyn jaqsartpasa, nemese ýyttyq megakolon damysa, onda hırýrgıalyq em ótkizý qajet.

Jaraly kolıt pen Kron aýrýynyń dıfferensıaldy-dıagnostıkalyq belgileri

Syrqattanýshylyq 10-19 jas aralyǵynda. Aýrýdyń balalyq shaqta bastalýy	Jaraly kolıt 2: 100 000 15-20%	Kron aýrýy 3,5: 100 000 20-25%
Klınıkalyq belgileri	Dıareıa — 50% Tik ishekten qan ketý>50%, salmaǵyn joǵaltý — 65%, boıynyń artta qalýy — 10%, defektasıa kezindegi aýyrý sezimi	Dıareıa — 80% Tik ishekten qan ketý — 50% Salmaǵyn joǵaltý — 85% Boıynyń artta qalýy — 35% Anoreksıa, tamaq ishkennen keıin ishtiń aýyrýy; ishek sımptomdary basym bolýy múmkin
Zaqymdanýdyń ornalasýy	Tik ishek — 100%, sol jaq kolıti — 50-60%, aýyr pankolıt — 10%	Myqyn nemese toq ishek — 50-70%. Tek toq ishek — 10-20%. Jińishke ishektiń proksımaldy bólikteri — 10-15%. Asqazan men últabar<5%
Endoskopıalyq belgiler	İshektiń úlken bóligindegi úzdiksiz qabyný. Tik ishektiń qamtylýy 100% jaǵdaıda. Shyryshty qabattyń gıperemıasy, isinýi, jeńil jaraqattanýy, oıylýy	Oshaqty jáne segmentarly qabyný; tik ishek zaqymdanbaǵan. Syrttaı ózgermegen qalypty shyryshty qabattaǵy aftozdy nemese syzyqty oıýlar. Shyryshty qabattyń túri «tastaq jol» tárizdi. Myqyn ishektiń termınaldy bóliginiń zaqymdanýy>50
Gıstologıalyq belgileri	Mýsın mólsheriniń azaıýy. Shyryshty qabat betiniń túkti kórinisi. Krıptalardyń absessteri. Ápıtelııdiń atıpıasy. Úzdiksiz zaqymdaný.	Ápıtelıodty granýlemalar. Gıstıosıtarlyq ınfıltrasıa. Perıkrıptıt. Qabynýdyń shyryshasty qabatyna taralýy. Úzdikti (oshaqty) sıpatta zaqymdaný.

S. H. Aıýpova medısına ǵylymynyń kandıdaty, dosent

---