Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 apta buryn)
Logopedıanyń basty quraly - jańyltpash
Mańǵystaý oblysy, Túpqaraǵan aýdany, Aqshuqyr aýyly
İİ sanatty «Mektepke deıingi daıarlyq toby oqytýshysy»
Ótegenova Áıgerim Janalyqyzy

«Logopedıanyń basty quraly - jańyltpash»
Logopedıanyń basty quraly – bul jańyltpash. Qazaqta tildi jattyqtyrýǵa, tálim - tárbıe berýge baǵyttalǵan, sonymen qatar, baıaý aıtylsa mánsiz, shapshań, jyldam aıtylsa, qyzyǵyraq bolyp keletin túrli taqyryp pen túrlishe maǵynadaǵy jańyltpash tıpteri kóp. Belgili bir úlgi tutarlyq adamnyń shyǵarǵan jańyltpashy maǵynaly bolǵandyqtan, halyqtyń oı eleginen ótkizilip, esh ózgerissiz umytylmaı saqtalyp, aýyzdan - aýyzǵa taralyp, jattalyp otyrǵan. Bul - bala tiliniń kemistigin túzep, damytý maqsatynda qazaqtyń oılap tapqan tıimdi ádisteriniń biri sanalady. Sondyqtan, munyń qoldaný aıasy keńeı túsedi.

Alǵashynda balaǵa áripterdiń durys oqylý nusqasyn meńgertýde, oǵan urysyp nemese jekip, kók aıyl bop uryp, aıtqyzýdan eresekter esh nárseniń baıybyna bara almaıdy, kerisinshe, údete túsedi. Iaǵnı, bala budan qatty qorqyp, qobaljýdan sózderdi múlde shatastyrýy da múmkin. Sony boldyrmaýdyń joly, tili qaısybir áripke tez burmalaýyn jetildiretin ádis – bul, árıne, jańyltpash. Qazaqta maqal - mátel, naqyl, ónege sózder sekildi oryn toltyrarlyq qural ispetti. Jańyltpash jańyldyrý úshin qurylmaǵan, kerisinshe, maǵynasyn tereń uǵynyp, jattandy túrde jyldam ári jańylyspaı aıtý úshin qurylǵan qyzyqty jattyqtyrý amaly. Sondaı - aq, «i - y, sh - s, k - q, n - ń, r - l» sıaqty túrli áripter ár sózde qaıtalanyp kelýi, tildi soǵan daǵdylandyrýǵa septigin tıgizbeı qoımas.

Eger de, bala osylaısha jańyltpashty durys ári tolyq meńgerip, til jattyqsa, onda eseıe kele, bul oqýshy tili anyq ári taza, eshqandaı kedergi, qıyndyqsyz aıtylyp, tyńdaýshylarǵa dybys ne daýys jaqsy deńgeıde estiledi. Iaǵnı, osy ádistiń nátıjesi bolǵany. Sol sıaqty jańylyspaý, tez sóıleýge ábden daǵdylanyp, mashyqtanady. Mine, jańyltpashtyń osy sıaqty áripti durys oqı bilý, bir - birine uqsas sanap, shatastyrmaý, tez sóıleý, sonymen qatar, beretin tárbıesi men aıtpaq oıy da mol ekenin anyq baıqaýǵa bolady.

Jalpy, qoryta kele, jańyltpashtardyń berer tálim - tárbıelik mańyzy zor ekeni aıtpasa da túsinikti. Tildi burmalap, jetildirýdiń basty kúshi, bal tilin qıyndyqsyz damytýdy qyzyqty da tıimdi, paıdaly ádisi – jańyltpash. Iaǵnı, bul quraldyń jıyntyǵy osy bolyp sanalady. Uzyn sózdiń qysqasy, bala tiliniń durys jetilýi - jańyltpash ádisiniń mol paıdasyna sheshiledi.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama