Mańǵystaý ekologıasy
Taqyryp: Mańǵystaý ekologıasy.
Oryndaǵan: Asılbaeva A. B
Sabaqtyń taqyryby: Mańǵystaý ekologıasy
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardyń tabıǵı ortaǵa, ólkege degen súıispenshiligin arttyryp, ony qorǵaýǵa degen jaýapkershiligin, Otanyna degen kózqarastaryn qalyptastyrý.
Bilimdilik: Eline degen maqtanysh sezimin oıatý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oı - órisin, til baılyǵyn damytý.
Tárbıelik: Týǵan ólkesiniń, jeriniń tabıǵatyn qorǵaýǵa baýlý. Úlkender eńbegin qurmetteýge tárbıeleý.
Kórnekilikteri: Mańǵystaý tarıhy papkalar, býkletter, ınterbelsendi taqta, slaıd «Mańǵystaý - mańǵaz mekenim» atty kitap kórmesi.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Ádis tásilder: Toptyq jumys, «dıalogtik oqytý, suraq jaýap, STOú,
Iterak. taqta, tez shapshań» tapsyrmasy. Sergitý sáti.
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý.
İ. 1) Báıge (suraq - jaýap).
İİ. 1) «Kim shapshań»! 2) Óleń shýmaqtaryn jalǵastyr.
İİİ 1) Uıqasyn tap. 2) Sýret syry.
Úİ. 1) «Qazirgi tańda Mańǵystaý ekologıasy oılandyra ma?
Sen ne isteı alar ediń...»
Muǵalim: Qurmetti oqýshylar! Aqtaý qalasynyń № 10 orta mekteptiń 8 «b» synybyna arnalǵan «Mańǵystaý ekologıasy» atty tárbıe saǵatyn ashyq dep jarıalaımyn. Oqýshylar «shattyq sheńber» quryp, bir birine degen jyly lebizderin bildirip, úsh topqa bólinedi.
İ «Báıge» toby: 1 - tapsyrma: Mańǵystaý oblysyna qatysty suraq jaýap:
1. Mańǵystaý oblysynyń qalalary (Aqtaý, Jańaózen, Fort – Shevchenko).
2. Mańǵystaý oblysynyń quramyna kiretin aýdandardy ata (Qaraqıa, Mańǵystaý, Beıneý, Túpqaraǵan, Munaıly).
3. «Mańǵystaý men Ústirttiń kıeli oryndary», (Mańǵystaý geografıasy), «Esen - Qazaq» kitabynyń avtory kim? (Serikbol Qondybaev).
4. Mańǵystaý oblysy qaı jyly quryldy? 1973 jyly 20 naýryz).
5. Qazaqstanda Qyzyl kitap qaı jyly jaryq kórdi? (1978jyly)
6. Mańǵystaý oblysynda ornalasqan qoryq qaı qoryq? Neshinshi jyly quryldy? (Ústirt qoryǵy, 1984j.)
7. Mańǵystaýdyń baıtaq dalasynda kezdesetin emdik shópterdi ata? (adyraspan, báısheshek, bozjıde, jantaq, ızen, súttigen).
8. Sýdyń deńgeıinen kóterilýi ne dep atalady? ( tasqyn)
9. Qazaqstan qansha elmen shektesedi. Ol elderdi ata. (5 elmen, Reseı, Ózbeksten, Qyrǵyzstan Qytaı, Túrikmenstan).
10. Túpqaraǵan aýdanynyń ortalyǵy (Fort – Shevchenko)
11. Dúnıe júzindegi eń úlken aǵynsyz kól (Kaspıı teńizi).
12. Ólkeniń negizi kóp taralǵan janýarlary, Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna engizilgen janýarlaryn ata --- (qaraquıryq, ústirt qoıy).
13. Mańǵystaýdaǵy qandaı taýlardy bilesiń? (Aıraqty, Sherqala, Aqmyshtaý, Aqtaýlar, Otpan, Besshoqy, Qarataý, Oǵylandy, Manata, t. b)
14. Mańǵystaýdaǵy qandaı qustardy bilesiń? (qarlyǵash, torǵaı, kepter, qarǵa, aqqý, úırek, shaǵala, shil, búrkit, jarqanat, qarabaýyr).
15. Mańǵystaýdan shyqqan batyrlar Isa, Shotan, Qulbaraq, Dosan batyrlar.
İİ. Ústúrt toby: 1 - tapsyrma: Kim shapshań!
Qoraptyń ishinen árip sýyryp, sol áripten bastalatyn Mańǵystaýdyń jer - sý attaryn aıtý.
2 - tapsyrma: Óleń shýmaqtaryn jalǵastyr.
Oqýshylar óz talanttaryna qaraı óleń shýmaqtaryn jalǵastyrý kerek.
№1
Týǵan ólke, bar úmitim kúter aldan,
----------
Men qalaı týǵan jerdi umytaıyn.
---------
№2
Týǵan jer men ózińmen ózektesip
---------
Tabanymda týǵan jer taby qalyp,
----------
№3
Týǵan ólke bastaýysyń ónegeniń
Qalaısha umytamyn men anamnyń
---------
İİİ. Otpan taý toby: 1 - tapsyrma: Uıqasyn tap.
Mańǵystaýǵa qatysty óleń shýmaqtarynyń orny aýysqan, oryn aýysqan sózderden qurastyryp, óleńdi durystap oqý.
1. Mańǵystaý úsh qıannyń órgen jeri.
Jerlenbeı jeti jurttyń ketken jeri.
Atamyz Adaı meken etken jeri,
Toı qylyp «Adaı» týyn tikken jeri.
2. Mańǵystaý – er Bekettiń týǵan jeri,
Ketirip kindik qanyn jýǵan jeri.
Kindigin Qoja molda qolymen kesip,
Tamyryn taramyspen býǵan jeri7
2 - tapsyrma: Sýret syry.
2 - sýret beriledi, sol sýretke shaǵyn shyǵarma jazý.
Sergitý sáti.
«Qazirgi tańda Mańǵystaý ekologıasy oılandyra ma? Sen ne isteı alar ediń...»
2 topqa da ortaq suraq. Top músheleri óz oılaryn aıtý kerek.
Qorytyndy.
Mańǵystaý – qoı tastaryń júregimdeı,
Munarań joly jalyn kúreńimdeı.
Aspanyń - Adaılardyń kókiregi.
Qus joly - Kókmoınaqtyń shilderindeı.
Mańǵystaý - kim – kimdi de qyzyqtyryp, áketetin, tereń tarıhty ólke. «Jer sharynyń geologıalyq tarıhyn bilgińiz kelse, Mańǵystaýdy bir ret kórińiz»,- degen N. Andrýsov.
K. Paýstovskıı bolsa: «Mańǵystaýǵa barǵan saparymdy juldyzdy ólkege jasaǵan saıahat deýge bolar edi. Men esh jerde mundaı juldyzdar nóserin, olardyń kóz sharshatar jarqylyn kórgenim joq. Juldyzdar Mańǵystaýǵa ushyp kelip jatqandaı seziledi», dep baǵalady. Qazir egemen elimizdiń eń baı óńiri, ekonomıkalyq damý turǵysynan kóshbasshy bolyp otyrǵan qazynaly Mańǵystaý - «Jeti jurt kelip, jeti jurt ketken», shytyrman oqıǵaǵa toly óńir. Jeriniń asty qazynaǵa, jeriniń ústi ańyzǵa toly óńir. Áýlıeli – kıeli meken. Osy ólkeniń órkendep, odan ári qanat jaıyp damýyna úles qosý - búgingi bizder sizderdiń mindetimiz.
Nazar qoıyp tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!
Oryndaǵan: Asılbaeva A. B
Sabaqtyń taqyryby: Mańǵystaý ekologıasy
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardyń tabıǵı ortaǵa, ólkege degen súıispenshiligin arttyryp, ony qorǵaýǵa degen jaýapkershiligin, Otanyna degen kózqarastaryn qalyptastyrý.
Bilimdilik: Eline degen maqtanysh sezimin oıatý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oı - órisin, til baılyǵyn damytý.
Tárbıelik: Týǵan ólkesiniń, jeriniń tabıǵatyn qorǵaýǵa baýlý. Úlkender eńbegin qurmetteýge tárbıeleý.
Kórnekilikteri: Mańǵystaý tarıhy papkalar, býkletter, ınterbelsendi taqta, slaıd «Mańǵystaý - mańǵaz mekenim» atty kitap kórmesi.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Ádis tásilder: Toptyq jumys, «dıalogtik oqytý, suraq jaýap, STOú,
Iterak. taqta, tez shapshań» tapsyrmasy. Sergitý sáti.
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý.
İ. 1) Báıge (suraq - jaýap).
İİ. 1) «Kim shapshań»! 2) Óleń shýmaqtaryn jalǵastyr.
İİİ 1) Uıqasyn tap. 2) Sýret syry.
Úİ. 1) «Qazirgi tańda Mańǵystaý ekologıasy oılandyra ma?
Sen ne isteı alar ediń...»
Muǵalim: Qurmetti oqýshylar! Aqtaý qalasynyń № 10 orta mekteptiń 8 «b» synybyna arnalǵan «Mańǵystaý ekologıasy» atty tárbıe saǵatyn ashyq dep jarıalaımyn. Oqýshylar «shattyq sheńber» quryp, bir birine degen jyly lebizderin bildirip, úsh topqa bólinedi.
İ «Báıge» toby: 1 - tapsyrma: Mańǵystaý oblysyna qatysty suraq jaýap:
1. Mańǵystaý oblysynyń qalalary (Aqtaý, Jańaózen, Fort – Shevchenko).
2. Mańǵystaý oblysynyń quramyna kiretin aýdandardy ata (Qaraqıa, Mańǵystaý, Beıneý, Túpqaraǵan, Munaıly).
3. «Mańǵystaý men Ústirttiń kıeli oryndary», (Mańǵystaý geografıasy), «Esen - Qazaq» kitabynyń avtory kim? (Serikbol Qondybaev).
4. Mańǵystaý oblysy qaı jyly quryldy? 1973 jyly 20 naýryz).
5. Qazaqstanda Qyzyl kitap qaı jyly jaryq kórdi? (1978jyly)
6. Mańǵystaý oblysynda ornalasqan qoryq qaı qoryq? Neshinshi jyly quryldy? (Ústirt qoryǵy, 1984j.)
7. Mańǵystaýdyń baıtaq dalasynda kezdesetin emdik shópterdi ata? (adyraspan, báısheshek, bozjıde, jantaq, ızen, súttigen).
8. Sýdyń deńgeıinen kóterilýi ne dep atalady? ( tasqyn)
9. Qazaqstan qansha elmen shektesedi. Ol elderdi ata. (5 elmen, Reseı, Ózbeksten, Qyrǵyzstan Qytaı, Túrikmenstan).
10. Túpqaraǵan aýdanynyń ortalyǵy (Fort – Shevchenko)
11. Dúnıe júzindegi eń úlken aǵynsyz kól (Kaspıı teńizi).
12. Ólkeniń negizi kóp taralǵan janýarlary, Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna engizilgen janýarlaryn ata --- (qaraquıryq, ústirt qoıy).
13. Mańǵystaýdaǵy qandaı taýlardy bilesiń? (Aıraqty, Sherqala, Aqmyshtaý, Aqtaýlar, Otpan, Besshoqy, Qarataý, Oǵylandy, Manata, t. b)
14. Mańǵystaýdaǵy qandaı qustardy bilesiń? (qarlyǵash, torǵaı, kepter, qarǵa, aqqý, úırek, shaǵala, shil, búrkit, jarqanat, qarabaýyr).
15. Mańǵystaýdan shyqqan batyrlar Isa, Shotan, Qulbaraq, Dosan batyrlar.
İİ. Ústúrt toby: 1 - tapsyrma: Kim shapshań!
Qoraptyń ishinen árip sýyryp, sol áripten bastalatyn Mańǵystaýdyń jer - sý attaryn aıtý.
2 - tapsyrma: Óleń shýmaqtaryn jalǵastyr.
Oqýshylar óz talanttaryna qaraı óleń shýmaqtaryn jalǵastyrý kerek.
№1
Týǵan ólke, bar úmitim kúter aldan,
----------
Men qalaı týǵan jerdi umytaıyn.
---------
№2
Týǵan jer men ózińmen ózektesip
---------
Tabanymda týǵan jer taby qalyp,
----------
№3
Týǵan ólke bastaýysyń ónegeniń
Qalaısha umytamyn men anamnyń
---------
İİİ. Otpan taý toby: 1 - tapsyrma: Uıqasyn tap.
Mańǵystaýǵa qatysty óleń shýmaqtarynyń orny aýysqan, oryn aýysqan sózderden qurastyryp, óleńdi durystap oqý.
1. Mańǵystaý úsh qıannyń órgen jeri.
Jerlenbeı jeti jurttyń ketken jeri.
Atamyz Adaı meken etken jeri,
Toı qylyp «Adaı» týyn tikken jeri.
2. Mańǵystaý – er Bekettiń týǵan jeri,
Ketirip kindik qanyn jýǵan jeri.
Kindigin Qoja molda qolymen kesip,
Tamyryn taramyspen býǵan jeri7
2 - tapsyrma: Sýret syry.
2 - sýret beriledi, sol sýretke shaǵyn shyǵarma jazý.
Sergitý sáti.
«Qazirgi tańda Mańǵystaý ekologıasy oılandyra ma? Sen ne isteı alar ediń...»
2 topqa da ortaq suraq. Top músheleri óz oılaryn aıtý kerek.
Qorytyndy.
Mańǵystaý – qoı tastaryń júregimdeı,
Munarań joly jalyn kúreńimdeı.
Aspanyń - Adaılardyń kókiregi.
Qus joly - Kókmoınaqtyń shilderindeı.
Mańǵystaý - kim – kimdi de qyzyqtyryp, áketetin, tereń tarıhty ólke. «Jer sharynyń geologıalyq tarıhyn bilgińiz kelse, Mańǵystaýdy bir ret kórińiz»,- degen N. Andrýsov.
K. Paýstovskıı bolsa: «Mańǵystaýǵa barǵan saparymdy juldyzdy ólkege jasaǵan saıahat deýge bolar edi. Men esh jerde mundaı juldyzdar nóserin, olardyń kóz sharshatar jarqylyn kórgenim joq. Juldyzdar Mańǵystaýǵa ushyp kelip jatqandaı seziledi», dep baǵalady. Qazir egemen elimizdiń eń baı óńiri, ekonomıkalyq damý turǵysynan kóshbasshy bolyp otyrǵan qazynaly Mańǵystaý - «Jeti jurt kelip, jeti jurt ketken», shytyrman oqıǵaǵa toly óńir. Jeriniń asty qazynaǵa, jeriniń ústi ańyzǵa toly óńir. Áýlıeli – kıeli meken. Osy ólkeniń órkendep, odan ári qanat jaıyp damýyna úles qosý - búgingi bizder sizderdiń mindetimiz.
Nazar qoıyp tyńdaǵandaryńyzǵa rahmet!