«Medıa-mádenıet jáne «Sandyq (sıfrlyq) Qazaqstan» modeli: qazirgi zaman kelbetindegi bolashaq»
Mádenıettanýda medıa mádenıet degenimiz - 20 ǵasyrda buqaralyq aqparat quraldarynyń áserinen paıda bolǵan jáne qalyptasqan qazirgi batystyq kapıtalısik qoǵam. Bul termın buqaralyq aqparat quraldarynyń (negizinen teledıdar, sonymen qatar baspasóz, radıo jáne fılmder) qoǵamdyq pikirge ǵana emes, talǵam men qundylyqtarǵa da áser etetin ıntellektýaldy áserin bildiredi. «Medıa mádenıet» sóz tirkesteri mádenıettiń buqaralyq aqparat quraldarynyń ónimi ekendigin bildiredi. Medıa mádenıettiń taǵy bir balama anyqtamasy - «ımıjdik mádenıet».Jarnama men qoǵammen baılanysqa baǵyttalǵan medıa-mádenıetti kóbinese halyqty manıpýlásıalaýǵa baǵyttalǵan júıe dep sanaıdy. Korporatıvti medıa, eń aldymen, basym ıdeologıalardy usyný jáne kóbeıtý úshin qoldanylady. 1940 jyldary Teodor Adornonyń jumysy osy baǵytty damytýda kórnekti boldy. Medıa-mádenıet tutynýshylyqpen baılanysty jáne osy turǵydan ony balama túrde «tutynýshylyq mádenıet.
Qazirgi álemde sıfrlyq tehnologıalar elder ekonomıkasynyń damýynda mańyzdy rólge ıe. Qazirdiń ózinde álem halqynyń 40% -dan astamy Internetke qol jetkize alady, jáne 10 úıdiń árbir 7-sinde uıaly telefon bar. Sıfrlyq tehnologıalar birqatar artyqshylyqtar berdi - halyqqa jáne bızneske memlekettik qyzmetterge ońaılatylǵan qol jetimdilik, jedel aqparat almasý, bıznes júrgizýdiń jańa múmkindikteriniń paıda bolýy, jańa sıfrlyq ónimder qurý jáne t.b.
«Sıfrlyq Qazaqstannyń» basty maqsaty - turaqty ekonomıkalyq ósýge qol jetkizý, ekonomıka men ulttyń básekege qabilettiligin arttyrý, halyqtyń ómir súrý sapasyn jaqsartý úshin sıfrlyq ekojúıeni údemeli damytý.
«Sıfrlyq Qazaqstan» Memlekettik baǵdarlamasyn iske asyrý tórt negizgi baǵyt boıynsha júzege asyrylady:
- Sıfrlyq Jibek jolyn engizý. Bul senimdi, qol jetimdi, joǵary jyldamdyqty jáne qaýipsiz sıfrlyq ınfraqurylymdy damytý;
- Shyǵarmashylyq qoǵamdy damytý. Bul sıfrlyq ekonomıka úshin quzyrettilikter men daǵdylardy damytý, halyqtyń sıfrlyq saýattylyǵyn arttyrý boıynsha jumys, salalar úshin AKT mamandaryn daıarlaý;
- Ekonomıka salalaryndaǵy sıfrlyq qaıta qurýlar. Bul ekonomıkanyń túrli salalarynyń básekege qabilettiligin arttyrý úshin sıfrlyq tehnologıalardy keńinen engizý;
- Proaktıvti kúıge kóshý. Bul elektrondy jáne mobıldi úkimet júıesin jetildirý, memlekettik qyzmetter kórsetý salasyn ońtaılandyrý.
Qazaqstan úshin kútiletin sıfrlyq dıvıdendter memlekettiń strategıalyq maqsattaryna sáıkes anyqtalady jáne kórsetiledi. Birinshiden, áńgime memleket úshin memlekettik basqarýdyń tıimdiligi men ashyqtyǵyn arttyrý, halyqtyń jumyspen qamtylýyn qamtamasyz etý, bilim berý men densaýlyq saqtaýdyń sapasyn arttyrý, ınvestısıalyq ahýaldy jaqsartý, eńbek ónimdiligin arttyrý jáne JİÓ qurylymyndaǵy shaǵyn jáne orta bıznestiń úlesin arttyrý sıaqty mańyzdy jáne ózekti máseleler týraly bolyp otyr.
Qazaqstandy sıfrlandyrýdyń túpki maqsaty – ortamerzimdi damýda sıfrlyq tehnologıalardy paıdalaný esebinen respýblıka ekonomıkasynyń damý qarqynyn jedeldetý jáne halyqtyń ómir súrý sapasyn jaqsartý, sondaı-aq Qazaqstan ekonomıkasynyń uzaqmerzimdi damý josparynda Bolashaqtyń sıfrlyq ekonomıkasyn qurýdy qamtamasyz etetin damýdyń qaǵıdaly jańa traektorıasyna kóshýi úshin jaǵdaılar jasaý. Jahandaný degenimiz - bir tustastyqqa ákelý. Munyń nátıjesinde eshqashan joldary toǵyspaıtyn batys pen shyǵys mádenıetin órkendetýge bolady. Ár eldiń ózindik ereksheligi men mádenıetiniń jahandaný prosesinde bolashaq damıdy. Qazirgi tańda onlaın oqý júıesiniń nátıjesi sıfrlyq Qazaqstan baǵdarlamasyn iske asyrýda desek, artyq aıtylmaǵan shyǵar, sirá?