Meniń otbasym
Taqyryby: Meniń otbasym
Maqsaty: Otbasyndaǵy syılastyqqa, adamgershilikke, ınabattylyqqa tárbıeleý. Úlkendi úlgi, kishini maqtan etýge, otbasynyń birligin saqtap, ata - ana aldyndaǵy paryzyn óteýge, elimizdiń jaqsy azamaty bolyp ósýge, januıanyń maqtany bolýǵa tárbıeleý.
Júrý barysy: İ. Psıhologıalyq daıyndyq
Qaıyrly kún!
Úlkenge de, siz
Kishige de siz.
Ata – anany qurmettep,
Bas ıemiz biz!
Án uran:
Armysyz, meıirimdi Jer - Ana
Bárimiz dos bolaıyq!
Bárimiz tatý bolaıyq!
- Biz búgin bir ǵajaıyp bir álemge saıahatqa shyqqaly otyrmyz. Ol qandaı álem bolýy múmkin? Ol bir kishkentaı ǵana shaǵyn memleket. Al olaı bolsa, memlekettiń aty «Otbasy» dep atalady.
- Ol memleket qandaı bolýy múmkin?
Jaýaptary: Baqytty, tatý, ónerli, úlgili...
Muǵalim: - Endi myna áńgimege qulaq salaıyq:
« Saıabaqta balasy men ákesi serýendep júredi. Ákesi balasynan:
- Balam, mynaý neniń daýsy? - dep suraıdy.
- Ol qustyń daýsy, - dep jaýap beredi.
Sálden keıin ákesi taǵy suraıdy. Bala áýelgi jaýabyn qaıtalapty. Ákesi suraǵyn taǵy da qaıtalaǵanda, balasy:
- Ol - qus, qus! Ózim sharshap kele jatyrǵanda, neg suraı beresiń - dep balasy renjipti. Sonda ákesi:
- Balam, kishkene kezińde aýyr tirlikten sharshap kelgende seniń «Anaý ne Mynaý ne « dep kúnine júz ret suraıtyn suraǵyńa beti qaıtpasyn dep únemi jaýap beretinmin»
Muǵalim: 1. Áke balasyna nege renjidi?
2. Sen ákeńe ne dep jaýap berer ediń?
3. Ákemdi renjitip alǵan joqpyn ba degen oı mazalaıdy ma?
Sonda otbasynyń uıytqysy, berekesi, meıir - shapaǵat kózi - áke. «Áke - asqar taý» deıdi halqymyz.
Ata jáne áje týraly taqpaq:
Sandýǵash: Ájemdeı danadan,
Ertekke qanamyn,
Shaqyrsa daladan.
Júgirip baramyn.
Shahıslam: Atam aıtsa «Ulym» dep
Ájem aıtar «Kúnim» dep,
Ekýinen qaımyǵyp,
Aıtady ákem «İnim» dep.
Hor: Anajanym
Endigi kezekti ata – ana týraly taqpaqqa beremiz:
Ásel: Kim senderdi balalar úıetuǵyn,
Qýanyshyńa qýanyp, qaıǵyńa kúıetuǵyn.
Tún uıqysyn tórt bólip, kirpik qaqpaı,
Shesheń baıǵus damylsyz júre tuǵyn.
Nurdaýlet: Kim senderdi balalar terbetetin
Erkeletip, oınatyp sergitetin,
Jalqaý bolsań, balalar, jaman bolsań,
Qamqor anań kóz jasyn, kóldetetin.
Dına: Kim senderdi saǵynar shetke ketseń,
Ǵylym izdep, tez qaıtpaı kópke ketseń,
Umytpa, eń keminde juldyz saıyn,
Hat jazyp tur tóbesi kókke jetsin.
Meıirbek: Kim saǵynar senderdi kelgenińshe,
Qulyndaryn kózimen kórgeninshe.
Sender qaıtyp kelgende Adam bolyp,
Esh armanym bolmas der óle - ólgenshe.
Hor: Áje týraly
Otbasy týraly maqal – mátelder.
Óz úıim óleń tósegim.
Úı ishinen jaý shyqsa,
Tura qashyp qutylmassyń.
«Siz»- «Biz» degen jyly sóz,
Aǵaıynǵa jarasar.
Qazany basqanyń qaıǵysy basqa.
Ata – balanyń qorǵany.
Ataǵa balanyń alalyǵy joq.
Balam – balam
Balanyń balasy janym.
Atanyń kóńili balada,
Balanyń kóńili dalada.
Balaly úı bazar,
Balasyz úı qý mazar.
Muǵalim: Balalar olaı bolsa men senderge jumbaq jasyram. Sheshýin kim tez tabady eken.
Ala taıaq ustaǵan, Jol tártibin nusqaǵan.
Ómirińdi kúzetken, Ysqyryǵy kúshti eken. «Polıtsıa»
Arqan baılap beline, Shymyrlyqpen bekine.
Órmeleıtin qaı óreń, Shyńnyń shyrqaý shegine. « Alpenıst»
Ónege tán jaratqan, Kókiregi keń aspan,
Barsha jurtty qaratqan, Beıneger kim tym asqan. «Beıneger»
Ol jetse aýylǵa, Samsar juldyz toraby,
Nur shashyp turady. «Elektirshi»
Oqýshylar sheńber qurady: Hor
Ortaǵa kelip turaıyq,
Sheńberdi biz quraıyq.
Kóriskenshe kún jaqsy,
Saý – salamat bolaıyq!
Bilý kerek: Ata, áje – otbasy tiregi. Olardy syılaý kerek.
Túsinýge tıis: Ata áje áke ana, ul qyz – bárin otbasy deımiz.
İsteı bilý kerek: Bizdiń kishkentaı júregimiz bárin jaqsy kóredi.
Endi zeıinimizdi beri aýdaryp, myna bir áńgimege nazar aýdaraıyq:
Birde kóp balaly ana uldaryna bylaı depti:
«- Balapandarym, men senderge bir jumbaq jasyraıyn, sender sony sheshińder. Senderdiń bárińdi toǵyz aı boıy abaqtyǵa jaýyp qoısa, odan soń aýzyńa ókpe tyqsa, arqańdy aǵashqa tańyp qoısa, sol adamǵa ne ister ediń?»
Boljaý: Óz oılaryn aıtady. Talqylaý jumysy júrgiziledi.
Tuńǵysh balasy: Onyń basyn baltamen shabar edim.
Ekinshi balasy: Ony men myltyqpen atar edim.
Úshinshi balasy: Onyń murnyn buzar edim.
Al kenje balasy: Joq, ana, myna úsheýiniń jasaıtyndary aqymaqtyń isi. Al men bolsam, ol adamdy aıalap ólgenshe alaqanyma salyp baǵar edim. Ol meni jaratýshy, jaryq dúnıege ákelýshi adam. Siz bizdi toǵyz aı kóterdińiz, jaryq dúnıe syıladyńyz. Taza jatsyn dep aǵash besikke bóledińiz. Bul jumbaqtyń sheshýi - ana.
Ana týraly maqal - mátel aıtý.
Muǵalim: «Ana - saıa baǵyń,
Áke - asqar taýyń»,- deıdi halqymyz. Sondyqtan da januıanyń eki tiregi - álpeshtegen áe men aıalaǵan ana. Sondyqtan da olardy qurmetteýimiz kerek.
Qorytyndy.
Januıanyń qýanyshy - bala. Al januıanyń báıteregi - ata, áje, áke, ana. Bala - odan tálim - tárbıe, ónege alýshy urpaq.
«Júrekten júrekke» sheńberi.
Sheńberge turyp, óz otbasylarynyń jaqsy qasıetteri jaıly aıtyp, sheńber ishimen júreıik.
Osyndaı aıtylǵan jaqsy tilekter senderdiń otbasylaryńa darysyn. Otbasylarynyń shamshyraǵy bolyp jana berińder.
Maqsaty: Otbasyndaǵy syılastyqqa, adamgershilikke, ınabattylyqqa tárbıeleý. Úlkendi úlgi, kishini maqtan etýge, otbasynyń birligin saqtap, ata - ana aldyndaǵy paryzyn óteýge, elimizdiń jaqsy azamaty bolyp ósýge, januıanyń maqtany bolýǵa tárbıeleý.
Júrý barysy: İ. Psıhologıalyq daıyndyq
Qaıyrly kún!
Úlkenge de, siz
Kishige de siz.
Ata – anany qurmettep,
Bas ıemiz biz!
Án uran:
Armysyz, meıirimdi Jer - Ana
Bárimiz dos bolaıyq!
Bárimiz tatý bolaıyq!
- Biz búgin bir ǵajaıyp bir álemge saıahatqa shyqqaly otyrmyz. Ol qandaı álem bolýy múmkin? Ol bir kishkentaı ǵana shaǵyn memleket. Al olaı bolsa, memlekettiń aty «Otbasy» dep atalady.
- Ol memleket qandaı bolýy múmkin?
Jaýaptary: Baqytty, tatý, ónerli, úlgili...
Muǵalim: - Endi myna áńgimege qulaq salaıyq:
« Saıabaqta balasy men ákesi serýendep júredi. Ákesi balasynan:
- Balam, mynaý neniń daýsy? - dep suraıdy.
- Ol qustyń daýsy, - dep jaýap beredi.
Sálden keıin ákesi taǵy suraıdy. Bala áýelgi jaýabyn qaıtalapty. Ákesi suraǵyn taǵy da qaıtalaǵanda, balasy:
- Ol - qus, qus! Ózim sharshap kele jatyrǵanda, neg suraı beresiń - dep balasy renjipti. Sonda ákesi:
- Balam, kishkene kezińde aýyr tirlikten sharshap kelgende seniń «Anaý ne Mynaý ne « dep kúnine júz ret suraıtyn suraǵyńa beti qaıtpasyn dep únemi jaýap beretinmin»
Muǵalim: 1. Áke balasyna nege renjidi?
2. Sen ákeńe ne dep jaýap berer ediń?
3. Ákemdi renjitip alǵan joqpyn ba degen oı mazalaıdy ma?
Sonda otbasynyń uıytqysy, berekesi, meıir - shapaǵat kózi - áke. «Áke - asqar taý» deıdi halqymyz.
Ata jáne áje týraly taqpaq:
Sandýǵash: Ájemdeı danadan,
Ertekke qanamyn,
Shaqyrsa daladan.
Júgirip baramyn.
Shahıslam: Atam aıtsa «Ulym» dep
Ájem aıtar «Kúnim» dep,
Ekýinen qaımyǵyp,
Aıtady ákem «İnim» dep.
Hor: Anajanym
Endigi kezekti ata – ana týraly taqpaqqa beremiz:
Ásel: Kim senderdi balalar úıetuǵyn,
Qýanyshyńa qýanyp, qaıǵyńa kúıetuǵyn.
Tún uıqysyn tórt bólip, kirpik qaqpaı,
Shesheń baıǵus damylsyz júre tuǵyn.
Nurdaýlet: Kim senderdi balalar terbetetin
Erkeletip, oınatyp sergitetin,
Jalqaý bolsań, balalar, jaman bolsań,
Qamqor anań kóz jasyn, kóldetetin.
Dına: Kim senderdi saǵynar shetke ketseń,
Ǵylym izdep, tez qaıtpaı kópke ketseń,
Umytpa, eń keminde juldyz saıyn,
Hat jazyp tur tóbesi kókke jetsin.
Meıirbek: Kim saǵynar senderdi kelgenińshe,
Qulyndaryn kózimen kórgeninshe.
Sender qaıtyp kelgende Adam bolyp,
Esh armanym bolmas der óle - ólgenshe.
Hor: Áje týraly
Otbasy týraly maqal – mátelder.
Óz úıim óleń tósegim.
Úı ishinen jaý shyqsa,
Tura qashyp qutylmassyń.
«Siz»- «Biz» degen jyly sóz,
Aǵaıynǵa jarasar.
Qazany basqanyń qaıǵysy basqa.
Ata – balanyń qorǵany.
Ataǵa balanyń alalyǵy joq.
Balam – balam
Balanyń balasy janym.
Atanyń kóńili balada,
Balanyń kóńili dalada.
Balaly úı bazar,
Balasyz úı qý mazar.
Muǵalim: Balalar olaı bolsa men senderge jumbaq jasyram. Sheshýin kim tez tabady eken.
Ala taıaq ustaǵan, Jol tártibin nusqaǵan.
Ómirińdi kúzetken, Ysqyryǵy kúshti eken. «Polıtsıa»
Arqan baılap beline, Shymyrlyqpen bekine.
Órmeleıtin qaı óreń, Shyńnyń shyrqaý shegine. « Alpenıst»
Ónege tán jaratqan, Kókiregi keń aspan,
Barsha jurtty qaratqan, Beıneger kim tym asqan. «Beıneger»
Ol jetse aýylǵa, Samsar juldyz toraby,
Nur shashyp turady. «Elektirshi»
Oqýshylar sheńber qurady: Hor
Ortaǵa kelip turaıyq,
Sheńberdi biz quraıyq.
Kóriskenshe kún jaqsy,
Saý – salamat bolaıyq!
Bilý kerek: Ata, áje – otbasy tiregi. Olardy syılaý kerek.
Túsinýge tıis: Ata áje áke ana, ul qyz – bárin otbasy deımiz.
İsteı bilý kerek: Bizdiń kishkentaı júregimiz bárin jaqsy kóredi.
Endi zeıinimizdi beri aýdaryp, myna bir áńgimege nazar aýdaraıyq:
Birde kóp balaly ana uldaryna bylaı depti:
«- Balapandarym, men senderge bir jumbaq jasyraıyn, sender sony sheshińder. Senderdiń bárińdi toǵyz aı boıy abaqtyǵa jaýyp qoısa, odan soń aýzyńa ókpe tyqsa, arqańdy aǵashqa tańyp qoısa, sol adamǵa ne ister ediń?»
Boljaý: Óz oılaryn aıtady. Talqylaý jumysy júrgiziledi.
Tuńǵysh balasy: Onyń basyn baltamen shabar edim.
Ekinshi balasy: Ony men myltyqpen atar edim.
Úshinshi balasy: Onyń murnyn buzar edim.
Al kenje balasy: Joq, ana, myna úsheýiniń jasaıtyndary aqymaqtyń isi. Al men bolsam, ol adamdy aıalap ólgenshe alaqanyma salyp baǵar edim. Ol meni jaratýshy, jaryq dúnıege ákelýshi adam. Siz bizdi toǵyz aı kóterdińiz, jaryq dúnıe syıladyńyz. Taza jatsyn dep aǵash besikke bóledińiz. Bul jumbaqtyń sheshýi - ana.
Ana týraly maqal - mátel aıtý.
Muǵalim: «Ana - saıa baǵyń,
Áke - asqar taýyń»,- deıdi halqymyz. Sondyqtan da januıanyń eki tiregi - álpeshtegen áe men aıalaǵan ana. Sondyqtan da olardy qurmetteýimiz kerek.
Qorytyndy.
Januıanyń qýanyshy - bala. Al januıanyń báıteregi - ata, áje, áke, ana. Bala - odan tálim - tárbıe, ónege alýshy urpaq.
«Júrekten júrekke» sheńberi.
Sheńberge turyp, óz otbasylarynyń jaqsy qasıetteri jaıly aıtyp, sheńber ishimen júreıik.
Osyndaı aıtylǵan jaqsy tilekter senderdiń otbasylaryńa darysyn. Otbasylarynyń shamshyraǵy bolyp jana berińder.
You Might Also Like
