Psıhıka men sananyń damýy
Páni: Psıhologıa jáne sport
Sabaqtyń taqyryby: Psıhıka men sananyń damýy
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardy júıke júıesiniń qurylysymen qyzmetterimen tanystyrý, tanymdyq qabiletin arttyra otyryp mıdyń qurylysymen psıhıka týraly bilimderin keńeıtý, maǵlumat berý.
Damytýshylyq: Psıhıka men sana túsinikteri jaıly málimet bere otyryp, belsendilik pen tanymdyq qabiletterin damytý.
Tárbıelik: Oqýshylardy tózimdilikke, shapshańdyqqa, tapqyrlyqqa tárbıeleý. Teorıalyq bilimdi bolashaq kásibı áreketinde tıimdi paıdalana bilýge baýlý.
Kórnekilikter men quraldar - jabdyqtar: test tapsyrmasy, sandyqtyń sýreti.
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádis tásilderi: túsindirý, suraq - jaýap.
Pánaralyq baılanys: Fılosofıa, Psıhologıa tarıhy, Anatomıa jáne t. b.
Paıdalanylatyn ádebıetter:
Q. Jaryqbaev «Psıhologıa».,
Á. Aldamuratov«Jalpy psıhologıa»
K. Jumasova «Psıhologıa»., Astana - 2010j
Sabaqtyń jospary:
İ. Uıymdastyrý kezeńi 5 mın (9. 55 - 10. 00)
İİ. Stýdentterdiń bilimderin ózektendirý kezeńi 15 mın (10. 00 - 10. 15)
İİİ. Jańa sabaq 40 mın(10. 15 - 10. 55)
İV. Jańa materıaldy bekitý 10 mın(10. 55 - 11. 05)
V. Baǵalaý 3 mın(11. 05 - 11. 08 )
VI. Úıge tapsyrma 1 mın(11. 08 - 11. 09)
VII. Refleksıa 6 mın(11. 09 - 11. 15)
1. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Eki jaqty sálemdesý
2. Túgendeý
3. Aýdıtorıanyń sabaqqa daıarlyǵyn tekserý
2. Úı tapsyrmasyn tekserý, pysyqtaý:
«Altyn sandyq» jattyǵýy.
Sandyqtyń ishindegi sary altyn tıyndardyń rettik nómeri boıynsha tańdap alyp qoıylǵan suraqtarǵa jaýap berý qajet.
1. Júıke júıesi qandaı jasýdan turady? (neıron)
2. Neıronnyń uzyn tarmaǵy qandaı? (akson)
3. Julynnyń jýandyǵy qansha santımetr? (1 sm)
4. Julynnyń tikeleı jalǵasy ne? (sopaqsha mı)
5. Impúls qaı eldiń sózi? (latyn)
6. Mı syńary neshe bólikten turady?( 2)
7. «Refleks» týraly alqash aıtqan kim?( I. P. Pavlov)
8. Shartty, shartsyz refleksterdi ashqan kim? ( I. P. Pavlov)
9. «Afferenttik» sózi qandaı maǵynany bildiredi?(jetkizýshi)
3. Jańa sabaqty túsindirý: Psıhıka men sananyń damýy.
Jospar:
1. Janýarlar dúnıesinde psıhıkanyń týýy jáne damýy.
2. Janýarlar psıhıkasynyń negizgi túrleri.
Tiri organızmniń psıhıkalyq damýynyń búkil uzaq prosesi úlken eki kezeńnen turady:
1. Janýarlardyń psıhıkasynyń damýy (ol bıologıa zańdaryna, tuqym qýalaýshylyq, qubylmalylyq, tabıǵı suryptalý zańdaryna baǵynady).
2. Adam sanasynyń damýy qoǵamdyq - tarıhı zańdylyqtarǵa sáıkes damıdy.
Janýarlardyń psıhıkasynyń damýy qorshaǵan dúnıeni beıneleýdiń jáne onyń ózgerýine beıimdelý, kúrdeli psıhıkalyq prosesterdiń paıda bolýymen baılanysty boldy. Janýarlardyń túısikteriniń damýynyń nátıjesinde olarda qabyldaý týady. Sonymen qatar janýarlardyń esi jetile túsedi. Máselen, maımyl tyǵyp qoıǵan nanandy izdeı bastaıdy.
Omyrtqaly janýarlarda oılaý nyshany bar, biraq ol adam oılaýynan áldeqaıda shamaly keledi. Psıhıkanyń damýy úshin janýarlardyń turmysynyń, qorshaǵan ortasynyń mańyzy zor. Basqa janýarlarǵa qaraǵanda ushatyn qustar men balyqtardyń psıhıkasy nashar damyǵan. Bul jaǵdaı olardyń tirshilik etetin ortasyna baılanysty, biraq ta qustyń kózi jaqsy kóredi. Jemin alystan kórýine kóp kómek kórsetedi. Maımyldardyń psıhıkasynyń basqa janýarlarmen salystyrǵanda joǵary dárejede damýynyń sebebi ormanda ómir súrýige beıimdelýinen. Aǵash arasyndaǵy tirshilik jaǵdaıynda ıis aıyrýdyń qajeti azaıyp, kórý róli arta túsedi. Aǵash butaqtarynda otyryp teńselý, aǵashtan - aǵashqa sekirý, kózben mólsherleýge jattyqtyrady, deneniń sezimtaldyǵyn jetildiredi, ári jyldam qozǵalýdy talap etedi. Maımyl jańǵaqtyń ishindegi dánin, túrli mıýa ataýlyny, shóptiń sabaǵyn taýyp jeıdi. Ol úshin eptilik kerek. Maımyl qolyn júrý qyzmetine de, ustaý qyzmetine de qoldana alady. Maımyldardyń psıhıkasynyń damý satysyn ańǵarýǵa negiz bolatyn mańyzdy bir fakt - kóz baqylaýy men eptiliktiń paıda bolýy. Bul beıimdilik butaqtan - butaqqa sekirip, tamaq taýyp jeýine kómektesedi. Janýarlar dúnıesiniń damýynda úsh túrli áreket bar.
Olar:
1. Instınkt
2. Daǵdy
3. Intellekt
1. Janýarlardyń ınstınkti.
Instınkt dep janýarlardyń bıologıalyq ómirinde tuqym qýalaı otyryp, boıyna bitken mineziniń paıdaly týma túrin aıtady.
Instınktiń mynadaı ózine tán erekshelikteri bar:
1) Amaldyq - tutastyq egerde qarapaıym refleks organızmniń jeke músheleriniń az ýaqyt ishinde bir ret qana jaýap qaıyrýy bolsa, ınstınkt uzaqqa sozylyp janýar úshin bıologıalyq máni zor, kúrdeli áreket túrinde ótedi (in qazý, úıa salý, ań aýlaý, uıasyna, inine tamaq jınaý).
2) Týa paıda bolý. Búl janýardyń nerv júıesiniń boıyna bitken tuqym qýý arqyly berilgen qasıeti. Búl ınstınkt qaıtalap otyrýdy tilemeıdi.
3) Sanasyzdyq. Syrt qaraǵanda sanaly sıaqty bolyp janýarlardyń "aqylyna" baılanysty kóringenimen, janýarlar isinde sanalylyq degen bolmaıdy.
Máselen, bal arasynyń balaýyzyn tesip qoısań da bal arasy oǵan burynǵysynsha bal keltire beredi. Uıada jumyrtqa basyp otyrǵan qasqaldaq jem izdep ushyp ketken kezde, onyń jumyrtqalaryn basqa orynǵa kórsetip aýystyryp qoısaq, qasqaldaq ony baıqamaı úırenshikti ornyna otyra ketedi. Jumyrtqanyń joq ekendiginde qasqaldaqtyń jumysy bolmaıdy, qasynda kórinip jatqan jumyrtqalarynyń ústine qonýǵa aqyly jetpeıdi, Óıtkeni onyń bul atqaryp otyrǵan is - qımyldary tek qana ınstınkt.
Psıhıka men sananyń damýy júkteý
Sabaqtyń taqyryby: Psıhıka men sananyń damýy
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardy júıke júıesiniń qurylysymen qyzmetterimen tanystyrý, tanymdyq qabiletin arttyra otyryp mıdyń qurylysymen psıhıka týraly bilimderin keńeıtý, maǵlumat berý.
Damytýshylyq: Psıhıka men sana túsinikteri jaıly málimet bere otyryp, belsendilik pen tanymdyq qabiletterin damytý.
Tárbıelik: Oqýshylardy tózimdilikke, shapshańdyqqa, tapqyrlyqqa tárbıeleý. Teorıalyq bilimdi bolashaq kásibı áreketinde tıimdi paıdalana bilýge baýlý.
Kórnekilikter men quraldar - jabdyqtar: test tapsyrmasy, sandyqtyń sýreti.
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq
Sabaqtyń ádis tásilderi: túsindirý, suraq - jaýap.
Pánaralyq baılanys: Fılosofıa, Psıhologıa tarıhy, Anatomıa jáne t. b.
Paıdalanylatyn ádebıetter:
Q. Jaryqbaev «Psıhologıa».,
Á. Aldamuratov«Jalpy psıhologıa»
K. Jumasova «Psıhologıa»., Astana - 2010j
Sabaqtyń jospary:
İ. Uıymdastyrý kezeńi 5 mın (9. 55 - 10. 00)
İİ. Stýdentterdiń bilimderin ózektendirý kezeńi 15 mın (10. 00 - 10. 15)
İİİ. Jańa sabaq 40 mın(10. 15 - 10. 55)
İV. Jańa materıaldy bekitý 10 mın(10. 55 - 11. 05)
V. Baǵalaý 3 mın(11. 05 - 11. 08 )
VI. Úıge tapsyrma 1 mın(11. 08 - 11. 09)
VII. Refleksıa 6 mın(11. 09 - 11. 15)
1. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Eki jaqty sálemdesý
2. Túgendeý
3. Aýdıtorıanyń sabaqqa daıarlyǵyn tekserý
2. Úı tapsyrmasyn tekserý, pysyqtaý:
«Altyn sandyq» jattyǵýy.
Sandyqtyń ishindegi sary altyn tıyndardyń rettik nómeri boıynsha tańdap alyp qoıylǵan suraqtarǵa jaýap berý qajet.
1. Júıke júıesi qandaı jasýdan turady? (neıron)
2. Neıronnyń uzyn tarmaǵy qandaı? (akson)
3. Julynnyń jýandyǵy qansha santımetr? (1 sm)
4. Julynnyń tikeleı jalǵasy ne? (sopaqsha mı)
5. Impúls qaı eldiń sózi? (latyn)
6. Mı syńary neshe bólikten turady?( 2)
7. «Refleks» týraly alqash aıtqan kim?( I. P. Pavlov)
8. Shartty, shartsyz refleksterdi ashqan kim? ( I. P. Pavlov)
9. «Afferenttik» sózi qandaı maǵynany bildiredi?(jetkizýshi)
3. Jańa sabaqty túsindirý: Psıhıka men sananyń damýy.
Jospar:
1. Janýarlar dúnıesinde psıhıkanyń týýy jáne damýy.
2. Janýarlar psıhıkasynyń negizgi túrleri.
Tiri organızmniń psıhıkalyq damýynyń búkil uzaq prosesi úlken eki kezeńnen turady:
1. Janýarlardyń psıhıkasynyń damýy (ol bıologıa zańdaryna, tuqym qýalaýshylyq, qubylmalylyq, tabıǵı suryptalý zańdaryna baǵynady).
2. Adam sanasynyń damýy qoǵamdyq - tarıhı zańdylyqtarǵa sáıkes damıdy.
Janýarlardyń psıhıkasynyń damýy qorshaǵan dúnıeni beıneleýdiń jáne onyń ózgerýine beıimdelý, kúrdeli psıhıkalyq prosesterdiń paıda bolýymen baılanysty boldy. Janýarlardyń túısikteriniń damýynyń nátıjesinde olarda qabyldaý týady. Sonymen qatar janýarlardyń esi jetile túsedi. Máselen, maımyl tyǵyp qoıǵan nanandy izdeı bastaıdy.
Omyrtqaly janýarlarda oılaý nyshany bar, biraq ol adam oılaýynan áldeqaıda shamaly keledi. Psıhıkanyń damýy úshin janýarlardyń turmysynyń, qorshaǵan ortasynyń mańyzy zor. Basqa janýarlarǵa qaraǵanda ushatyn qustar men balyqtardyń psıhıkasy nashar damyǵan. Bul jaǵdaı olardyń tirshilik etetin ortasyna baılanysty, biraq ta qustyń kózi jaqsy kóredi. Jemin alystan kórýine kóp kómek kórsetedi. Maımyldardyń psıhıkasynyń basqa janýarlarmen salystyrǵanda joǵary dárejede damýynyń sebebi ormanda ómir súrýige beıimdelýinen. Aǵash arasyndaǵy tirshilik jaǵdaıynda ıis aıyrýdyń qajeti azaıyp, kórý róli arta túsedi. Aǵash butaqtarynda otyryp teńselý, aǵashtan - aǵashqa sekirý, kózben mólsherleýge jattyqtyrady, deneniń sezimtaldyǵyn jetildiredi, ári jyldam qozǵalýdy talap etedi. Maımyl jańǵaqtyń ishindegi dánin, túrli mıýa ataýlyny, shóptiń sabaǵyn taýyp jeıdi. Ol úshin eptilik kerek. Maımyl qolyn júrý qyzmetine de, ustaý qyzmetine de qoldana alady. Maımyldardyń psıhıkasynyń damý satysyn ańǵarýǵa negiz bolatyn mańyzdy bir fakt - kóz baqylaýy men eptiliktiń paıda bolýy. Bul beıimdilik butaqtan - butaqqa sekirip, tamaq taýyp jeýine kómektesedi. Janýarlar dúnıesiniń damýynda úsh túrli áreket bar.
Olar:
1. Instınkt
2. Daǵdy
3. Intellekt
1. Janýarlardyń ınstınkti.
Instınkt dep janýarlardyń bıologıalyq ómirinde tuqym qýalaı otyryp, boıyna bitken mineziniń paıdaly týma túrin aıtady.
Instınktiń mynadaı ózine tán erekshelikteri bar:
1) Amaldyq - tutastyq egerde qarapaıym refleks organızmniń jeke músheleriniń az ýaqyt ishinde bir ret qana jaýap qaıyrýy bolsa, ınstınkt uzaqqa sozylyp janýar úshin bıologıalyq máni zor, kúrdeli áreket túrinde ótedi (in qazý, úıa salý, ań aýlaý, uıasyna, inine tamaq jınaý).
2) Týa paıda bolý. Búl janýardyń nerv júıesiniń boıyna bitken tuqym qýý arqyly berilgen qasıeti. Búl ınstınkt qaıtalap otyrýdy tilemeıdi.
3) Sanasyzdyq. Syrt qaraǵanda sanaly sıaqty bolyp janýarlardyń "aqylyna" baılanysty kóringenimen, janýarlar isinde sanalylyq degen bolmaıdy.
Máselen, bal arasynyń balaýyzyn tesip qoısań da bal arasy oǵan burynǵysynsha bal keltire beredi. Uıada jumyrtqa basyp otyrǵan qasqaldaq jem izdep ushyp ketken kezde, onyń jumyrtqalaryn basqa orynǵa kórsetip aýystyryp qoısaq, qasqaldaq ony baıqamaı úırenshikti ornyna otyra ketedi. Jumyrtqanyń joq ekendiginde qasqaldaqtyń jumysy bolmaıdy, qasynda kórinip jatqan jumyrtqalarynyń ústine qonýǵa aqyly jetpeıdi, Óıtkeni onyń bul atqaryp otyrǵan is - qımyldary tek qana ınstınkt.
Psıhıka men sananyń damýy júkteý
You Might Also Like
-
Ózimdi tanystyratyn bolsam, meniń atym – Erasyl. Men 3 - synypta oqımyn, oqý úzdigimin. «Otan otbasydan bastalady» degen aqyldy sózdi kitaptan oqydym. Otannyń bir kishkentaı bólshegi - otbasy. Ár ada...
