InfoHub Logo

Sabaq jospary
Sabaqtyń taqyryby: Qannyń uıýynda trombosıtterdiń róli.
• Qan quramy, onyń formaly elementteriniń mańyzy týraly bilimderin tolyqtyrý.
• Salaýatty ómir saltyna tárbıeleý.
• Qan uıýy týraly qosymsha málimetter izdenýge qyzyǵýshylyǵyn oıatý.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
A) amandasý
Á) túgendeý
B) sabaqqa daıyndyqtaryn tekserý
V) topqa bólý.
(toptar top ataýlaryn tańdaıdy, alǵan ataýlary boıynsha ústeldegi top belgisi jazylǵan toptaryna sáıkesinshe jınaqtalyp otyrady).
İ top – Súıekter
İİ top – Bulshyqetter
İİİ top – Erıtrosıtter
İV top - Leıkosıtter

İİ. Úı tapsyrmasyn suraý:
1 - tapsyrma: (jeke jumys, barlyq oqýshyǵa úıge berilgen taqyryp boıynsha suraqtar beriledi aldaryna berilgen suraqtarǵa oqýshy dápterge oryndap jaýap beredi. Bolǵan soń dápterin kórshisimen almastyrady, taqtadaǵy durys jaýappen salystyra otyryp dápterlerin tekseredi, durys jáne burys jaýap sanyn jumystyń sońynan jazyp kórsetip, qaıtaryp beredi.)
1. Qan quramyna kiretin zattar? (plazma, erıtrosıtter, leıkosıtter, trombosıtter)
2. Qannyń qyzyl jasýshalaryn qalaı ataımyz? (Erıtrosıt)
3. Erıtrosıtter qaıda túziledi? (Súıektiń qyzyl kemiginde, kókbaýyrda)
4. Aq qan túıirshikterin qalaı ataımyz? (Leıkosıt)
5. Fagosıtozdy ashqan kim? (I. Mechnıkov)
6. Leıkosıtter qaıda buzylady?(kókbaýyrda)
7. Leıkosıtter ne arqyly qozǵalady? (jalǵanaıaqtar)
8. Ottegin tasymaldaıtyn nárýyz? (gemoglobın)
9. Iadrosy joq qan jasýshasy? (erıtrosıtter)
10. Qandaǵy tússiz suıyqtyq (plazma)
2 - tapsyrma: Joǵalǵan málimetti tolyqtyr (toptyq)
(Oryndap bolǵan soń toptar almastyryp tekseredi, sendvıch ádisimen baǵalaıdy.)
Jaýaby:

İİİ. Sergitý sáti
(oqýshylar ornynan turady top ataýlary týraly málimetter keltiriledi, sol berilgen málimetke sáıkes toptasy)
1. Olar bizdiń denemizge tirek bolyp, dene pishinin saqtaıdy, qorǵanyshtyq jáne qan túzilý qyzmetin atqarady, zat almasýǵa qatysady. (Súıek)
2. Olar bizdiń denemizdi tik baǵytta ustaıdy jáne denemizdiń túrli qalypqa kelýine múmkindik beredi. (Bushyqetter)
3. Olardyń adam organızminde ortasha alǵanda 25 trıllıony bar. Olar bolmasa bizdiń organızmimiz otteksiz qalar edi (erıtrosıtter)
4. Olar belsendi qozǵalady. Mechnıkov olar óte toıymsyz dep, ustap alǵan nárseleriniń bárin sińirip alatynyn zerttegen. (leıkosıtter)

IV jańa sabaq
1 mátin:
Trombosıt — qannyń uıýyn qamtamasyz etetin qanjasýshasy.
Trombosıt — qustan bastap tómengi satydaǵy omyrtqaly janýarlar qanynda bolady. Sútqorekti janýarlar qanynda trombosıt ornynda pishini ártúrli (dóńgelek, sopaq, urshyq tárizdi t. b.) usaq deneshikter — qan tabaqshalary bolady. Trombosıt — súıektiń qyzyl kemigindegi iri jasýshalar — megakarıosıtterden jetiledi. Qan tabaqshalary megakarıosıtter sıtoplazmasynyń mólsheri eki - úsh mkm ıadrosyz bóliksheleri.
Olar qanda toptasyp ornalasady. Qan tabaqshalary jaqsy boıalatyn dándi ortalyq bóligi
• granýlomerden (hromomerden) jáne birkelki (gomogendi), shetki bóligi — gıalomerden turady.
• proteın, maı, kómirsýlar jatady.
ıadrosyz, usaq deneshikter (dıametri 2 – 5 mkm) – qan tabaqshalary bolady. Qalypty jaǵdaıda eresek adamnyń 1 mm qanynda 180 – 320 myń trombosıt kezdesedi.

Qannyń uıýynda trombosıtterdiń róli. júkteý