InfoHub Logo

Shyǵarmashylyq taqyryby: «Qazaq tili men ádebıeti pánderi sabaqtarynda oqýshylardyń este saqtaý qabiletterin damytý»
“Ǵylymnyń apaty – esten shyǵarý jáne ǵylymǵa qyzyǵýshylyǵy joq adamdarǵa úıretip ýaqytyńdy bosqa ótkizý” / Hadısten /

Taqyryby: Qazaqshańyz qalaı?
Maqsaty:
1. Bilimdilik: Qazaq tiliniń qadir - qasıetin bilip, qazaq tiliniń kórkemdigin sezinip, sóz qudiretin túsinip, onyń adam ómirindegi mańyzyn uǵýǵa úıretý.
2. Damytýshylyq: Til áýezdiligin, kórkemdigin, baılyǵyn, sheshendigin kórsetetin naqyl sózder, maqal - mátelder arqyly dúnıetanymyn, oı órisin damytý.
3. Tárbıelik: Til tazalyǵyn saqtaý, mádenıetti sóıleý, sheshendik ónerdi oqýshy boıyna sińire otyra, qazaq tiline súıispenshiligin qalyptastyrý, memlekettik til mártebesin kóterýge at salysýǵa shaqyrý.
Kórnekiligi: plakattar, «Ana tili – rýhanı damý negizi» kitap kórmesi, upaı beretin taıaqshalar, madaqtaý qaǵazdary, Microsoft Pover Point programmasynda bezendirilgen prezentasıa.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Ánurany oryndalady.
Muǵalimniń sózi:
Táýelsizdik - babalardyń urany,
Beıýaqytta boıǵa taqqan tumary.
Táýelsizdik - túnekterde tuńshyǵyp,
Yzǵar uryp, janbaı qalǵan shyraǵy.

Tańǵajaıyp atyń da dál tabyldy
Tabyldy da talaı jurtqa tanyldy.
Qazaq eli, kókke jetti kók týyń,
Sen – táýelsiz memleketsiń kádimgi!!!
Qurmetti ustazdar búgin biz Qazaq tili aptalyǵyna arnalǵan
«Qazaqshańyz qalaı?» atty sharamyzdy ashyq dep jarıalaımyz.
Bul sharada muǵalimder saıysqa túsedi.
Sharamyzdyń maqsaty:
Qazaq tilin tereń meńgerýge qushtarlyqtaryn oıatý,
Qazaq tiliniń keń qanat jaıýyna úles qosýǵa, maqtan tutýǵa tárbıeleý.
Qazaqstannyń, qazaq tiliniń qudireti týraly túsinikterin keńeıtý jáne damytý.
Saıysqa qatysýshylardy saraptaý: Maqaldardyń jartysy aıtylady, qalǵanyn qatysýshy taýyp aıtady.
1. Til tas jarady,... (Tas jarmasa, bas jarady)
2. Ańdamaı sóılegen,... (Aýyrmaı óledi )
3. Túıedeı boıyń bolǵansha,... (Túımedeı oıyń bolsyn)
Saıystyń jalpy týrlary:
1. «Bilimdi myńdy jyǵady»- qazaq tiline tán dybystarǵa mysaldar tabý, durys jazý - 1saıys
2. «Bes barmaq - bir til» - ym - emeýrin, qol áreketterin sózben jetkizý - 2 - saıys
3. «Kim tapqyr?»- jazýshylardyń sýretterine qarap aty - jónin, shyǵarmalaryn
aıtý - 3 saıys
4.«Kim júırik?» - boljaý, berilgen áńgimeniń sońyn jalǵastyrý - 4 saıys
5. «Sóz tabý» berilgen sózderden kim qansha sóz tabady eken - 5 saıys
6. «Esiń bolsa, este saqta» tyıym sózderden oqyp, este qanshasy
qalǵanyn anyqtaý - 6 - saıys
7.«Asyl sóz» - suraqtar beriledi alǵan áripterinen keletin jaýap beredi - 7 saıys.
8. « Jańylmaıtyn jaq» - jańyltpashtardy aıtyp, bir áripten turatyn eń uzyn
sóılem quraý - 8 - saıys
9. «Júırikten júırik ozar jarysqanda» - Mánerlep oqý 1 mınótte qansha sóz oqıdy - 9 - saıys

Qazylar ornyqtyrar ádildikti,
Kimderdiń jaýaptary kámil shyqty.
Bilim men tapqyrlyqtyń saıysynda,
Jeńiske jeter deımiz naǵyz myqty,- dep ádil qazylar alqasyn saılaımyz.
3 ádil qazylar alqasy saılanady.
Tóselgen jazýshy emes meniń zatym
Kórkemdi jumys emes jazǵan hatym
«Sergek oı – er serigi» deıdi qazaq,
Salmaqtap el tanysyn erler atyn – dep 1 saıysymyzdy bastaımyz:

1. «Bilimdi myńdy jyǵady»- qazaq tiline tán dybystarǵa mysaldar tabý,
durys jazý - 1saıys
Dana halqymyzda mynadaı sóz bar:
Sóz qısynyn júıesi biler, İsher asty ıesi biler.
Á, Ó, Ú, U, Ń, H, İ

2. «Bes barmaq - bir til» - ym - emeýrin, qol áreketterin sózben jetkizý - 2 saıys
Dana halqymyzda mynadaı sóz bar:
Kóz – qorqaq, qol - batyr
1. ótirikshi, óte jaqsy, esýas
2. marhabat, túsinbedim, anaý
3. qosh bol, qalaısyń, kóresiń áli

3. «Kim tapqyr?»- jazýshylardyń sýretterine qarap aty - jónin, shyǵarmalaryn
aıtý - 3 saıys
Dana halqymyzda mynadaı sóz bar:
Ekpindi bolsań eliń syılaıdy, Qurby - qurdas, teńiń syılaıdy.

4. «Qıaldaý - kúná emes» - boljaý, berilgen áńgimeniń qalǵanyn jalǵastyrý - 4 saıys
Dana halqymyzda mynadaı sóz bar:
Sheshenniń tili ótkir, Sheberdiń bizi ótkir.
Birde Qojanasyr jolda kele jatsa, jolda bir taýyqtyń jumyrtqasy jatyr eken. Oljaly bolǵanyna qýanyp, jumyrtqany qolyna alyp, otyra ketip qıaldaı bastady:
Al Qojekeń neni qıaldady, ne istedi? Ár birimiz óz qıalymyzdy aıtamyz.

5. «Sóz sheberi - sheshen» berilgen sózderden kim qansha sóz tabady eken - 5 saıys
Dana halqymyzda mynadaı sóz bar: Jaqsy sóz – kilt, kóńil qulpyn ashatyn
Jarqanat,

6. «Esiń bolsa, este saqta» tyıym sózderden oqyp, este qanshasy qalǵanyn anyqtaý - 6 - saıys
Dana halqymyzda mynadaı sóz bar: Aıý kúshine senedi, Adam esine senedi.
1. Umytyp ketpe, esikti teppe!
2. İzet tanytyp, ádepti saqta da, jatqan kisiniń ústinen attama
3. Qur bekerge ermekke, bos besikti terbetpe
4. Sharshasań sál aıalda, biraq ta jer taıanba
5. Tartý tart, tar kelmesteı taqymyńa, myltyq, pyshaq syılama jaqynyńa
6. Keńeske salaq qarama, kir jaıma túnde dalaǵa
7. Tórge shyǵyp teris qarap otyrma
8. Ulttyq salttan buljyma, juma kúni kir jýma
9. Ózim qýmyn deme, kisi aqysyn jeme
10. Qashanda bolsyn este, úlkenniń aldyn kespe
7.«Asyl sóz» - suraqtar beriledi alǵan áripterinen keletin jaýap beredi - 7 saıys.

Dana halqymyzda mynadaı sóz bar:
Kóńil kózin sóz ashar, Sóılemese kir basar.
1. Qazaq tili páni unaı ma?
2. Dosyń kim?
3. Ádemi adamnyń armany ne?
4. Búgin qandaı kún?
5. Seniń kóziń qandaı?
6. Jigitter syrǵa taǵa ma?
7. Bala oqytatyn adam?
8. Bos ýaqytyńda ne isteısiń?
9. Qandaı taǵamdar unaıdy?
10. Jasyń neshede?
11. Maqal bilesiń be?
12. Esimiń kim?
13. Aspanda ne bar?
14. Mektep muǵalimderi qandaı?
15. Qar qaı kezde jaýady?
16. Alma tátti me?
17. Kim bolǵyń keledi?
18. Adamdar neden qorqady?
19. Synybyńda neshe oqýshy bar?
20. Qandaı qalany bilesiń?

8. « Jańylmaıtyn jaq» - jańyltpashtardy aıtyp, bir áripten turatyn eń uzyn
sóılem quraý - 8 - saıys
Dana halqymyzda mynadaı sóz bar:
Sóziń tátti bolsyn, Ashýyń qatty bolsyn.
1. Shil pilge tańdanbapty, Pil shilge tańdanypty.
2. Aq sháınekke aq qaqpaq, Kók sháınekke kók qaqpaq.
3. Shyn eńbekshi - órmekshi, Órmekshi - shyn órnekshi.

9. «Júırikten júırik ozar jarysqanda» - Mánerlep oqý 1 mınótte qansha sóz oqıdy - 9 - saıys
Dana halqymyzda mynadaı sóz bar:
Júzden bireý sheshen, myńnan bireý kósem.
Mátin beriledi, sol mátinnen qansha sóz oqyp úlgeredi, qatesi eskeriledi.
Qatysýshylar óz kóńil sózderin aıtyp, tilek bildiredi.
Abaı atamyz aıtqandaı: «Bilimdiden shyqqan sóz, Talaptyǵa bolsyn kez» dep,
Ádil qazylar alqasyna sóz, qatysýshylardy madaqtaý.
Qorytyndy:
Muǵalim sózi: Til - qasıetti, qudiretti, kıeli. Bul qasıetter boıǵa ananyń aq sútimen darıdy. Til óshpeıdi, qandaı qıyndyqta da til óz urpaǵynyń qanyna, janyna óz uryǵyn egip, ómirsheń kúı keshe beredi.

Týǵan tilim – tirligimniń aıǵaǵy,
Tilim barda aıtylar syr oıdaǵy.
Ósse tilim men de birge ósemin,
Óshse tilim men de birge óshemin.
Á. Tájibaev.

Ana tiliń – aryń bul,
Uıatyń bop tur bette.
Ózge tildiń bárin bil,
Óz tilińdi qurmette
Q. Myrza - Álı

Mine, osyndaı óleń shýmaqtarymen qazaq tili aptalyǵyna arnalǵan «Qazaqshańyz qalaı?» atty sharamyzdy aıaqtaımyz. Kelip, kórip, baǵa berip, at salysqandaryńyzǵa kóp rahmet!!! Saý bolyńyzdar!!!