InfoHub Logo

Rýhanı-adamgershilik tárbıe – adamgershilik sananyń qalyptasý jáne rýhanı damý prosesi. Adamgershilikke tárbıeleýdi balalardyń boıynda úlkendi qurmetteýge, tyńdaı bilýge, olardyń aqyl-keńesin, nusqaýyn yqylaspen oryndaýǵa qushtarlyq pen qabiletti damytýdan bastaý kerek.

Adamgershilikke tárbıeleý tek tárbıe prosesinde ǵana emes, sonymen qatar oqytýda da júzege asady. Adamnyń adamgershilik qasıetteri mektepke deıingi jasta qalyptasady, sondyqtan balalardy óz mindetterin oryndaýǵa, jaýapkershilikke erte jastan bastap úıretý qajet. Tulǵanyń alǵashqy qalyptasýy otbasynan bastalady, biraq maqsatty túrde qalyptasýy mektepke deıingi uıymda júzege asady. Dál osy jerde bala qarym-qatynas úlgisin meńgeredi, barlyq iste úlkenderge elikteýge tyrysady. Tárbıeshiniń mindeti – bala boıyna Otanǵa degen súıispenshilikti oıatý, kez kelgen istiń bastamashysy bolý. Mektep jasyna deıingi balalardy adamgershilikke tárbıeleýdiń negizgi mindetterine balalardyń adamgershilik sezimderin, jaǵymdy daǵdylaryn jáne minez-qulqyn damytý jatady. Mektepke deıingi jasta balada janashyrlyq, qaıǵy men qýanyshqa jaýap berý qabiletteri qalyptasady. Mektep jasyna deıingi balalardyń ereksheligi - aıqyn elikteý qabileti. Sonymen qatar nashar damyǵan minez-qulyq júıesi, óz is-áreketin basqara almaý, olardyń moraldyq mazmunyn túsine almaý jaǵymsyz áreketterge ákelýi múmkin. Bul daǵdylardy qalyptastyrý keıinnen adamgershilik ádetterge aınalatyn tájirıbe jınaqtaý prosesindegi basty mindet bolyp tabylady.

Osy maqsatta mektepke deıingi uıymdarda rýhanı-adamgershilik tárbıe berý úshin barlyq jaǵdaıdy jasaý qajet, ata-analardyń da kómegi mańyzdy. Tek osy jaǵdaıda ǵana balada emosıonaldy jaılylyq sezimi paıda bolýy múmkin jáne qurbylarymen rahattana, erkin til tabysyp, olarmen kezdesýdi, birge oınaýdy qýanyshpen kútedi, ata-anasymen qýanyshy men qaıǵysyn bólisedi. Árbir bala belgili bir tapsyrmany oryndaǵanda óz qabiletine súıenedi. Mysaly, oıyn arqyly jaǵymdy ádetter qalyptasady, senimdi qarym-qatynas ornaıdy, eńbeksúıgishtikke, jaýapkershilikke, uıymshyldyqqa tárbıelenedi.

Halyq aýyzsha shyǵarmalary, ananyń júrekten shyqqan besik jyry arqyly balanyń boıyndaǵy adamgershilik qasıetterdi boıyna sińiredi. Sanaly da sezimtal urpaq tárbıeleý – árbir ustazdar qaýymynyń mindeti.

Beısen Ersultan Berdibekuly

---