InfoHub Logo

Taqyryby: Shyn dos - asyl qazyna
Maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa dos, dostyq týraly áńgimeleı otyryp, olardyń dostyq qarym – qatynasyn nyǵaıtý.
Damytýshylyq: Oqýshylardy ózimshildikten, menmendikten taǵy basqa jaman ádetterden aýlaq júrýge úıretý, adaldyqqa, shynshyldyqqa tárbıeleý.
Tárbıelik: Oqýshylardyń adamgershilik qasıetin, bir - birine degen dostyq sezimderin nyǵaıtý.
Mindetteri:
- Balalardy dostarymen jaǵymdy qarym - qatynas jasaýǵa úıretý;
- Ózara syılastyq, ózara túsinistik, ózara kómek qarym – qatynastaryn damytý;
- Tatýlyqqa, dostyqqa, ujymshyldyqqa tárbıeleý.
Túri: aralas
Ádis - tásilderi: túsindirý, «Sóılemdi aıaqta» trenıńi, hatqa jaýap berý, pikir almasý, júrekten - júrekke, «Sıqyrly oryndyq» jattyǵýy, «Renjistik - tatýlastyq oıyny.
Kórneki quraldar: Uly ǵulamalardyń oılary, naqyl ulaǵatty sózderi, dos týraly maqal - mátelder, slaıd, máýeli aǵash, júreksheler, 5 saýsaqty qaǵaz qolǵap.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Amandasý, túgendeý. /Ánuran oryndaý/.
Júrekten júrekke:
Oqýshylar sheńber boıymen bir - birine kezekpen dostyq tilekterin bildiredi.
- Dosyńa adal bol!
- Tatýlyq tileımin!
- Dosyńa kek saqtama!
- Keshirimdi bol!
- Dostyq tileımin!

İİ. Taqyrypty ashý suraqtary.
Taqyrypty jaǵdaıatpen ashyp alý (slaıd)
1. Dos, dostyq degendi qalaı túsinemiz?
2. Dosyń bar ma? Ol kim?
3. Dostyq shynaıy sezim be, álde jaı uǵym ba?
4. Dostyq jasqa baılanysty ma?
5. Qyz bala men er balanyń arasynda dostyq bola ma?
6. Jaqsy dos, jaman dos qandaı bolady?
7. Dosyńyzdyń basyna qıyndyq tústi ne isteısiz?
8. Dos qandaı bolý kerek?

İİİ. «Naǵyz dos» atty alma aǵashyna, dosqa tán qasıetterdi japyraqtar túrinde terip ilý (Adal, jomart, adamgershiligi mol, qarapaıym, meıirimdi, keshirimdi, tózimdi, aqyldy, sabyrly, salmaqty, kek saqtamaý, ashyqtyq, búkpesizdik, ótirikshi, tártipsiz, maqtanshaq, jalqaý)

İV. Taqyryppen jumys
Ertede bir aqyldy qarıa bolypty. Bir kúni aqyldy qarıaǵa bir jigit kelip:
- Aqsaqal, men qandaı jigitpin? Synańyzshy, - depti. Qart jigitke:
- Joldasyńdy kórset, sonan soń aıtamyn, - depti. Jigit joldasyn qartqa jiberipti. Qart jigittiń joldasymen uzaq sóılesip, aqyrynda jigittiń ózin shyqyrypty. Jigit kelgen soń, qart:
- Shyraǵym, jaman jigit emessiń, - depti.
Qalaısha olaı deısiz? Meni buryn kórgen joqsyz ǵoı? – depti jigit. Qart kúlip:
- «Jigiti joldasyna qarap baǵala» deıdi halyq, - depti.
suraq:
- Jigitti joldasyna qarap baǵala» degendi qalaı túsinesińder?
- Adam kóbine óziniń minezine uqsas adamdarmen joldas, dos bolady. Shyn joldas, dostar biriniń jaqsy qasıetterin ekinshisi úlgi tutady, boıyna sińiredi, olar bir - birine óte jaqyn, birin - biri tez túsinisetin bolyp ketedi. Osyndaı joldastyq, dostyq qarym - qatynastardyń arasyndaǵy eń baǵalysynyń biri – adaldyq. «Adamdar bir - birine adal, qaltqysyz senip, ortaq kózqarasta bolsa ǵana dostyqtary berik bolady. Dostyq - ózara jaýapkershilik pen qamqorlyqtyń, rýhanı jaqyndyqtyń belgisi».

V. «Sóılemdi aıaqta» trenıńi
A) Árbir adamǵa dos kerek. Óıtkeni...
Á) Syılastyq bar jerde...
B) Meniń synyptastaryma nemese dosyma tilegim...

Vİ. Jaǵdaıattan shyǵý. Slaıd arqyly

1. Ańsar pen Mıras besinshi synypta oqıdy. Ekeýi bala kezden dos. Ańsar sabaqtan kelgen soń, túski tamaǵyn iship, úıdegi jumystaryn bitirip, erteńgi sabaǵyn oqyp bolǵan soń dalaǵa oınaýǵa shyqty. Fýtbol alańyna barsa, Mıras ta oınap júr eken. Olar uzaq fýtbol oınap, úıge kesh qaıtty. Mıras: men erteń sabaqqa barmaımyn, úı tapsyrmasyn oryndamadym. Meni aǵaıǵa aýyryp qaldy deı salshy, - dep óz ótinishin Ańsarǵa aıtty...
- Ańsar eger adal dos bolsa, qandaı jaýap berer edi dep oılaısyńdar?

2. Qańtardyń qara sýyǵy. Aıbek eki shelekti qolyna alyp, ózennen sý alyp kelip, qoradaǵy qoılardy sýarýǵa bet aldy. Shelegin sýǵa toltyryp, qoraǵa kire beriste Aıbektiń aıaǵy taıyp, qulap tústi. Sý ústine tógildi. Ornynan áreń qozǵalyp, úıge kirdi... Aıbektiń tobyǵy shyǵyp ketip aýrýhanada kóp jatty...
- Sender Aıbektiń dosy bolsańdar ne ister edińder?

3. Qurbylary Janarǵa balmuzdaq bergen-di.
Janar ketti alǵa tez,
Aldy - artyna qaramaı,
«Rahmet» - dep, jalǵyz sóz
Aıtýǵa da jaramaı!
Sender qalaı oılaısyńdar, osydan keıin balalar Janarmen dos bola ma?

Balalar bir - birimizge renjigen sátterde, keıde biz óte asyǵyp júrip bir - birimizdi túsinbeı qalamyz, izgi sózderdi aıtýǵa úlgermeı qalamyz. ýaqyt ótken soń túsinip, ókinip jatatyn kezderimiz de bolady. Odan dosymyzdy renjitip alamyz. Naǵyz dostar bir - biriniń kóńiline qarap, renjitpeıdi, keshirimshil bolady. Dostar qıyn sátterde kómekke keledi, tatýlyqty qadir tutady.
Biz bir - birimizdi túsinýge tyrysamyz, túsiný úshin qandaı qarym - qatynasta bolýǵa tıispiz, qane oıyn oınap kóreıik.

Vİİ. Oıyn: «Renjistik, dostastyq»
Balalar, búgin biz « Renjistik, dostastyq» oıynymen tanysyp, oınaımyz. Múmkin, naǵyz dostyqtyń qupıasyn ashatyn shyǵarmyz. Meniń ótinishim boıynsha sender:
• «RENJİSTİK» degende bir - birlerińe qarama - qarsy burylyp, saýsaqtaryńdy bezeısińder.
• «TOQTA» degende bir - birlerińe arqalaryńmen burylasyńdar.
• « DOSTASTYQ» degen buıryq berilgende qol alysyp, kúlimdep óz qurbylaryńa súıispenshilik týraly izgi sózder aıtasyńdar.
Pikir almasý.
- Senderge oıyn unady ma?
- Tatýlasý she?
- Tatýlasqanda qandaı kóńil - kúıde boldyńdar? /qýanyshty, baqytty, kóńildi/
- Al, senderge renjisken unady ma?
- Renjigende qandaı kóńil kúıdi sezindińder? /ýaıymdy, qaıǵyny, kóńilsizdikti/
Ómirimizdi qýanyshty da baqytty shaqtar kóp bolý úshin bir - birimizben dostyqta, tatýlyqta bolǵanǵa ne jetsin.

Vİİİ. «Hat qorjyn» (hattarǵa jaýap)
Men dosymmen balyqqa ketip baramyn. Ata - anamdy ári - beri kútip, kelmegen soń ruqsatsyz kete berýime týra keledi. Barmaýǵa da bolady, biraq dos kóńilin qımadym... Sizder maǵan qandaı aqyl aıtasyzdar?

İH. «Minezdeme berý» trenıńi
Qazir men sizderge 5 saýsaqty qolǵap beremin. Ár saýsaqta ózińizdiń qolyńyzdaǵy jazylǵan esimdi balaǵa bir - birine kórsetpeı minezdeme jazyńdar.
Tirek sózder:

Adal Aram
Jomart Óz qamyn oılaıtyn
Adamgershiligi mol Kekshil
Qarapaıym Sózge túsinbeıtin
Meıirimdi Jalqaý
Keshirimdi Tákappar
Tózimdi Qatal
Aqyldy Meıirimsiz
Sabyrly Sarań
Salmaqty Qyzǵanshaq
Kek saqtamaıtyn Tuıyq
Ashyq Búkpesizdik
«Bes saýsaq birikpeı ıne qolǵa ilikpeıdi» degendeı bárimiz jumylyp biraýyzdan aldymyzdaǵy júkti kótere bileıik.
Tatýlyq dostar arasyndaǵy eń tamasha qasıet. Tatý balalar bir – birin renjitpeıdi, tatý - tátti oınaıdy, oıynshyqtarymen, táttilerimen bólisedi. Sondyqtan da dostyq - tatýlyqtan bastalady delinedi.

H. «Sıqyrly oryndyq» jattyǵýy.
Ortadaǵy bir oryndyqqa bir oqýshy otyrady. Qalǵandary sol oqýshynyń unamdy jaqtaryn aıtady.

Hİ. Úıge tapsyrma: «Dosym saǵan arnaımyn» (aqyndar óleńderinen kórkemsóz oqý)

Hİİ. Qorytyndy:
• Qıyn kezderde bir - birine kómek kórsetińder.
• Dosyńdy aldamaı, oǵan adal bol.
• Dosyńdy qorlama.
• Dosyńmen qyzyqty shaqtardy bólise bil.
• Dosyńdy barda da syna, joqta da syna.
• Dosyńnyń kemshiligin keshire bil.

Qosymsha:
Maqaldy jalǵastyr.
1. «Kemshiliksiz... izdegen adam... qalady».
2. «Dushpan... aıtady, dos... aıtady».
3. «Jańylmaıtyn... joq, súrinbeıtin tuıaq...».
4. «... jańasy jaqsy,... kónesi jaqsy».
5. «... teńgeń bolǵansha, júz... bolsyn».
6. «Dosy kóppen...,
Dosy joqpen...».
7. «Dosy..., ózi de jaqsy».
8. «.. basqa qaraıdy,
... aıaqqa qaraıdy».
9. «Aqylsyz..., aqyldy dushpan...».
10. «Dosyń myń bolsa da -...,
... bireý bolsa da - kóp».

Jaýaptary:
1. «Kemshiliksiz dos izdegen adam dossyz qalady».
2. «Dushpan kúldirip aıtady, dos jylatyp aıtady».
3. «Jańylmaıtyn jaq joq, súrinbeıtin tuıaq joq».
4. «Kıimniń jańasy jaqsy, dostyń kónesi jaqsy».
5. «Júz teńgeń bolǵansha, júz dosyń bolsyn».
6. «Dosy kóppen syılas,
Dosy joqpen syrlas».
7. «Dosy jaqsynyń - ózi de jaqsy».
8. «Dos basqa qaraıdy,
Dushpan aıaqqa qaraıdy».
9. «Aqylsyz dostan, aqyldy dushpan artyq».
10. «Dosyń myń bolsa da - az,
Dushpanyń bireý bolsa da - kóp».

- Balalar, búgingi tárbıe saǵatynda biz «Dostyq» aıaldamasyna toqtap, bul aıaldamada «Dostyq – tatýlyqtan bastalady» degen taqyrypta áńgimelesip, qalaı tatý dos bolý kerektigin úırenip, «tatýlyq» uǵymy týraly túsinik alamyz.