InfoHub Logo

Bir qorada toqty qoshqar, buzaý buqa, laq teke – úsheýi dos eken. Bir kúni kún shyǵa bórte laq ornynan atyp turady da kerilip-sozylyp, pysqyrynyp, uıqysyn ashady. Sonan soń sekirip baryp, kúısep jatqan kók qasqa marqany súzgilep turǵyzady. Ekeýi qasqa buzaýǵa keledi. Laq teke eki joldasyna bylaı deıdi:

          — Júrińder, serýendep qaıtalyq. Anaý kóringen sary adyrǵa baraıyq. Onda móldir bulaq bar. Súıikti asymyz, óleń shópke toıamyz. Toqty qoshqar balǵyn balaýsasyn terip jesin. Meniń tuıaǵym qyshydy, tastan-tasqa sekireıin, tilim qyshydy, qynasyn terip jeıin, júrińder!

          Laq teke bastaıdy da úsheýi júrip ketedi. Kele jatyp, joldan bir qap bıdaı taýyp alady.

          — Muny qaıtemiz? – deıdi toqty qoshqar.

          — Aýzy úlken ǵoı, buzaý buqa bir asasyn, toqty qoshqar eki asasyn, meniń aýzym kishkentaı, men úsh asaıyn. Sóıtip, azyq qylaıyq, – dep, laq teke múıizimen ilip alyp, buzaý buqanyń arqasyna salyp qoıady. Sonan soń laq bastap, úsheýi taǵy da júrip beredi. Aýyldan uzap ketedi. Bulardy aıdalada bir kókjal qasqyr kórip qalady da qýalaı jóneledi. Úsheýi qashyp otyryp, bir jartastyń qýysyna baryp tyǵylady. Sonan soń laq teke joldastaryna:

          — Qasqyr úńgirge kire bergende, men múıizimmen tumsyǵyn qabyrǵaǵa qysa qoıaıyn. Toqty qoshqar, sol kezde sen bar pármenińmen qos ókpesin soǵyp-soǵyp jiber, – deıdi.

          Aýzy yrsıǵan, tili salaqtaǵan, silekeıi shubyrǵan, kózi jaınap, yrsyldaǵan qasqyr úńgirge basyn suǵa bergende, laq teke múıizimen qasqyrdy tumsyǵynan qysa qalady da:

          —Al, toqty qoshqar, pármenińmen soq! – deıdi.

          Toqty qoshqar sheginshektep baryp, qasqyrdy qos ókpesinen qabyrǵaǵa japsyra túıip-túıip jiberedi. Qasqyr qan qusyp, zar jylap, úńgirden atyp shyǵady.

          — Ýýa, ý-ý-aa, bir keremet ustasy bar eken, temirden qysqashy bar eken, qysqashymen qysyp turyp, balǵasymen soǵyp edi, ólip qala jazdadym, – dep, tumsyǵyn kókke kóterip ulıdy.

          Toqty qoshqar, buzaý buqa, laq teke úsheýi jalma-jan úńgirden shyǵady da ári qashady. Álgi qasqyrdyń ulyǵan daýsyn estip, basqa qasqyrlar da jınalady. Úsheýin qýa jóneledi. Olar bir báıterektiń túbine jetip qalǵan eken. Laq teke áýeli múıizimen ilip alyp, buzaý buqany laqtyrady. Ol baryp, báıterektiń tómengi bir butaǵyna ilinedi. Odan keıin toqty qoshqardy laqtyrady. Ol baryp, joǵaryraq bir butaqqa ilinedi. Ózi yshqyna qarǵyp, eń joǵarǵy butaqqa shyǵyp alady.

          Sońdarynan jetken kóp qasqyr endi báıterekti qorshap tura qalysady. Boılary jetpeıtin bolǵan soń, bir qasqyrdyń ústine bir qasqyr minip, satylap shyǵa bastaıdy. Eń ústińgi qasqyrdyń aýzy buzaý buqaǵa taqap qalady. Eń astynda turǵan álgi soqqy jegen qasqyr eken. Sony kórgen laq teke:

          —Al, buzaý buqa, astyńǵy qasqyrdy myqtap soq! – dep, aıqaılap jiberedi. Muny estip, astyńǵy qasqyr tura qashqanda, ústińgi qasqyrlar qıraı qulaıdy da bet-betimen qasha jóneledi.

          Toqty qoshqar, buzaý buqa, laq teke – úsheýi qasqyrdan aman-esen qutylyp, jaırańdap kele jatady. Joldan bir ólgen túlki taýyp alady.

          — Muny qaıtemiz? – deıdi toqty qoshqar.

          — Kerek bolar, – deıdi de laq teke múıizimen ilip alyp, buzaý buqaǵa arta salady.

          Úsheýi kele jatsa, bir úıden dombyra tartyp, án salǵan daýys estiledi. Laq teke:

          — Júrińder, kireıik, – deıdi. Buzaý buqa:

          — Qoı, kirmeıik, – deıdi.

          Aqyry bolmaı, laq teke bastap, úsheýi úıge kiredi. Ólgen túlkiniń terisin bosaǵaǵa tastaı salady. Úıde aıý, qasqyr, túlki dýman quryp otyr eken. Qasqyr dombyra tartyp, túlki óleń aıtyp, aıý qulaq salyp otyrady. Bulardy kóre salyp, túlki qýanyp ketedi. Dombyrany qasqyrdyń qolynan julyp alyp, óleńdete sarnaı jóneledi:

  — Shińgir, shińgir, shińgirlek,

  Aıý – bizdiń apamyz,

  Qasqyr– bizdiń qaban bı,

  Túlki – bizdiń túmen bı.

  Shińgir, shińgir, shińgirlek,

  Buzaý bizdiń nemiz?

  Toqty bizdiń nemiz?

  Laq bizdiń nemiz?

 

  Shińgir, shińgir, shińgirlek,

   Buzaý buqa bir kúndik,

  Toqty qoshqar bir túndik,

  Laq teke bir tústik...

 

          Muny estigen soń laq teke:

          — Ákel beri! – dep, dombyrany túlkiden julyp alady da:

                              — Tińgir, tińgir, tińgirlek,

                              Aıý bıke terisin,

                              Astyǵa sap jún qyldyq,

                              Qasqyr bıdiń terisin,

                              Ilep-ılep ton qyldyq,

                              Túlki bizdiń tumaqtyq! – dep, taqyldap qoıa beredi.

          Sol kezde túlkiniń kózi bosaǵada jatqan ólgen túlkiniń terisin shalyp qalady da «á...bular túlkini qyryp keledi eken ǵoı» dep oılap, úıden shyǵa qashady. Ony kórip qasqyr men aıý da zytady.

          Sóıtip, toqty qoshqar, buzaý buqa, laq teke – úsheýi aman-esen qoraǵa qaıtyp oralypty.

---