InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Sózderdi toptastyrý. Zat esim.;
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdilik: oqýshylarǵa sózderdi toptastyrý, zat esim jaıly tolyq málimet
bere otyryp olardyń oı-pikirin kalyptastyrý.
á) damytýshylyq: oı-órisin, oılaý belsendiligin, sóıleý sheberligin, til mádenıetin damytý, sózdik qoryn molaıtý, saýattylyqqa baýlý.
b) tárbıelik; elin, jerin, Otanyn qadirleýge, adamgershilikke, adaldyqqa,
eńbeksúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: qalypty sabaq.
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, sýretteý, salystyrý, suraq-jaýap, sózdikpen jumys, baǵalaý, bekitý, qorytyndylaý.
Sabaqtyń kórnekiligi: dıd. materıaldar, kesteler, kespe qaǵazdary, tirek syzbalar.
Sabaqtyń formalary: jeke balamen, toppen, synyp ujymymen jumys júrgizý.
Sabaqtyń tıpi: jańa sabaq
Sabaqtyń ótilý barysy:

İ. Uıymdastyrý kezeńi
1. Sálemdesý.
2. Kezekshi málimdemesi.
Z. Jýrnal boıynsha túgeldeý.
4. Jańa sabaqqa daıyndyq.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý
"Qaıtalaý-oqý anasy",
Maqaldyń bir danasy. Ótkendi eske túsirseń, Eshkimniń joq talasy.
Búgin bizdiń sabaǵymyzda halqymyzdyń uly aqyny Abaı Qunanbaıuly qonaqta. Bizdiń tobymyzdyń attary uly aqynnyń "Ǵylym tappaı maqtanba" atty óleńindegi bes asyl iske qatysty ekeni burynnan belgili. Sondyqtan synypty men topqa bólip jarys túrinde ótemin.
Ár top synyp bólmesi ishinde belgilengen orynǵa bólinip otyrady. Toptyń attary jazylǵan belgi partaǵa qoıylady. Ár top jetekshisi ózderiniń tobyn tómendegi shýmaqtar arqyly tanystyrdy.
1. "Talap" toby --------------------------2. "Eńbek" toby
Talabyń bolsa taısalma, ------------Eńbek etseń erinbeı,
Ózińdi óziń baıqa da, ------------------ Eńbegiń qalmas kórinbeı.
Talaptansań jeńesiń ------------------ Zor tabysqa kenelter
Qıyndyqty qashanda. ----------------- Qulshyna etken eńbek qoı.
3. "Tereń oı" toby -----------------------4. "Qanaǵat" toby
Tereń oı seniń qanatyń, --------------- Qanaǵat — asyl qasıet,
Ot bolyp ylǵı janatyn. --------------- Adal júrekti aqnıet.
Bilimdiliginen iskerlik, ------------------ Qanaǵatshyl bol ár qashan,
Seni izdep te tabatyn, --------------------Paıdasy tıer san ret.
5."Raqym" toby
Raqym — seniń uıatyń,
Betindegi asyl uıatyń.
Raqymdy bolsa ár adam
Janynda ylǵı bolatyn.
Úı tapsyrmasyna qatysty jumystar tómendegideı bolady. Top basshysy óz tobyndaǵy bir oqýshysyna testik tapsyrmany oryndaýdy tapsyrady. Testik tapsyrmalar ór topqa bir-birden berildi.

"Talap" tobyna. Ashyq býyndy sózderdi tabyńdar.
a. Orman á. Mektep b. Alsha v. Dópter g. jańbyr

"Eńbek" tobyna qos sózdi tabyńdar.
a. Besjyldyq .á. Áp-ádemi b. Qara kók v. Qos qudyq g. Ádemileý

"Tereń oı" tobyna birikken sózdi tabyńdar.
a. Mehanıkalyq á. Itmuryn b. Sharýashylyq v. Uzyndy-qysqaly g. Demeýshi

"Qanaǵat" tobyna. Tirkes sózdi tabyńyz.
a. Qoı baǵý . á. Qoı moıyn b. Kúı aty v. Oıyndy qoı g. Balalar keledi

"Raqym" tobyna qysqarǵan sózdi tabyńdar.
a. Qolǵanat á. Medkolledj b. Medetbek v. Qoryqtyq g. Saparlas.

Fonetıkalyq taldaý jumysy. Bul tapsyrma toptyń basqa bir múshesine oryndaýǵa beriledi. Ár topqa bir-birden tómendegi sózder:
1) oqýshylar 2) synypta 3) kógershin 4) japyraq 5) dostary.

Ár toptan tapsyrma alǵan oqýshy tómendegi matematıkalyq teńdeý boıynsha oryndaıdy. Berilgeni: Oqýshylar
Sheshýi: 0 = — 8 = 4(0, ý, y, a) / 4(q, sh, l, r)
Ár toptan jaýap bergen oqýshylardyń jaýaby top jetekshilerindegi baǵalaý jaýap paraǵyna túsiriledi.
Jaýap paraǵynyń úlgisi
Reti ------ Jaýap bergen ---------- Ár jaýaptyń baǵasy
------------ Oqýshynyń aty ---------"5" "4" "3" "2"
1.
2.
Úı tapsyrmasyn joǵarydaǵy jumys boıynsha top jetekshileri arqyly qorytyp shyǵamyn.
İİİ. Jańa sabaqty túsindirý.
Búgingi jańa sabaqta oqýshylarǵa «Sózderdi toptastyrý. Zat esim» taqyryby jaıly túsindiremin.
Sózderdiń bildiretin maǵynasyna, túrlený tulǵasyna, qoıylatyn suraǵyna, sóılemde
atqaratyn qyzmetine qaraı toptalýyn sóz taptary dep ataıdy. Qazaq tilinde 9 túrli sóz
taby bar. Olar: zat esim, syn esim, san esim, etistik, esimdik, ústeý, elikteý sózder, shylaý,
odaǵaı. Zat esim.
Zattyń atyn bildirip, kim? ne? degen suraqqa jaýap beretin sózder zat esim dep atalady. Mysaly: áke (kim?), oqýshy (kim?) taý (ne?), aýyl (ne?), t. b.

Zat esim jalpy esim jáne jalqy esim bolyp ekige bólinedi. Birkelki zattardyń jalpy ataýy jalpy esim dep atalady. Zattardyń ishindegi bir túriniń ózine ǵana qoıylǵan aty jalqy esim dep atalady. Mysaly, kisi, adam, degen jalpy adam ataýlyǵa tán at bolsa, Sultan Beıbarys, Nursultan degender adam ataýlynyń bárine emes, jeke kisilerge ǵana qoıylǵan. Jalqy esim, ádette, jeke kisiniń aty-jóni, memleket, respýblıka, oblys, aýdan, qala, kóshe, uıym, mekeme, t. b. jeke attary, geografıalyq ataýlar, ár túrli shyǵarma attary, mal, qus, haıýanattarǵa arnaıy qoıylǵan attar bolyp keledi. Jalqy esimder bas áripten bastalyp jazylady.
İÚ. Mine, osylaısha jańa sabaqty túsindirip bolǵan soń jattyǵý jumystaryn oryndatamyn. Alǵashqy oryndalatyn tapsyrma: 118-jattyǵý jumysynyń oryndalý shartyn túsindiremin: Ózderiń biletin jalqy esimderdi esterińe túsirip, dápterlerińe jazyńdar.
Kelesi tapsyrma: ózindik jumys. Jer, sý, geografıalyq ataýlardy qatystyryp on sóılem qurap jazyńdar.
Ú. Kelesi tapsyrma: ózindik jumys. Gazet, jýrnal, kitap, án, kúı, shyǵarma attaryn qatystyryp on sóılem qurap jazyńdar.
Úİ. Sabaqtyń qorytyndysy:
1. Suraq qoıý arqyly jańa sabaqty qorytyndylaımyn.
2. Oqýshylardyń bergen jaýaptaryna qaraı bilimderin baǵalaımyn.
Úİİ. Úıge tapsyrma: ózindik jumys. Jalpy esimder men jalqy esimderdi qatystyryp
«Aýylym — altyn besigim» taqyrybynda shaǵyn shyǵarma jazyp kelý.